Nawigacja

Wiadomości

Co dzieciom daje moc, czyli jak działać przeciw przemocy wśród dzieci

W literaturze przedmiotu można wyczytać, że dziecko można zranić nie tylko „klasycznymi klapsami”. Przemoc słowna, emocjonalna jest często bardziej bolesna niż fizyczna powodując obniżenie poczucia własnej wartości, nieuzasadnione zalęknienie oraz zagubienie dziecka.

Dlatego ważne jest, aby chronić dzieci przed negatywnymi zachowaniami. Warto pamiętać, że potrzeby dziecka z wiekiem dorastania będą się zmieniać i będą zależeć od indywidualnych cech dziecka. Jednakże najważniejsze dla dobrostanu dziecka jest poczucie:

bezpieczeństwa i stabilności emocjonalnej, ponieważ dziecko potrzebuje czuć się bezpieczne i stabilnie emocjonalnie,
miłości i akceptacji, dziecko potrzebuje czuć się kochane i akceptowane przez rodziców lub innych opiekunów,
zaufania i przewidywalności, dziecko potrzebuje czuć się bezpieczne i mieć zaufanie do najważniejszych osób,
wsparcie i rozwój, dziecko potrzebuje mieć możliwość rozwoju, aby móc rozwijać własne zainteresowania i talenty,
zdrowych relacji z bliskimi w celu budowania umiejętności komunikacji,
autonomii oraz samodzielności, dziecko potrzebuje przestrzeni do samostanowienia o sobie i samodzielności, aby móc optymalnie się czuć.

Powinniśmy pamiętać, że każde dziecko jest inne i jego potrzeby mogą się różnić. Warto poświęcać czas na rozmowy z dziećmi i zrozumienie ich potrzeb w celu budowania ich rzeczywistości ze światem zewnętrznym, który bywa nie raz bardzo trudny.

Tłumaczenie dziecku wartości i idei nie należy do łatwych umiejętności. Warto pamiętać o kilku zasadach, które pozwolą nam dotrzeć świadomości dziecka:

dostosowanie języka trudności do wieku dziecka poprzez wykorzystywanie analogi i licznych przykładów,
zadawanie dodatkowych pytań i udzielaniu właściwych odpowiedzi,
stosowanie form zabawowych i interakcji.

Tym sposobem trudne i często pomijane tematy stają się dla dzieci bliskie i ciekawe. Chętnie je podejmują i zastanawiają się nad nimi.

28.07.2023 r.

Mechanizmy psychologiczne występujące w relacji ofiara-sprawa przemocy

Badaniem zjawiska przemocy w rodzinie zajmują się obecnie socjologia, psychologia oraz pozostałe nauki humanistyczne. Pomimo posiada interdyscyplinarnej wiedzy na temat zjawiska przemocy to nadal nie ma jednoznacznej zgodności do mechanizmów ją wywołujących.

Psychologowie zajmujący się zjawiskiem przemocy wypracowali dwa modele tego zjawiska: tradycyjny – skoncentrowany na cech indywidulanych oraz nowszy, oparty na interakcjach. Powyższe modele integruje model psychospołeczny, który zakłada, że kombinacja niekorzystnych czynników środowiskowych kształtuje specyficzny styl interakcji w rodzinie, który może być przyczyną pojawienia się w systemie rodzinnym zachowań przemocowych.

Najważniejszymi zjawiskami psychologicznymi, które występują w relacji ofiara-sprawca są:

– „pranie mózgu”,

– „syndrom sztokholmski”,

– „syndrom wyuczonej bezradności”,

– efekt „psychologicznej pułapki”.

Efekt „psychologicznej pułapki” jest oparty na teorii dysonansu poznawczego polegającego na tym, że ofiara przemocy jest przekonana, że wiele zainwestowała w stworzenie związku, aby mogła go porzucić. Ofiara przemocy czuje się odpowiedzialna za zaistniałą sytuację i przypisuje sobie winę za agresywne zachowanie sprawcy przemocy.
Syndrom wyuczonej bezradności rozwija się na bazie doświadczeń z dzieciństwa oraz związków w życiu dorosłym – przemoc fizyczna, gwałt, przymuszenie do nieakceptowanych form współżycia oraz groźby pozbawienia życia. Wyuczona bezradność charakteryzuje się deficytami w funkcjonowaniu jednostki zarówno w obszarze poznawczym oraz motywacyjnym i emocjonalnym. Ofiara jest przekonana, że nikt nie jest w stanie jej pomóc. Dlatego często kobiety maltretowane przez swoich oprawców nie podejmują działań, aby przerwać negatywne doświadczenia. Skutkiem tego jest rozwój stanów lękowych, depresji i apatii, a nieraz i uzależnienie od środków psychoaktywnych.
Syndrom sztokholmski jest patologicznym związkiem między kobietą a mężczyzną, którą opisuję się jako paradoksalną reakcję obronną ofiary przejawiającą się swoistym uwielbieniem sprawcy.
Pranie mózgu prowadzi do całkowitej degradacji własnego obrazu – utraty poczucia własnej wartości. Ofiara staje się narzędziem w rękach agresora, ponieważ została przekonana i wyzuta z własnych przekonań, uczuć, myśli, a przede wszystkim działań.

Wszystkie wymienione metody stosowane przez sprawców obrazują podporządkowanie sobie ofiary, pozbawienie jej woli walki i chęci zmiany swojej dramatycznej sytuacji.

Z jednej strony jest to lęk sprawcy przed porzuceniem, a z drugiej strony pragnieniem siły i chęcią kontrolowania otoczenia przez sprawcę. Niestety oba motywy wynikają najczęściej z niskiej samooceny osoby stosującej przemoc. Reasumując powyższe wnioski, przemoc domowa w obecnych czasach nie jest zjawiskiem marginalnym i dotyczy wszystkich warstw społecznych niezależnie od wykształcenia i statusu socjoekonomicznego.

Przemoc nie musi manifestować się fizycznym zranieniem, uszkodzeniem ciała. Istnienie bowiem maltretowanie psychiczne, które często się powtarza i eskaluje. Należy być wrażliwym na powyższe symptomy i adekwatnie reagować, ponieważ akty agresji w rodzinie są przestępstwem i należy im zapobiegać.

22.02.2023 r.

Syndrom Dorosłego Dziecka Alkoholika

Występowanie przemocy często wiąże się z nadużywaniem alkoholu przez sprawcę przemocy. Nadużywanie alkoholu jest jednym z „wyzwalaczy” pojawiania się zachowań przemocowych, co skutkuje poważny problem w rodzinach i niekorzystnie odbija się na funkcjonowaniu dzieci.

Spożywanie alkoholu i występowanie przemocy bardzo często skutkuje pojawieniem się syndromu dorosłego dziecka alkoholika – DDA.

Każda osoba pochodząca z rodziny z problemem uzależnienia od alkoholu i przemocy ma bardzo indywidualny styl funkcjonowania i przeżywania, co skutkuje pojawieniem się pewnych wspólnych cech w przeżywaniu emocji. Dziecko, a potem dorastająca osoba, rozwijając się w rodzinie z problemem uzależnień, aktów przemocy doświadcza wielu trudnych emocji takich jak:

– wstyd,

– lęk,

– poczucie winy,

– poczucie krzywdy,

– smutek,

– upokorzenie,

– wstręt i inne.

Traumatyczne rysy powstałe w dzieciństwie mogą skutkować w wieku dorosłym różnymi problemami. Osoby z syndromem DDA mogą doświadczać przewlekłych stanów lękowych, obniżenia nastroju, chwiejności emocjonalnej (nadmiernego wycofania, a następnie wybuchowości), trudności w kontrolowaniu złości oraz tendencji do agresywnego wyrażania jej, różnego rodzaju objawów somatycznych.

Bywa często, że osoby doświadczające powyższych stanów emocjonalnych nie kojarzą ich z wydarzeniami z dzieciństwa. Zdarza się natomiast, że obwiniają siebie za niewłaściwe emocje, powodując tym samym błędne koło nawarstwiających się problemów emocjonalnych i nie raz sięganiem bo substancje psychoaktywne.

Często te stany nie są przez osobę kojarzone ze stanami emocjonalnymi i trudnymi wydarzeniami z dzieciństwa. Traumatyczne doświadczenia są niejednokrotnie pokryte niepamięcią.

Odcięcie się od bolesnych doświadczeń jest naturalnym mechanizmem obronnym.

Nieprzewidywalne własne reakcje emocjonalne w dorosłym życiu, lęk, depresja, trudności w relacjach z ludźmi są zazwyczaj motywacją do zgłoszenia się do specjalisty i rozpoczęcie właściwej psychoterapii.

Podjęcie właściwej pracy pod okiem specjalisty daje nadzieję, na powrót do normalnego życia i budowanie poprawnych relacji z otoczeniem.

04.10.2022 r.

Przemoc – formy pomocy

Osoby doświadczające przemocy chcące wyrwać się z otchłani przemocy powinny zostać objęte wsparciem emocjonalnym w celu przerwania milczenia i zerwania łańcucha kryzysu niemocy. Jedną z najistotniejszych form pracy z rodziną z problemem przemocy jest terapia obejmująca wsparcie osób, prowadzona w zakresie trzech typów orientacji psychoterapeutycznych.

Nurt psychodynamiczny – ukierunkowany jest na analizowanie nieuświadomionych impulsów wynikających z traumatycznych doświadczeń z przeszłości i stosowanych mechanizmów obronnych. Ich celem jest uwolnienie się od przeszłości (trudności przeżywanych w domu rodzinnym) i nawiązanie nowych, konstruktywnych interakcji. Szczególną rolę terapeutyczną w terapiach psychodynamicznych spełniają terapie grupowe, w których zwraca się uwagę na nieuświadomione konflikty i motywy występujące pomiędzy członkami grupy, ułatwiające zrozumienie obecnych problemów jej członków.

Nurt behawioralny i poznawczo-behawioralny – ukierunkowany na wypracowaniu nowych sposobów zachowania (np. treningi kontroli gniewu) przez promowanie pozytywnych wzmocnień oraz kształtowanie zdolności konstruktywnego rozwiązywania problemów.

Nurt humanistyczny – polega przede wszystkim na dążeniu do poprawy dialogu pomiędzy stronami i zwraca uwagę na pozytywne strony związku. Praca grupowa prowadzona na zasadach terapii humanistycznych opiera się głównie na spotkaniach polegających na:

uczeniu się reakcji innych ludzi,
uczciwości wobec innych,
gotowości do współpracy,
racjonalnego rozwiązywania konfliktów (bez uciekania się do przemocy i manipulacji).

Wymienione nurty psychoterapeutyczne są sugestiami jakimi powinno się stosować pracując z osobami doświadczającymi przemocy. Jednakże każda sytuacja wymaga indywidulanego rozpatrzenia i spotkania się ze specjalistą w atmosferze otwartości i szacunku. Całościowe podejście do osoby, która jest ofiarą przemocy, spojrzenie na stan emocjonalny daję nadzieję, że można uwolnić się od sprawcy w sposób konstruktywny i realistyczny.

07.07.2022r

Przemoc wśród dzieci i młodzieży

Przemoc u dzieci i młodzieży jest zjawiskiem powszechnym i szybko rośnie. Przemoc rówieśnicza jest określana jako długotrwałe i powtarzające się wrogie zachowanie, które sprawca podejmuje z zamiarem wyrządzenia krzywdy bądź przykrości, osobie, która nie może się bronić.

Przemoc może przybierać formę fizyczną, jak np. bicie, kopanie, odbieranie rzeczy, wyłudzanie pieniędzy, bądź psychiczną m.in. wyzywanie, wyśmiewanie, grożenie. Może ona mieć charakter bezpośredni lub pośredni, kiedy sprawca włącza inne osoby do ataków na rówieśników.

Często stosowaną formą przemocy rówieśniczej staje się również cyberprzemoc, czyli nękanie z wykorzystaniem Internetu. Sprawca przemocy internetowej posiada większą przewagę nad ofiarą m.in. dlatego, że jest przekonany o swojej anonimowości i może działać w dowolnym czasie, ponieważ osoba prześladowana nie ma możliwości ucieczki.

Agresywne zachowania dzieci mogą być wzmacniane przez brak zdecydowanych działań ze strony dorosłych. Zbyt mało czasu poświęcanego przez rodziców i brak zainteresowania potrzebami dzieci są jednymi z przyczyn pojawiającej się przemocy rówieśniczej.

Jak można rozpoznać objawy przemocy?

Dziecko doświadczające przemocy staje się wycofane, apatyczne, małomówne. Niechętnie bawi się ze swoimi rówieśnikami, jest niepewne, wystraszone. Może pojawić się utrata apetytu oraz problemy ze snem.

W jaki sposób można zapobiegać przemocy wśród dzieci?

Rodzice powinni wyznaczać swoim zięciom jasne, czytelne granice zachowania.
Zamiast stosowania kar należy w sposób jasny i logiczny wyjaśniać dzieciom konsekwencje złego zachowania.
Należy rozwijać u dzieci empatię, czyli zdolność do zrozumienia uczuć drugiej osoby.

Przemoc może nieść za sobą wiele konsekwencji. Długotrwały bądź silny stres może przyczynić się do postania zaburzeń lękowych czy depresji. Osoby, które stosują przemoc również mogą cierpieć na takie dolegliwości jak rozdrażnienie, przygnębienie, zły humor. U dziecka, które już w młodym wieku w gronie rówieśników stosuje przemoc wobec innych, wzrasta ryzyko wejścia na przestępczą drogę w dorosłym życiu.

CYBERPRZEMOC – RODZAJE, SKALA ZJAWISKA, PROFILAKTYKA

Żyjemy w świecie Internetu, telefonów, komputeryzacji, które dają nam ogromne możliwości w każdej dziedzinie naszego życia.

Internet ułatwia pracę, naukę, zdobywanie informacji, kontaktowanie się z innymi. Powyższe rzeczy się wzajemnie zazębiają tworząc nowoczesną sieć informacji, rozrywki, nauki oraz możliwości.

Niestety występuje też druga strona medalu, gdyż jest to furtka do przemocy, która nie zostawia śladów. Mowa tutaj o cyberprzemocy, dla której urządzenia multimedialne są narzędziem dotarcia do ofiar.

Czym jest cyberprzemoc?

Pojęcie cyberprzemocy występuje także pod nazwą „cybebrbullying” i różni się od przemocy w realnej rzeczywistości jedynie tym, że do agresji i napaści dochodzi za pośrednictwem internetu oraz urządzeń elektronicznych służących do wysyłania wiadomości SMS, e-maili czy też uczestnictwa w chatach.

Pojęcie cyberprzemocy wiążę się często z pojęciem „hejtu”. Powyższe słowo pochodzi z języka angielskiego „hate” i oznacza nienawidzić. Hejt w sieci i mediach społecznościowych obejmuje obrażanie, wyśmiewanie kogoś, umieszczanie nienawistnych komentarzy na jego temat.

Cyberprzemoc, jak każda inna forma przemocy, ma na celu zadanie bólu (w tym wypadku głownie psychicznego) i sprawienie przykrości drugiej stronie. Akty przemocy są zwykle powtarzalne, ale obejmują różne formy. Do technik cyberprzemocy zaliczyć można:

nękanie, grożenie, straszenie przez telefon, komunikatory poprzez pisanie postów, komentarzy, SMSów;
publikowanie obrażających lub wulgarnych postów i komentarzy;
wykluczanie z grona znajomych, np. na portalach społecznościowych;
rozsyłanie wyśmiewających lub obraźliwych treści na nasz temat;
publikowanie ośmieszających lub upokarzających zdjęć (fotomontaży również);
włamania na konta serwisów społecznościowych oraz publikowanie tam własnych treści;
podszywanie się pod inne osoby;
sexting – czyli przesyłanie zdjęć o tematyce seksualnej, pornograficznej.

Cyberprzemoc jest podobna do tradycyjnej przemocy. Sprawca to osoba z problemami lub socjopata. Ofiara to człowiek uległy, zakompleksiony, mało pewny siebie. Niestety, w tym przypadku sprawcą może być również ktoś podobny do ofiary: nieśmiały i cichy, który w świecie wirtualnym przejmuję rolę agresora. Przemoc w sieci nie zostawia śladów na ciele, co nie znaczy, że nie ma żadnych konsekwencji. Zwykle są one po pewnym czasie zauważalne dla otoczenia i obejmują:

przeżywanie bardzo negatywnych emocji: strach, lęk, złość, gniew, frustracja;
poczucie bezradności;
spadek samooceny i pewności siebie;
problemy ze snem i koncentrowaniem uwagi;
nasilenie izolacji społecznej;
zaniedbywanie swoich obowiązków osobistych i zawodowych;
nastroje depresyjne;
myśli, a nawet próby samobójcze.

Profilaktyka cyberprzemocy

Cyberprzemoc przybiera na sile w związku z rozwijaniem się technologi wysokich i trudno jest się przednią ochronić, lecz należy edukować oraz uświadamiać zagrożenia płynąc z świata wirtualnego, zwłaszcza wśród i młodzieży. W związku z tym:

nie spieszmy się z edukacją komputerową naszych dzieci,
uczmy dziecko, do czego służy komputer i Internet,
tłumaczmy dziecku, że komputer i Internet również mają swoją ciemną stronę,
uwrażliwiajmy dziecko, aby informowało nas, gdy ktoś sprawi mu przykrość w sieci,
gdy dziecko dopuści się cyberprzemocy, postępujemy tak samo jak w przypadku zwykłej, że powyższe zachowania są nieakceptowalne.

Cyberprzemoc przybiera na sile. Liczne badania wskazują, że przemoc dotyka najmłodszych, gdzie konsekwencje bywają nieraz bardzo tragiczne. Biorąc pod uwagę skalę zjawiska, należy od najmłodszych lat edukować dzieci w zakresie bezpieczeństwa w sieci. Przemoc o charakterze elektronicznym jest karana jak przemoc tradycyjna i należy podejmować działań prawne, że osoby stosujące nie czuły się bezkarne.

17.05.2022r.

Jak rozpoznać przemoc w rodzinie

Przemoc w rodzinie charakteryzuje się tym, że:

Jest intencjonalna
Przemoc jest zamierzonym działaniem i ma na celu kontrolowanie i porządkowanie drugiej osoby.

Siły są nierówne
W relacji jedna ze stron ma przewagę nad drugą. Osoba doznająca przemocy jest słabsza, a osoba stosująca przemoc silniejsza (fizycznie, psychicznie, ekonomicznie, kulturowo).

Narusza prawa i dobra osobiste
Sprawca przemocy wykorzystuje swoją przewagę i narusza podstawowe prawa osoby pokrzywdzonej (do bezpieczeństwa, do życia w spokoju, do prywatności, własności itd.).

Powoduje cierpienie i ból
Sprawca naraża zdrowie ofiary na poważne szkody. Niekiedy zagraża je życiu. Doświadczenie bólu i cierpienia sprawia, że osoba doznająca przemocy ma mniejszą zdolność do samoobrony.

Kwestionariusz diagnostyczny

Czy zdarza się, że ktoś bliski:

Traktuje Cię w sposób, który Cię rani?
Obrzuca Cię obelgami, wyzwiskami?
Zmusza do robienia rzeczy, które Cię poniżają?
Popycha Cię, policzkuje, uderza, szarpie?
Nie powala Ci widywać się i rozmawiać z przyjaciółmi i rodziną?
Niszczy Twoją własność?
Mówi Ci, że wie, co jest słuszne dla Ciebie?
Ośmiesza lub obraża ludzi, których lubisz i cenisz?
Stale Cię krytykuje (Twoje poglądy, uczucia, pochodzenie, wykształcenie)?
Mówi Ci, że jesteś głupia, że do niczego się nie nadajesz?
Dusił Cię, kopał, obezwładniał, wykręcał ręce?
Groził Ci nożem, siekierą, bronią palną?
Groził, że Cię zabije lub dotkliwie zrani?
Obwiania Cię za swoje agresywne zachowanie, mówi, że wszystkiemu Ty jesteś winna?
Zmuszał Cię do pożycia seksualnego?
Zmuszał Cię do uprawiania praktyk seksualnych, które Ci się nie podobają?
Straszył, że pobije Twoich przyjaciół/bliskich, jeśli będą próbowali Ci pomóc?
Zachowuje się wobec dzieci w sposób budzący Twój sprzeciw?
Grozi, że zabierze Ci wszystko (dzieci, pieniądze, dom), jeśli nie będziesz mu posłuszna?
Przeprasza Cię, rozpieszcza prezentami po tym, jak Cię pobił?

Jeśli choć na jedno pytanie odpowiedziałaś twierdząco, istnieje duże prawdopodobieństwo, że doznajesz przemocy w rodzinie. Zastanów się, czy czujesz się bezpieczna(y) w swoim domu. Spróbuj porozmawiać z kimś zaufanym, o tym co dzieje się w Twoim związku.

08.11.2021r

Zespół stresu pourazowego (PTSD) jako jeden z elementów doświadczania przemocy w rodzinie

Zespół stresu pourazowego (Post-Traumatic-Stress-Disorder) należy do zaburzeń lękowych, które rozwijają się na skutek przeżycia przerażającego zdarzenia zagrażającego życiu, w tym szczególnie doświadczenia przemocy z okresu wczesnodziecięcego.

Dzieci, które doświadczały przemocy lub były jej świadkami ponoszą konsekwencje w dorosłym życiu. Zazwyczaj są to osoby bardzo wrażliwe, które mają trudności w codziennym funkcjonowaniu i intensywniej odbierają negatywne doświadczenia, dlatego często podejmują pracę charakteryzująca się pozostawaniem w bliskim kontakcie z drugim człowiekiem tj. lekarz, pielęgniarka, psycholog, pracownik pomocy społecznej, osoba duchowna.

Osoby cierpiące na zespół stresu pourazowego mają intensywne, niepokojące myśli i uczucia związane z traumą. Z reguły unikają miejsc, osób i rzeczy, które przypominają im o dramatycznych zdarzeniach. Nie mogą zapomnieć krzywdzących przeżyć i muszą się z nimi mierzyć ponownie poprzez retrospekcje lub koszmary. Często odczuwają smutek, przygnębienie, strach lub złość.

Zespół pourazowy może wystąpić w każdym wieku, niezależnie od płci i wykształcenia. Według statystyk, PTSD doświadcza co jedenasta osoba w ciągu całego życia. Często osoba dotknięta traumą nie wie, że cierpi na PTSD. Objawy traktuje jako zjawisko naturalne, wymagające czasu, aby psychiczne rany się zabliźniły.

Objawy Zespołu Stresu Pourazowego:

1. Fizyczne

nadpobudliwość i nadmierna czujność,
problemy ze snem,
kłopoty z koncentracją i trudności z zapamiętywaniem,
drażliwość,

Psychiczne

ponowne przeżywanie traumatycznego wydarzenia (wydarzeń) w postaci natrętnych wspomnień, retrospekcji lub koszmarów sennych, z towarzyszącymi im silnymi emocjami, zwłaszcza strachu lub grozy oraz silnymi odczuciami fizycznymi,
unikanie miejsc, osób i innych rzeczy, przypominających o traumatycznym wydarzeniu,
unikanie myśli i wspomnień o wydarzeniu oraz sytuacji i osób o nim przypominających,
uporczywe postrzeganie zwiększonego aktualnego zagrożenia, obserwowane np. w nadmiernej czujności i pobudliwości czy zwiększonej reakcji przestrachu na bodźce, takie jak nieoczekiwany krzyk, dotyk.

Jak pomóc osobie, która doświadczyła PTSD:

Leczenie z PTSD jest długotrwałym i trudnym procesem, który nie zawsze kończy się sukcesem. Bywa często, że traumy są bowiem tak silne, iż towarzyszą osobie do końca życia. Kluczem do przezwyciężenia objawów stresu pourazowego jest wyeliminowanie poczucia słabości i bezradności. Osoba, która doświadczała zachowań przemocowych lub była ich świadkiem, czuje się bezbronna i bezsilna. W procesie leczenia należy skoncentrować się na mocnych stronach osoby oraz wzmacnianiem jej samooceny, co pomoże jej przetrwać trudne chwile. Należy zadbać o kondycję fizyczną, relaks i prawidłowe odżywianie, więcej czasu spędzać z przyjaciółmi i rodziną. Nie należy sięgać po substancje psychoaktywne.

Rodzaje leczenia stosowane w PTSD obejmują:

terapia poznawczo-behawioralna – polega ona na stopniowym „wystawianiu się” na uczucia i sytuacje przypominające o traumie oraz zastępowaniu ich spokojniejszym, bardziej wyważonym obrazem,
terapia rodzinna – pomaga ona osobom bliskim zrozumieć, przez co pacjent przechodzi, co ułatwia wspólne rozwiązywanie wielu problemów,
leczenie farmakologiczne – często pomaga łagodzić wtórne objawy depresji i lęku.

26.08.2021 r.

SYNDROM WYUCZONEJ BEZRADNOŚCI

Osoby doświadczające przemocy bardzo często wpadają w „pułapkę syndromu wyuczonej bezradności” nie widząc szans na wyjście z sytuacji kryzysowej. W celu zrozumienia powyższego mechanizmu warto zastanowić się nad obszarem, który towarzyszy osobom doświadczającym przemocy.

Wyuczona bezradność jest poddaniem się, zatrzymaniem działania, które wynika z przekonania, że cokolwiek się zrobi nie będzie to miało znaczenia dla zmiany sytuacji. Przejawia się w biernym znoszeniu przez ofiarę zachowań krzywdzących, pomimo że czasem ma świadomość, że zachowania te są bezprawne, naruszają prawa osobiste i normy społeczne.

DO ZABURZEŃ DOCHODZI W POSZCZEGÓLNYCH SFERACH:

MOTYWACYJNEJ – brak chęci i motywacji do dalszego działania – bierność, pasywność; zaburzenia polegają na uogólnionym przekonaniu, że nie ma takich sytuacji, w których możliwy jest wpływ na bieg wydarzeń (”nikt nie może mi pomóc”). Kiedy ofiara przemocy uwierzy w bezradność, te przekonania będą kładły cień na zrozumienie jej sytuacji.
EMOCJONALNEJ – osoby krzywdzone przestają wierzyć, że w wyniku własnych zachowań mogą odnieść sukces, niezależnie od tego, czy jest to w ich mocy czy nie; polegają one na przeżywaniu lęku, stanów znacznie obniżonego nastroju, zmęczenia, apatii i depresji.
POZNAWCZEJ – polegają na tym, że ofiara przemocy jest bierna i nie podejmuje żadnych działań, aby zmienić swoją sytuację, nawet jak inni mówią jej co mogłaby zrobić; niska samoocena, słaba koncentracja uwagi, słabe poznawcze możliwości spostrzegania sukcesu oraz swoich zasobów, brak umiejętności szukania alternatywnych rozwiązań.

JAK ZATRZYMAĆ WYUCZONĄ BEZRADNOŚĆ I ZŁAGODZIĆ JEJ SKUTKI ?

zadbać o swoje bezpieczeństwo (czasem wiąże się to z koniecznością opuszczenia partnera, zmianą miejsca zamieszkania),
uczyć się innego podejścia poznawczego (zmiana wyobrażeń, przekonań, sposobów myślenia i rozumienia siebie i otaczającego świata),
wzmacniać motywację do podejmowania nowych, bardziej efektywnych reakcji na sytuacje przemocy, dających możliwość kontroli nad życiem.

25.05.2021 r.

Depresja jako jeden z objawów doświadczania przemocy

Osoby doświadczające przemocy często zmagają się z chronicznym stresem, którego skutki potrafią zaatakować w najmniej dogodnym czasie. Długotrwałe negatywne emocje, brak wyjścia osoby uwikłanej w przemoc mogą powodować, poczucie niemocy, wycofania i stanów depresyjnych.

Czym zatem jest depresja?

Depresja jest chorobą ciała i ducha, która może dotknąć każdego człowieka, bez względu na płeć, wiek czy status społeczny. To stan, który najczęściej objawia się poczuciem smutku, obniżonym nastrojem, brakiem chęci do działania oraz negatywnym postrzeganiem rzeczywistości. Pierwsze objawy depresji często pozostają niezauważone przez nas samych i naszych bliskich.

Niepokojące objawy

Motywacyjne – trudności z podejmowaniem decyzji, problemy z mobilizacją do wszelkiego działania, które mogą przyjąć wręcz formę spowolnienia psychoruchowego,
Poznawcze – negatywny obraz siebie, samooskarżenia, pesymizm i rezygnacja, osłabienie pamięci i koncentracji, obniżona samoocena, w skrajnych wypadkach mogą pojawić się także urojenia depresyjne.
Emocjonalne – obniżony lub obojętny nastrój, smutek i towarzyszący często płacz, lęk, niemożność odczuwania przyjemności, utrata radości życia, poczucie braku perspektyw na przyszłość, czasem dysforia (zniecierpliwienie, drażliwość).
Somatyczne – zaburzenie rytmów dobowych snu i czuwania, osłabienie i zmęczenie, spadek aktywności, utrata zainteresowania seksem, utrata lub wzmożenie apetytu, dolegliwości bólowe i złe samopoczucie fizyczne.
Myśli i próby samobójcze.

Jak wspierać bliskich?

Unikaj pocieszania i komunikatów typu. „weź się w garść”, „nie przesadzaj, inni się mają gorzej”,
Towarzysz osobie chorej – nie zmuszaj jej na siłę do zmiany i do podejmowania radykalnych zmian,
Nie podważaj autorytetu lekarza,
Nie uszczęśliwiaj na siłę – określ zakres pomocy oraz kierunek,
Nie wyręczaj osoby chorej na depresję – pozostaw jej margines aktywności.

Jak zapobiegać depresji?

Zdrowy i higieniczny styl życia – przemęczenie i zbyt krótki sen wpływają negatywnie na nastrój i powodują przygnębienie. Ważne jest, aby zapewnić odpowiednią ilość snu. Przed pójściem spać warto otworzyć okno, w celu dostarczenia świeżego powietrza. Wyłącz wszelkie urządzenie elektroniczne, żeby nie narażać organizmu na dodatkowe bodźce.
Aktywny tryb życia – pomaga zmniejszyć nasilenie depresji oraz zapobiega nawrotom. Wykonuj ćwiczenia fizyczne typu bieganie, jazda na rowerze, nordic walking. To wpływa pozytywnie na ciało i umysł, redykuje poziom stresu poprzez zmniejszenie poziomu kortyzolu (hormon stresu), a zwiększenie poziomu endorfin (hormon szczęścia).
Ograniczenie stresów – podchodź do stresu z większym dystansem, staraj się umiejętnie interpretować trudne sytuacje – daj sobie więcej czasu na rozwiązanie trudnej sytuacji życiowej.

10.03.2021

Zjawisko „Pranie Mózgu” w doświadczaniu przemocy psychicznej

Zjawisko prania mózgu jest jednym z najbardziej i najsilniej działających mechanizmów przemocy psychicznej, jakich może doświadczać osoba uwikłana w przemoc. Powyższe zagadnienie istnieje od czasów starożytnych. Obecnie występuję w wielu obszarach i dziedzinach życia, które towarzyszą każdemu człowiekowi.

Pranie mózgu jest więc celowym i systematycznym wpływaniem na czyjeś poglądy, postawy i przekonania. To szereg przekonań, uczuć, potrzeb, postaw, po to aby osoba manipulowana działała zgodnie z oczekiwaniami osoby manipulującej.

Wśród metod prania mózgu wyróżnia się:

– izolacja,

– poniżanie i degradacja,

– monopolizacja uwagi,

– groźby i demonstracja wszechmocy,

– sporadyczne okazywanie pobłażliwości.

Izolacja – to nic innego jak stopniowe odcinanie osoby doznającej przemocy od kontaktów z innymi ludźmi. To ograniczenie sfery życia w środowisku rodzinnym, społecznym i zawodowym, którym towarzyszy krytykowanie postaw osoby doświadczającej przemocy. Z upływem czasu osoba urywa wszystkie kontakty z rodziną, przyjaciółmi, wycofuje się z różnorakich form aktywności nie widząc innego rozwiązania sytuacji przemocowej, gdzie górę bierze lęk i strach przed sprawcą.

Poniżanie i degradacja – to świadome lub nieświadome działanie sprawcy mające na celu upokorzenie ofiary doznającej przemocy w chwili podjęcia próby kontaktu, szukania pomocy poprzez wmawianie poczucia winy, ośmieszanie, przypominanie o jakimś poniżającym doświadczaniu, aby wywrzeć presje na ofierze.

Monopolizacja uwagi – to przede wszystkim podporządkowanie wszelkiej uwagi sprawcy przemocy w celu osiągnięcia przez niego zakładanych rezultatów, które są często są wbrew woli osoby pokrzywdzonej. W konsekwencji takich działań osoba doznająca przemocy próbuje przewidzieć działania osoby stosującej przemoc i tym samym się na nie przygotować, co jeszcze bardziej obniża jej poczucie sprawstwa i samostanowienia o sobie.

Groźby i demonstracja mocy – to często komunikaty werbalne i niewerbalne wysłane przez sprawcę w celu wzbudzenia strachu, obaw oraz lęków u osób doświadczających przemocy powodujących całkowite podporządkowanie się sprawcy i kontrowania zachowania ofiary.

Sporadyczne okazywanie pobłażliwości – to bardzo często wykorzystywane zjawisko przez sprawców przemocy domowej w celu maskowania przemocy i wyjściu jej na światło dzienne, gdzie ofiara mogłaby szukać pomocy. Często bywa, że osoba stosująca przemic okazuje powierzchowną czułość, troskę w celu jeszcze większej manipulacji i destruktywnym wpływaniu na emocje u ofiar przemocy dając nadzieję, że sprawca zmieni się na lepsze.

Konsekwencje towarzyszące zjawisku „Prania Mózgu” niesie za sobą negatywny wpływ dla ofiar przemocy. Przede wszystkim zmienia się tutaj obraz własnej osoby – poczucie winy, brak zdolności do podejmowania działań, wycofanie się z kontaktów interpersonalnych, a w najgorszym stanie symptomy zaburzeń depresyjnych.

Osoby doświadczające powyższych form przemocy są często wyczerpane, koncentrują się na ciągłym dostosowywaniu się do sprawcy przemocy, co rodzi lęk, brak kontroli nad własnym życiem i niemożność wyjścia z trudnej sytuacji życiowej.

W celu pomocy osobie uwikłanej w przemoc bardzo ważne są elementy profesjonalnej pomocy poprzez założenia, które są podawane przez specjalistów.

– pomagaj w bezpiecznych i dyskretnych warunkach,

– edukuj – dostarczaj informacji,

– szukaj osoby wspierającej zmianę (autentyczność, empatia, akceptacja),

– kieruj się na rozwiązania,

– doceniaj i chwal (pomaga odbudować poczucie sprawczości),

– bądź jednoznaczny wobec zachowań przestępczych,

– traktuj osobę pokrzywdzoną podmiotowo,

– pracuj interdyscyplinarnie.

Przeciwdziałanie przemocy w czasach pandemii.

Szalejąca na świecie epidemia wywiera ogromny i negatywny wpływ na rodzinę. Pomimo, że dla wielu osób jest to okazja do spędzenia wspólnego czasu, odbycia dodatkowych rozmów, wspólnej zabawy z dziećmi, to nie dla wszystkich jest to dobry czas. Dla niektórych izolacja lub znaczne ograniczenie przemieszczania się są prawdziwym utrudnieniem powodującym wzrost zachowań przemocowych.

Wprowadzone w wielu krajach zakazy przemieszczania i ograniczenie kontaktów społecznych, dramatycznie poszerzyły zjawisko przemocy domowej. Problem ten przybrał na sile w domach, w których już występował, ale także rozszerzył się na do tej pory nieskażone przemocą – rodziny.

Frustracja związana z zamknięciem, problemy z pracą, niepewność o przyszłość przyczyniły się do eskalacji przemocy i dały dotychczasowym „katom” więcej pewności siebie oraz poczucie bezkarności.

Brak fizycznej obecności osób zaangażowanych w problematykę przeciwdziałania przemocy, może nie stanowić dla rodziny wystarczającej osłony przed sprawcą i dawać ciche przyzwolenie na doświadczanie przemocy.

Ofiary przemocy przebywają zazwyczaj w czterech ścianach z oprawcami, a ich wszelkie działania nierzadko podlegają całodobowej kontroli ze strony służb odpowiedzialnych za przeciwdziałanie przemocy.

Dlatego także ważne jest reagowanie na zjawisko przemocy, aby nie stać się obojętnym szczególnie jeśli jest zagrożone dobro dziecka. Znany obrońca prawa człowieka, laureat pokojowej nagrody Nobla, Martin Luther King powiedział: „Przeraża mnie nie przemoc nielicznych, ale cisza wielu”. Powyższy cytat zdaje się być bardzo aktualny w dobie panującego stanu z jakim przyszło się nam zmagać.

Stan epidemii COVID-19 wystawia nasze społeczeństwo na próbę. To nie organizacje społeczne, administracja rządowa, czy policja mają największy wpływ na reagowanie na przemoc, lecz każdy „szary” człowiek, będący świadekiem przemocy powinien zareagować i udzielić niezbędnej pomocy.

Często najzwyklejsze zapukanie do drzwi sąsiada, zainteresowanie się rodziną powoduję, że sprawca zostanie obnażony z poczucia braku konsekwencji i własnego poczucia bezpieczeństwa, iż nikt o tym się dowie. Z kolei obojętność, brak reakcji to najlepszy środek na zintensyfikowaną przemoc.

Dlatego tak ważna jest prawidłowa profilaktyka, kampanie społeczne oraz zwiększanie świadomości od najmłodszych lat, że doświadczenie przemocy powoduje długotrwałe skutki w psychice człowieka przyczyniające się często zawierania toksycznych relacji, braku własnej akceptacji, a przede wszystkim powielania tych samych przemocowych wzorców.

Przemoc w rodzinie jako zaburzona komunikacja, przemoc jako przekraczanie granic.

Specjaliści przeciwdziałania przemocy w rodzinie mówiąc o tym zjawisku zazwyczaj odnoszą się do prawnej definicji. Warto jednak zwrócić uwagę na szersze, psychologiczne ujęcia przemocy.

Zgodnie z definicją ustawową przemoc w rodzinie to jednorazowe albo powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie naruszające prawa lub dobra osobiste osób najbliższych, wspólnie zamieszkujących i gospodarujących, w szczególności narażające te osoby na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia, naruszające ich godność, nietykalność cielesną, wolność, w tym seksualną, powodujące szkody na ich zdrowiu fizycznym lub psychicznym, a także wywołujące cierpienia i krzywdy moralne u osób dotkniętych przemocą.

Należy jednak pamiętać, że do używania przemocy, jej eskalacji nie dochodzi z dnia na dzień. Zazwyczaj wcześniej występują nieporozumienia pomiędzy bliskimi sobie osobami. Dużą rolę odgrywają tu emocje: niewyrażane, lub wyrażane w nieumiejętny sposób złość, żal, ale także oczekiwania wobec innych. Może dochodzić do zbyt impulsywnego wyrażania emocji, najczęściej w sposób raniący, daleki od prób spojrzenia na własne zachowania z dystansu, z perspektywy innej osoby: żony, dziecka, starszego rodzica. W takich sytuacjach istnieje ryzyko występowania przemocy impulsywnej, gorącej, z cyklami przemocy. Mówi się o fazie miodowego miesiąca, narastania napięcia i przemocowego wyładowania agresji przez sprawcę.

W innych przypadkach trudne emocje nie są wyrażane, małżonkowie, członkowie rodziny, nie mówią sobie co ich złości, denerwuje, ale także co ich cieszy. W takich sytuacjach większe jest prawdopodobieństwo ryzyka wystąpienia przemocy chłodnej. Przemocowe zachowania zazwyczaj nie są impulsywne, ale w skrajnych przypadkach planowane, z wyraźną intencją zranienia drugiej osoby. Dlatego też często mówi się, że zaburzona komunikacja w rodzinie – niewłaściwe komunikowanie własnych emocji, poglądów, przyczynia się do narastania przemocy.

Przemoc czasem definiuje się poprzez pojęcie terytorium psychologicznego. Zakłada się, że każdy człowiek potrzebuje własnej, także intymnej przestrzeni. To znaczy, że będąc członkiem rodziny dysponuje jednak własną autonomią, oczywiście w zależności od wieku, może decydować o własnych zainteresowaniach, przyjaźniach, kontaktach z innymi. Może decydować jak blisko chce być w relacji z drugą osobą. Każdy może stawiać pewne granice innym dla zachowania swojej godności i autonomii. Kwestia ta jest bardzo istotna w przypadku przemocy seksualnej. Brak zgody jednego z małżonków, partnerów na współżycie, podczas gdy drugi wymusza przykładowo groźbami taką aktywność, jest naruszaniem granic terytorium psychologicznego, jest przemocą. Osoby doznające przemocy mają duże trudności ze stawianiem granic. Psychoterapia w przypadkach doznawania przemocy polega zatem na pomocy w stawianiu tych granic innym.

Bardzo istotne jest aby zauważać zasygnalizowane tutaj problemy, o ile pojawiają się w relacjach z bliskimi i w razie potrzeby zgłosić się po pomoc. Z psychoterapii można skorzystać w tut. Ośrodku, umawianie wizyt odbywa się za pośrednictwem pracowników socjalnych. 20.12.2018 r.

Prawny obowiązek reagowania na przemoc

Jakość przeciwdziałania przemocy w rodzinie zależy w dużej mierze od świadomości – wiedzy lokalnej społeczności o złożoności tego zjawiska. W szczególności ważne jest to jak środowisko, sąsiedzi, rodzina reagują na przemoc z która mogą się stykać. Warto przypomnieć, iż przepisy prawa obligują do reagowania w określony sposób.

Konieczność reagowania na przemoc w rodzinie, wynika z art. 304 Kodeksu postępowania karnego. Każdy, dowiedziawszy się o popełnieniu przestępstwa ściganego z urzędu, a takim jest znęcanie się nad bliską osobą zgodnie z art 207 Kodeksu karnego, ma społeczny obowiązek zawiadomić o tym prokuratora lub Policję.

Natomiast osoba, która posiądzie wiedzę o ciężkim przestępstwie popełnianym wobec dziecka ma nie tylko społeczny, ale też prawny obowiązek zawiadomienia o tym fakcie organów ścigania. Kodeks karny mówi, że kto mając wiarygodną wiadomość o karalnym przygotowaniu albo usiłowaniu lub dokonaniu czynu zabronionego określonego między innymi w art. 156 – spowodowanie ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, art. 197- zgwałcenie lub wymuszenie do poddania się innej czynności seksualnej, art. 198 – seksualne wykorzystanie bezradności lub niepoczytalności innej osoby, art. 200 – obcowanie płciowe z osobą małoletnią lub doprowadzenie jej do poddania się czynnościom seksualnym, nie zawiadamia niezwłocznie organu powołanego do ścigania przestępstw, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3 (art. 240).

Kwestie tą reguluje również w art. 12 Ustawa o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie: Osoby będące świadkami przemocy w rodzinie powinny zawiadomić o tym Policję, prokuratora lub inny podmiot działający na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie.

Oczywiście pracownicy instytucji pomocy społecznej, oświaty, ochrony zdrowia, sądów i innych instytucji pomocowych w szczególny sposób winni reagować na przejawy stosowania przemocy domowej. Zgodnie z artykułem art. 12 ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie ust. 1 osoby, które w związku z wykonywaniem swoich obowiązków służbowych lub zawodowych powzięły podejrzenie o popełnieniu ściganego z urzędu przestępstwa z użyciem przemocy w rodzinie, niezwłocznie zawiadamiają o tym Policję lub prokuratora. Instytucje państwowe i samorządowe, które w związku ze swą działalnością dowiedziały się o popełnieniu przestępstwa ściganego z urzędu, są obowiązane niezwłocznie zawiadomić o tym prokuratora lub Policję oraz przedsięwziąć niezbędne czynności do czasu przybycia organu powołanego do ścigania przestępstw lub do czasu wydania przez ten organ stosownego zarządzenia, aby nie dopuścić do zatarcia śladów i dowodów przestępstwa.

Zawiadomienie o podejrzeniu stosowania przemocy zawsze powinno wynikać z troski o osobę doświadczającą przemocy, szczególnie jeśli ofiarą przemocy jest dziecko.

30.11.2018 r.

Impulsywność jako osobowościowy czynnik stosowania przemocy

Osobowość sprawcy jest jednym z najważniejszych czynników, obok środowiskowych, sytuacyjnych i biologicznych, prowadzących do przemocy w rodzinie. Próby wyjaśniania zachowań sprawców przemocy, zarówno w kategoriach impulsów agresywnych, czy też „agresywnych skryptów poznawczych”*, zakładają istnienie stałej dyspozycji osobowościowej do przemocowych zachowań.

Z badań nad tą problematyką wyłania się obraz sprawców przemocy jako „osób niepewnych siebie, przeżywających różne lęki wynikające z poczucia niższej wartości, nieudolności i opuszczenia”. Ponadto cechuje ich „niskie poczucie własnej wartości, słaba samokontrola, brak umiejętności społecznych, zaburzenia emocjonalne (lęk, złość), brak empatii i współczucia”. Impulsywność jest zaliczana „do najczęściej diagnozowanych problemów osobowościowych i psychologicznych wśród mężczyzn dopuszczających się przemocy”*.

Profesor Vetulani twierdzi, iż „skrajne formy agresywności, występują często u osób charakteryzujących się impulsywnością, czyli skłonnością do inicjowania działań, które później nie mogą być zahamowane lub zmienione, nawet jeżeli ich skutki mogą być niepożądane lub nieprzyjemne”**. Należy również spojrzeć na tę cechę jako wynik procesów zachodzących w obrębie struktur mózgowych. Kora mózgowa reguluje ekspresję emocjonalną, ale deficyty w tym zakresie, uszkodzenia korowe powodują upośledzenie hamowania nieadekwatnych emocji, modulacji emocji w zależności od sytuacji.

W literaturze podkreśla się, że „zachowania agresywne i przemoc ze swoimi szczególnymi właściwościami stanowią łatwo dostępne i przynoszące natychmiastową satysfakcję środki wspomagania przeżywania samego siebie – konstruujące tożsamość w znacznej mierze tzw. negatywną i przywracające wymykającą się z rąk kontrolę nad sobą, relacjami z bliskimi”***. Ujawnia się tutaj nieumiejętność odraczania gratyfikacji polegająca na tym, iż jednostka chce mieć korzyść, nagrodę od razu, nie potrafi zaczekać, nawet jeśli nagroda późniejsza miałaby być większa. Gratyfikację daje mu ulga po wyładowaniu napięcia, tak jak to ma miejsce w fazie incydentu ostrej przemocy w cyklu przemocy w rodzinie.

Odroczenie agresywnych impulsów umożliwiłoby osobie stosującej przemoc wgląd i werbalizację przeżywanych emocji tak, aby nie dochodziło do agresywnych odreagowań. W tym sensie rola zdolności odraczania gratyfikacji jest bardzo ważna. A związek tej cechy z impulsywną przemocą, jest jednym z istotniejszych, jeżeli chodzi o próby wyjaśnienia funkcjonowania osób stosujących przemoc. Impulsywność jest cechą temperamentu i jako taką bardzo trudno ją zmienić. Ale impulsywność nie musi prowadzi do agresji, ponadto można ja ograniczyć poprzez poprzez naukę odraczania gratyfikacji. Osoby mające skłonności do impulsywnej agresji mogą wziąć udział w programie psychoterapeutycznym prowadzonym w OPS, zgłaszać można się za pośrednictwem pracowników socjalnych.

Korzystano z:

* D. Rode, Psychologiczne uwarunkowania przemocy w rodzinie. Charakterystyka sprawców.

** J. Vetulani, Neurochemia impulsywności i agresji.

*** B. Pastwa-Wojciechowska, M. Kaźmierczak, M. Błażek, T. Besta, Osobowościowe korelaty postaw wobec przemocy u kobiet i mężczyzn z uwzględnieniem poziomu organizacji osobowości O. Kernberga.

31.10.2018 r.

Projekt „Uczymy się reagować”

W dniach 8 i 9 września odbyły się warsztaty integracyjno – edukacyjne dla dzieci w ramach Projektu socjalnego „Uczymy się reagować” zawartego w Gminnym Programie Rewitalizacji. Celem projektu było podniesienie poziomu umiejętności radzenia sobie z trudnościami emocjonalnymi i rozwijanie umiejętności społecznych. Projekt miał charakter profilaktyczny, przyświecało mu założenie, że warto edukować dzieci także w wieku młodszym szkolnym w zakresie asertywności, wglądu i wyrażania emocji. Warsztatom edukacyjnym towarzyszyły zajęcia o charakterze rekreacyjnym w Inwałd Parku.

Uzasadnieniem realizacji Projektu były wnioski wynikające z badań organizacji takich jak Dajmy Dzieciom Siłę, według których można szacować, że nawet 6 procent dzieci i młodzieży może doświadczać przemocy w rodzinie. Oczywiście programy profilaktyczne należy traktować jako uzupełnienie działań interwencyjnych bezpośrednio w środowisku.

W ramach projektu „Uczymy się reagować” dzieci brały udział w warsztatach o charakterze edukacyjno – terapeutycznym, poświęconym radzeniu sobie z trudnościami szczególnie w relacjach interpersonalnych.

Obok tego dzieci miały czas na ruch, rekreacje, zabawę na zjeżdżalniach, karuzelach, pojazdach, być w kinie 5 D. Z użyciem wyobraźni w Parku miniatur mogły przenieść się w różne miejsca by oglądać słynne budowle. Zobaczyć i pogłaskać niektóre zwierzęta w Mini zoo. Być w średniowiecznym zamku by poznać historie i sprawdzić się w rolach kowala, tkacza czy garncarza.

Dzieci angażowały się i współpracowały ze sobą zarówno w trakcie warsztatów edukacyjnych jak i w czasie poświęconym rekreacji. Wszyscy uczestnicy byli zadowoleni z wyjazdu. We wszystkich wypowiedziach dzieci wyraziły chęć ponownego udziału w takim spotkaniu gdyby ponownie zostało zorganizowane. 28.09.2018 r.

Agresja a frustracja

Próbując zrozumieć mechanizmy przemocy domowej, często postrzega się je w kontekście osobowości sprawcy. Podkreśla się to że niedojrzała osobowość, nieradzenie sobie z emocjami może prowadzić do agresji wobec bliskich. Jednak agresja może być również związana z sytuacją, z warunkami społecznymi w jakich egzystuje rodzina.

Część badaczy wiąże agresję z frustracją pojawiającą się w sytuacjach niezaspokajania potrzeb. Przeszkody napotkane na drodze do osiągnięcia celu zwiększają prawdopodobieństwo reakcji agresywnej. Na przykład gdy nie udało się zrealizować swoich planów, dokonać ważnego zakupu, itd. W takich sytuacjach może narastać frustracja, a wraz z nią agresja. Problemem czasami jest to, że agresja nie zawsze jest ujawniana i kierowana na obiekt wywołujący frustrację. Często dochodzi do przemieszczania agresji na przykład na bliską osobę, co może przyczyniać się do stosowania przemocy w rodzinie. Jakkolwiek frustracja może prowadzić do agresji i przemocy, to oczywiście wcale nie musi się tak dziać. Frustrację należy traktować jako czynnik ryzyka, a nie przyczynę przemocy. Pobudzenie i trudne emocje związane z frustracją mogą bowiem być odreagowywane na inne sposoby.

Zgodnie z teorią społecznego uczenia się, kolejnymi społecznymi czynnikami ryzyka agresji są obserwacja, naśladownictwo i modelowanie. Człowiek obserwując innych może uczyć się nowych wzorców agresywnego zachowania. Obserwowanie skutków cudzej agresji może osłabiać hamowanie własnych zachowań agresywnych. Cudze agresywne zachowanie może ułatwiać podobne reakcje u obserwatora. Dlatego wiele badań wskazuje, że „oglądanie agresji w mas mediach nasila agresję w zachowaniach widzów, a także skłonność do wrogich myśli i uczuć oraz wywołuje wzrost pobudzenia fizjologicznego”. Jednak „siła tych efektów jest stosunkowo niewielka – większość korelacji zawiera się w przedziale od 0,20 do 0,30” * (gdzie 0,00 oznaczałby brak związku pomiędzy oglądaniem agresji w mediach a jej nasileniem we własnych zachowaniach, a 1,00 sytuację kiedy oglądnie agresji zawsze oznaczałoby jej nasilenie w zachowaniach widza).

W psychologii społecznej znane są eksperymenty Berkowitza, pokazały one, że gdy w polu widzenia osoby rozłoszczonej znajdują się przedmioty, które kojarzą się z agresją (np. pistolet, rękawice bokserskie), to zachowania agresywne pojawiają się o wiele częściej, niż wtedy, gdy taka osoba nie jest wystawiona na bodźce skojarzone z agresją.

Jednakże poważniejszym czynnikiem ryzyka zachowań agresywnych niż oglądanie przemocy w mas mediach, czy też widok przedmiotów kojarzonych z agresją, jest bycie jej świadkiem lub ofiarą przemocy we własnej rodzinie. Większość sprawców przemocy sama jej doświadczała, ucząc się że agresja może być sposobem radzenia sobie z trudnościami w relacjach z innymi, co jednak w konsekwencji okazuje się zgubne. „Z badań wynika dość jednoznacznie, że mamy do czynienia z międzypokoleniowym cyklem przemocy rodzinnej, w którym dawne ofiary stają się napastnikami wobec swoich najbliższych (…) fakt ten może wiązać się z modelowaniem, ale również i z tym, iż przemoc staje się częścią doświadczenia intymnego związku i może odradzać się w każdej znaczącej relacji z innymi, w tym z własnymi dziećmi”**.

Zdecydowanie należy tu podkreślić, że doświadczanie przemocy w dzieciństwie może się odradzać w innych relacjach, ale nie wcale nie musi. Ponadto odczuwanie złości, rozdrażnienia, pobudzenia, są naturalnymi stanami w sytuacjach stresowych. Niezmiernie istotne są jednak sposoby wyrażania tych emocji, ważne aby te sposoby nie były krzywdzące dla innych.

Korzystano:

* Wojciszke B., Dolinski D. Psychologia społeczna. Gdańsk 2015.

** Rode D. Psychologiczne uwarunkowania przemocy w rodzinie. Charakterystyka sprawców. Katowice 2010.

31.08.2018 r.

Przemoc seksualna w małżeństwie

W odniesieniu do przemocy domowej, w szczególności z przemocy seksualnej spotyka się pokutującą ciągle opinię, że „gwałt w małżeństwie nie istnieje”. To jednak jeden z mitów związanych z przemocą. Gwałt bez względu na to czy dochodzi do niego w związku małżeńskim, partnerskim, czy też sprawca i ofiara nie znają się, jest przestępstwem.

Przesądza o tym artykuł 197 Kodeksu karnego, a precyzuje rozporządzenie w sprawie procedury interwencyjnej wobec przemocy domowej Niebieskie Karty: „Polskie prawo ściga sprawców przestępstw przeciwko osobom bliskim za doprowadzenie innej osoby do obcowania płciowego przemocą, groźbą bezprawną lub podstępem (zgwałcenie) oraz doprowadzenie w ten sam sposób innej osoby do poddania się innej czynności seksualnej lub wykonania takiej czynności — art. 197 k.k. (…) UWAGA! Przestępstwo to popełnia również małżonek, który dopuszcza się zgwałcenia współmałżonka!”. To bardzo istotne ponieważ wiele kobiet najczęściej z bezsilności, lęku, ale także z niewiedzy, nie zgłasza organom ścigania zmuszania do współżycia siłą i groźbą. Tymczasem z raportu Fundacji Ster z 2016 r. opracowanego na podstawie danych zebranych z trzech województw, wynika że w osiemdziesięciu procentach gwałtów sprawcą był obecny lub były partner, a w większości przypadków gwałt nie został zgłoszony na policję.

Należy podkreślić, że przestępstwo zgwałcenia zgodnie z polskim prawem jest ścigane z urzędu. Oznacza to, że zgłoszenie może być dokonane przez świadka lub inną bliską ofierze osobę. Oczywiście często przeprowadzenie dowodów przed sądem w sytuacjach gwałtów małżeńskich może być trudne i zdarza się, że sprawy te kończą się wycofaniem zeznań i nie dochodzi do skazania sprawcy. Z drugiej strony samo zgłoszenie przemocy seksualnej do której dochodzi w małżeństwie jest postawieniem granicy, wyrażeniem niezgody na przemocową relację. Warto wiedzieć że zgodnie z Procedurą Postepowania Policji z osobą, która doświadczyła przemocy seksualnej* z 23.07.2015 r. ofiary gwałtów mają prawo do godnego traktowania w trakcie zgłaszania Policji okoliczności gwałtu. Między innymi do tego aby, zgłoszenie było przyjęte przez funkcjonariusza tej samej płci w warunkach gwarantujących poufność, oraz aby w trakcie składania zawiadomienia obecna była osoba zaufana wskazana przez ofiarę gwałtu.

Doznawanie przemocy seksualnej i pozostawanie w takim przemocowym związku dla osoby pokrzywdzonej stanowi czynnik ryzyka rozwoju zaburzeń depresyjnych i zespołu stresu pourazowego. Z kolei zachowanie sprawcy czerpiącego satysfakcję z seksu łączącego się z agresją może wskazywać nie tylko na niedojrzałość emocjonalną, ale poważne zaburzenia psychiczne wymagające leczenia.

Dlatego o ile we własnym związku dostrzegamy zwiastuny agresji w sferze intymnej warto zwrócić się o pomoc psychologiczną i terapeutyczną. Z takiej pomocy można skorzystać również w Ośrodku Pomocy Społecznej w ramach działalności Punktu Informacji i Wsparcia dla Osób Uwikłanych w Przemoc Domową, umawianie na wizyty psychoterapeutyczne następuje za pośrednictwem pracowników socjalnych OPS.

31.07.2018 r.

* https://przemoc.gov.pl/procedura-policji-postepowania-z-osoba-ktora-doswiadczyla-przemocy-seksualnej

Współuzależnienie i przemoc

Osoby stosujące przemoc często nadużywają alkoholu. W konsekwencji dla bliskich obok zagrożenia przemocą występuje ryzyko współuzależnienia.

Współuzależnienie alkoholowe to zaburzenie relacji rodzinnych, w których jedna osoba nadużywa alkoholu wprowadzając destrukcję, a inne osoby do tej destrukcji się przystosowują. Nadużywanie alkoholu przez jednego z członków rodziny destabilizuje funkcjonowanie całego systemu rodzinnego, rodzi poważne problemy, jest przyczyną cierpienia dorosłych i dzieci. Narastanie problemu alkoholowego skłania niepijących członków rodziny do szukania sposobów pozwalających im przetrwać w sytuacji permanentnego stresu, braku poczucia bezpieczeństwa i stabilizacji, niemożności zaspokojenia elementarnych potrzeb emocjonalnych, a czasami również biologicznych. Osoba pijąca z biegiem czasu coraz silniej koncentruje się na alkoholu, wycofuje się z pełnienia ról życiowych, przestaje interesować się swoimi bliskimi. Wymaga opieki i obsługi.

Współuzależnienie – objawy

· Silna koncentracja myśli, uczuć i reakcji na zachowaniach alkoholowych osoby pijącej

· Szukanie usprawiedliwień sytuacji picia, zaprzeczania problemowi

· Ukrywanie problemu picia przed innymi

· Przejmowanie kontroli nad piciem osoby bliskiej (ograniczanie sytuacji alkoholowych, wylewanie alkoholu, odmierzanie ilości, kupowanie alkoholu, aby pijący nie wychodził z domu itp.)

· Przejmowanie odpowiedzialności za zachowania pijącego partnera, łagodzenie konsekwencji picia: kłamstwa, płacenie długów dbanie o higienę pijącego, o jego wizerunek itp.

· Przejmowanie za osobę pijącą obowiązków domowych.

/na podstawie materiałów PARPA/

Współuzależnienie nie jest klasyfikowane jako jednostka chorobowa, należy je rozumieć jako trudność w prawidłowym reagowaniu i adaptowaniu się do sytuacji problemowej.

Osoba współuzależniona poszukuje sposobu ograniczenia picia sprawcy, nieświadomie obarczając się odpowiedzialnością za jego funkcjonowanie, co w efekcie ułatwia mu dalsze nadużywanie alkoholu.

W takiej sytuacji należy zgłosić się po pomoc do Poradni Leczenia Uzależnień, lub innej instytucji pomocowej, nawet jeśli osoba uzależniona nie chce podjąć leczenia. Pomocna może być terapia adresowana właśnie do osób współuzależnionych. Obok tego warto mobilizować osobę pijącą do leczenia, poprzez Gminną Komisję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. Jeśli uzależniony nie zgodzi się na leczenie, dalszą mobilizacją do leczenia zajmie się sąd. 28.06.2018 r.

Uzależnienie i zaburzenia współwystępujące

Stosowanie przemocy wobec bliskich może być związane z zaburzeniami osobowości np. antysocjalnymi lub borderline. Ponadto zachowania agresywne mogą być potęgowane użyciem środków psychoaktywnych.

Zaburzenia antysocjalne charakteryzują się przede wszystkim deficytami w zakresie empatii, zaburzenie borderline – tendencjami do impulsywnych, wybuchowych, często nacechowanych agresją zachowań. Generalnie zaburzenia osobowości przejawiają się tendencją do eksternalizowania napięć emocjonalnych, czyli niejako przenoszenia przeżywanych konfliktów wewnętrznych na zewnątrz, na swoje otoczenie, członków rodziny. Stąd właśnie niektóre cechy tych zaburzeń często widoczne są u osób stosujących przemoc

Dużym problemem jest to, że zaburzenia osobowości mogą być maskowane przez przyjmowanie substancji psychoaktywnych. Badania pokazują, że uzależnionych od alkoholu może być nawet 30 procent osób z zaburzeniami osobowości*. Zaburzenie osobowości może sprzyjać rozwojowi uzależnienia, z drugiej strony uzależnienie może być czynnikiem ryzyka pojawienia się innych zaburzeń psychicznych.

Należy przy tym pamiętać że uzależnienie od alkoholu może prowadzić do takich objawów jak halucynoza alkoholowa, zazdrość alkoholowa tzw. zespół Otella, paranoi alkoholowej. W ten sposób problemy osoby uzależnionej często prowadzą do zazdrości, podejrzliwości i w konsekwencji agresji.

Używanie środków psychoaktywnych może być również sposobem „samoleczenia się” osób z zaburzeniami osobowości. W takich sytuacjach dopiero odstawienie środków psychoaktywnych ujawnia pierwotne zaburzenia i często powoduje jeszcze większa agresję.

Mówiąc o współwystępowaniu agresji, zaburzeń osobowości i uzależnień należy pamiętać o podstawowej kwestii, że często już niewielka ilość przyjętego środka psychoaktywnego ma wpływ na zachowanie człowieka. Właściwie każda jego dawka powoduje ograniczenie sprawności funkcjonowania układu nerwowego i upośledza zdolności poznawcze. Wyniki wielu przeprowadzonych doświadczeń ujawniają obniżoną wraz z ilością wypitych kieliszków zdolność osądu, zanikanie krytycyzmu oraz precyzyjnego myślenia. Tak zwane odhamowanie odnosi się do stanu, w którym ludzie robią to, czego normalnie by nie robili z obawy przed nieprzyjemnymi konsekwencjami. Zniesiona obawa przed konsekwencjami, impulsywność, skłonność do ryzykownych zachowań cechuje niektóre zaburzenia osobowości i równocześnie zachowania osób stosujących przemoc.

Powyższe problemy powodują znaczną trudność w diagnozowaniu stanu osoby stosującej przemoc. W praktyce może się bowiem okazać, że zachowania agresywne są objawem zaburzeń osobowości, a nadużywanie środków psychoaktywnych je maskuje. Trudności z diagnozą stanu osoby stosującej przemoc utrudniają pomoc rodzinie. Z drugiej strony współwystępowania agresji wobec bliskich, uzależnień i zburzeń osobowości, wskazuje na potrzebę terapii a często także konsultacji i leczenia psychiatrycznego.

*Klimkiewicz, A., Klimkiewicz, J., Jakubczyk, A. Kieres-Salomoński, I., Wojnar, M. Współwystępowanie uzależnienia od alkoholu z innymi zaburzeniami psychicznymi.

30.05.2018 r.

Agresja a otępienie

Przemoc w rodzinie to umyślne agresywne działania i zachowania wobec bliskich osób. Czasami jednak agresja może wiązać się z chorobą.

Jednym z częstych stanów chorobowych powodujących agresję wobec bliskich jest otępienie. Otępienie jest zespołem spowodowanym chorobą mózgu, zwykle o charakterze przewlekłym lub postępującym, w którym zaburzone są takie wyższe funkcje korowe, jak: pamięć, myślenie, orientacja, rozumienie, liczenie, zdolność uczenia się, język i ocena* Zamiennie na określenie otępienia używa się terminu demencja. Sama świadomość u dotkniętych demencją nie ulega zaburzeniu. Jednak uszkodzeniu wymienionych funkcji poznawczych często towarzyszy, a czasami je poprzedza obniżona samokontrola emocjonalna, objawiająca się w relacjach interpersonalnych, zaburzone zachowania społeczne i motywacja. Oznacza to także obniżenie podstawowych aktywności życiowych związanych z higieną osobistą, ubieraniem, jedzeniem. Szacuje się się, że w Polsce około 10 procent osób po 65 roku życia cierpi na rożne postacie otępienia**.

Otępienie jest zaburzeniem nabytym, nie obejmuje zatem upośledzenia umysłowego. Nie może być rozpoznawane na podstawie jednego objawu, gdyż jest zespołem objawów. Zanim objawy otępienia rozwiną się pod postacią kliniczną, procesy patologiczne niszczące mózg często trwają już od wielu, czasami nawet 20 lat **. Najczęstszą przyczyną otępienia są pierwotne choroby ośrodkowego układu nerwowego (ok. 50 procent przypadków) głównie choroba Alzheimera, rzadziej choroba rozsianych ciał Lewy’ego lub zwyrodnienie czołowo- skroniowe. Neurologiczno- naczyniowe przyczyny odpowiedzialne są za ok 13 procent przypadków, a mieszane naczyniowo- alzheimerowskie stanowią około 25 procent zespołów otępiennych*** (Wojszel, Bień, Przydatek, 2001).

W początkowej fazie nasilenia demencji, ale także w często ją poprzedzających łagodnych zaburzeniach poznawczych, najczęstszymi zaburzeniami emocjonalnymi są depresja i apatia. Wraz z progresją otępienia zmienia się emocjonalność chorych. Długoterminowe obserwacje pokazują, że objawy depresyjne, lękowe, euforia mają tendencję do stopniowego wygaszania się. Nasilają się natomiast apatia, drażliwość, pobudzenie, odhamowanie i agresja fizyczna. Ponadto chory może mieć poczucie bezradności, dezorientacji, opuszczenia.

Funkcjonowanie osób z demencją zależne jest od typu samego schorzenia, to czy jest alzheimerowskie, naczyniowe, mieszane lub inne. Istotna jest faza choroby, wielkość i lokalizacja uszkodzonych tkanek mózgu. W pierwszej fazie choroby Alzheimera pacjent zachowuje jeszcze zdolność do prawie samodzielnej egzystencji, choć pojawiają się już problemy związane z zaburzeniami pamięci. Objawami może być brak gotowości słowa oraz zapominanie nazwisk. Część chorych nie ma świadomości choroby. Pojawiają się zaburzenia równowagi, zaburzenia postawy oraz wykonywania bardziej precyzyjnych ruchów, co prowadzi do nagłych i częstych upadków. Chory może być drażliwy i podejrzliwy. W drugiej fazie pacjent nie może funkcjonować samodzielnie, wymaga już ciągłej opieki. Zaburzenia pamięci są już na tyle silne, że chory przestaje rozpoznawać twarze bliskich i gubi się najbliższym otoczeniu. Często pojawiają się zaburzenia zachowania, pobudzenie, agresja, objawy psychotyczne. Pojawia się lęk przed samotnością, także objaw niepohamowanego chodzenia. W ostatniej fazie choroby pacjent nie potrafi już sam jeść, nie ma kontroli na zwieraczami, pozostaje już w łóżku, wypowiada jedynie pojedyncze słowa. U ok. 10 procent chorych pojawiają się napady padaczkowe**.

Ten opis daje obraz ograniczeń z jakimi musi zmagać się chory. Najczęściej wraz ze swoimi opiekunami. Osoba dotkniętą demencją w zależności od przypadku będzie wymagać opieki od samego początku bądź na kolejnym etapie przebiegu otępienia. Inną kwestią jest potrzeba wsparcia samych opiekunów, jego brak może prowadzić do wyczerpania zwanego zespołem opiekuna.

Funkcjonowanie osób cierpiących na otępienie ponadto często jest ograniczone zaburzeniami psychicznymi i zaburzeniami zachowania. Do najczęstszych objawów psychiatrycznych towarzyszących otępieniu zalicza się: lęk, depresję i nastrój dysforyczny, manię, urojenia, omamy, zespoły błędnego rozpoznawania, zmiany osobowości. Z kolei do zaburzeń zachowania: agresję, niepokój, pobudzenie, wędrowanie, zachowania nieadekwatne kulturowo, przejawy odhamowania (w tym seksualnego), wrogość, krzyk, apatię, wycofanie.

Wiedza na temat funkcjonowania osób dotkniętych otępieniem, w tym także przejawianej przez nich agresji wobec bliskich, konieczna jest by odróżnić symptomy choroby od symptomów stosowania przemocy. Oczywiście agresja może być powodowana także innym stanami: psychozami, czy też upośledzeniem. Ale te schorzenia zazwyczaj diagnozowane są wcześniej i znane w środowisku tej osoby. Natomiast pierwsze objawy otępienia mogą pojawić się już po 60 roku życia i ujawniać się stopniowo. Dlatego potrzebna jest ostrożność ze strony interwentów, ale także osób zgłaszających problem instytucjom. Oczywiście wobec przejawianej agresji w rodzinie należy reagować, ale w przypadku osób z demencją bardziej odpowiednia będzie interwencja medyczna niż w oparciu o procedurę Niebieskie Karty.

Korzystano z: *Klasyfikacja zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania w ICD-10. Kraków-Warszawa 2000., **Barcikowska, M. Geriatria. Wybrane zagadnienia. Wrocław 2010., ***Wojszel, Z.B., Bień, B., Przydatek, M. Wielkie problemy geriatryczne. Warszawa 2001.

30.04.2018 r.

Funkcjonowanie osób doznających przemocy

Osoby doznające przemocy w rodzinie potrzebują pomocy i wsparcia. Często konieczna jest interwencja i pomoc: socjalna, medyczna, prawna i psychoterapeutyczna. Formy pomocy, w szczególności terapii, zależeć będą od zasobów emocjonalnych osoby pokrzywdzonej. Należy pamiętać, że na skutek wieloletniego doznawania przemocy zdolności adaptacyjne, obronne, mogły zostać naruszone. Temperament, cechy osobowość również będą wpływały na reakcje i sposoby radzenia sobie z konsekwencjami przemocy. W odniesieniu do osób doznających przemocy również można mówić o mechanizmach obronnych wobec przeżywanych trudności emocjonalnych i stresu. Mechanizmy obronne to powtarzające się, najczęściej nieuświadamiane sposoby reagowania na przeżywane trudności emocjonalne związane z typem osobowości.

Mechanizmy obronne – nieświadome obrony przed trudnościami emocjonalnymi
Niedojrzałe mechanizmy obronne
Mechanizm obronny	Opis	Przykład
Rozszczepienie (spliting)	Przegródkowe przeżywanie siebie bądź innych, raz wyłącznie w pozytywnym świetle, a innym razem tej samej osoby lub siebie jako złej, bez „kontaktu” pomiędzy tymi skrajnymi obrazami.	Postrzeganie partnera raz jako rzeczywistego agresora, ale innym razem jako kochającego, oddanego sprawom rodziny. Oskarżanie interwentów o rozbijanie rodziny.
Rozegranie w działaniu (acting out)	Impulsywne zachowanie niedopuszczające do uświadomienia sobie emocji towarzyszących tym impulsom. Przekształcenie lęku i słabości w działanie dające poczucie sprawstwa.	Nieprzemyślana, impulsywna zgoda na powrót sprawcy do mieszkania
Projekcja	Proces polegający na przypisywaniu innym własnych przekonań, cech i zachowań. Interpretowanie tego, co pochodzi z wnętrza jednostki, jako pochodzącego z zewnątrz.	Posądzanie bliskich osób, ale też interwentów o brak zdecydowanych działań, z jednoczesną własną tendencją do takich zachowań.
Zaprzeczenie	Odmowa przyjęcia do świadomości niektórych, zwykle bolesnych, aspektów rzeczywistości.	Nieprzyjmowanie do wiadomości swojego problemu związanego z uzależnieniem.
Idealizacja i dewaluacja	Idealizacja to przekonanie, że ktoś, do kogo jesteśmy przywiązani, jest wszechwiedzący i/lub wszechmocny, dzięki czemu czujemy się przy nim bezpiecznie. Dewaluacja to proces odwrotny, spowodowany rozczarowaniem osobą wcześniej idealizowaną.	Ubolewanie nad zmianą postawy partnera, przedstawianie jego obrazu z przeszłości jako idealnego, niedostrzeganie jego ograniczeń. Dewaluowanie wszelkiej jego działalności np. w sferze zawodowej.
Regresja	Nieświadome cofanie się do wcześniejszych faz rozwojowych (w rozwoju emocjonalnym).	Dziecko doznające przemocy seksualnej sięga po przytulanki, zabawki które już wcześniej odłożyło.
Przemieszczenie	Rozładowywanie popędów lub trudnych emocji na obiektach nie wzbudzających takiego lęku, jak obiekt, którego pierwotnie owe popędy i emocje dotyczyły.	Dziecko doznające przemocy w rodzinie jest agresywne wobec rówieśników lub młodszych uczniów.
Dojrzałe mechanizmy obronne
Sublimacja	Wyrażanie problematycznych impulsów i konfliktów w sposób twórczy, wartościowy i społecznie akceptowalny.	Hobby, zainteresowania, działalność quasi- artystyczna
Racjonalizacja	Wynajdywanie racjonalnych argumentów tłumaczących przykre zdarzenia oraz poniesione porażki. Poszukiwanie poznawczo akceptowalnych uzasadnień dla naszych czynów.	„Osładzanie” przykrych zdarzeń wnioskiem, że „przynajmniej zdobyliśmy nowe doświadczenie”

Należy pamiętać, że przedstawione mechanizmy obronne tylko do pewnego stopnia wyjaśniają radzenie sobie ze stresem i okolicznościami „bycia” w sytuacji przemocy. Można je omawiać, jako dominujące reakcje osoby pokrzywdzonej, ale w bezpiecznej relacji terapeutycznej. Tak aby osoba pokrzywdzona nie obwiniała siebie za przemoc, za która odpowiedzialny jest sprawca. W Ośrodku Pomocy Społecznej prowadzona jest psychoterapia dla osób doznających przemocy. Kierowanie odbywa się za pośrednictwem pracowników socjalnych. 29.03.2018 r.

Grupa wsparcia dla osób doświadczających przemocy

W Punkcie Konsultacyjno – Terapeutycznym w „Starej Gminie” planowane jest zorganizowanie grupy wsparcia dla osób doświadczających przemocy w rodzinie. Dokładniejsze informacje można uzyskać za pośrednictwem pracowników socjalnych OPS.

Brzeszcze, 28.02.2018 r.

Funkcjonowanie osoby stosującej przemoc

Praktycy i badacze zajmujący się przeciwdziałaniem przemocy w rodzinie, nie posiadają teorii jednoznacznie wyjaśniającej dlaczego niektórzy ludzie stosują przemoc wobec najbliższych. Nie wiadomo w jakim stopniu agresja wyzwalana jest trudnymi stresującymi dla sprawcy sytuacjami, czy też nieumiejętnością radzenia sobie z trudnymi emocjami. Trudno również przesądzić na ile skłonność do stosowania przemocy wynika z charakteru i osobowości sprawcy.

Część teoretyków wskazuje że stosowanie przemocy wobec bliskich może mieć związek z tzw. mechanizmami obronnymi. Mechanizmy obronne to powtarzające się, najczęściej nieuświadamiane sposoby reagowania na przeżywane trudności emocjonalne związane z typem osobowości.

Mechanizmy obronne – nieświadome obrony przed trudnościami emocjonalnymi
Prymitywne mechanizmy obronne
Mechanizm obronny	Opis	Przykład
Rozszczepienie (spliting)	Przegródkowe przeżywanie siebie bądź innych, raz wyłącznie w pozytywnym świetle, a innym razem tej samej osoby lub siebie jako złej, bez „kontaktu” pomiędzy tymi skrajnymi obrazami.	Postrzeganie partnerki czasami jako obiektu miłości, uwielbienia, a czasami jako bardzo frustrującej, zdradzającej, niedobrej.
Rozegranie w działaniu (acting out)	Impulsywne zachowanie niedopuszczające do uświadomienia sobie emocji towarzyszących tym impulsom. Przekształcenie lęku i słabości w działanie dające poczucie sprawstwa i władzy.	Reagowanie natychmiastową agresją na krytykę, kończenie rozmowy trzaśnięciem drzwiami i wyjściem.
Projekcja	Proces polegający na przypisywaniu innym własnych przekonań, cech i zachowań. Interpretowanie tego, co pochodzi z wnętrza jednostki, jako pochodzącego z zewnątrz.	Posądzanie partnerki o nieprzychylność, oszukiwanie, zdradę, z jednoczesną własną tendencją do takich zachowań.
Zaprzeczenie	Odmowa przyjęcia do świadomości niektórych, zwykle bolesnych, aspektów rzeczywistości.	Nieprzyjmowanie do wiadomości swojego problemu z nadużywaniem alkoholu.
Idealizacja i dewaluacja	Idealizacja to przekonanie, że ktoś, do kogo jesteśmy przywiązani, jest wszechwiedzący i/lub wszechmocny, dzięki czemu czujemy się przy nim bezpiecznie. Dewaluacja to proces odwrotny, spowodowany rozczarowaniem osobą wcześniej idealizowaną.	Postrzeganie partnerki przed narodzinami dziecka jako ideału, a później jak beznadziejnej.
Regresja	Nieświadome cofanie się do wcześniejszych faz rozwojowych (w rozwoju emocjonalnym).	Dziecko doznające przemocy seksualnej sięga po przytulanki, zabawki, które już wcześniej odłożyło.
Przemieszczenie	Rozładowywanie popędów lub trudnych emocji na obiektach nie wzbudzających takiego lęku, jak obiekt, którego pierwotnie owe popędy i emocje dotyczyły.	Wszczęcie awantury w domu po powrocie z pracy, w której zostało się skrytykowanym przez przełożonego. Kopnięcie psa przez dziecko, które otrzymało reprymendę od rodzica.
Dojrzałe mechanizmy obronne
Sublimacja	Wyrażanie problematycznych impulsów i konfliktów w sposób twórczy, wartościowy i społecznie akceptowalny.	Kolekcjonowanie broni jako wyraz agresywnych skłonności.
Seksualizacja	Nadawanie elementom doświadczenia znaczenia seksualnego. Zastąpienie przykrych emocji pobudzeniem seksualnym.	Fantazje seksualne, częste żarty, podteksty seksualne.
Racjonalizacja	Wynajdywanie racjonalnych argumentów tłumaczących przykre zdarzenia oraz poniesione porażki. Poszukiwanie poznawczo akceptowalnych uzasadnień dla naszych czynów.	„Osładzanie” przykrych zdarzeń wnioskiem, że „przynajmniej zdobyliśmy nowe doświadczenie” Przekonanie rodzica, że bije dziecko dla jego dobra.

Przedstawione mechanizmy obronne tylko do pewnego stopnia wyjaśniają stosowanie przemocy, gdyż przemoc w rodzinie jest zjawiskiem wielowymiarowym, nie dającym się sprowadzić tylko do osobowości sprawcy.

W Ośrodku Pomocy Społecznej prowadzony jest program psychoterapeutyczny dla osób stosujących przemoc, ale także tych które zauważają u siebie agresywne tendencje wobec swoich bliskich. Kierowanie odbywa się za pośrednictwem pracowników socjalnych.

Brzeszcze, 28.02.2018 r.

Gminny program przeciwdziałania przemocy w rodzinie, podsumowanie działań w 2017 roku

W 2017 r. wszczęto 19 procedur „Niebieskie Karty”, oznaczających interwencje wobec uzasadnionych podejrzeń stosowania przemocy w rodzinie. Łącznie z „Niebieskimi Kartami” założonymi wcześniej, w ubiegłym roku prowadzono 27 takich spraw W ramach procedury „Niebieskie Karty” policjanci, pracownicy socjalni, pedagodzy i inni specjaliści działając w Zespole Interdyscyplinarnym i grupach roboczych planowali pomoc w konkretnych przypadkach występowania przemocy. Rozmawiali z osobami doznającymi przemocy, wzywali osoby stosujące przemoc, kierowali na dalsze specjalistyczne konsultacje. W ubiegłym z poradnictwa w zakresie specjalistycznej pracy socjalnej, prawnego, psychoterapeutycznego skorzystały 53 osoby.

W ramach Gminnego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie działa gminna infolinia dla osób doznających przemocy, znajdujących się w sytuacjach kryzysowych. Dzwoniąc pod numer telefonu: 668-994-230 mieszkańcy gminy mogą otrzymać podstawowe informacje o możliwościach otrzymania przemocy, a w sytuacjach zagrożenia „gorącą przemocą” otrzymać wsparcie w postaci natychmiastowej interwencji w środowisku. W 2017 roku pracownicy socjalni przyjęli 8 takich zgłoszeń.

Od 15.11 – 8.12.2017 r. prowadzono program profilaktyczny z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie dla uczniów Powiatowego Zespołu Szkół Zawodowych i Ogólnokształcących nr 6 w Brzeszczach. Wzięło w nim 192 uczniów z 9 klas. Zajęcia miały charakter warsztatowy, prowadzone były wspólnie przez pedagoga szkolnego i pracownika socjalnego. Wyjaśniano jakie mogą być przyczyny zachowań przemocowych, i gdzie można uzyskać pomoc.

Dnia 16 września odbyły się warsztaty integracyjno – edukacyjne dla dzieci w ramach Projektu socjalnego „Uczymy się reagować”. Celem projektu było podniesienie poziomu umiejętności radzenia sobie z trudnościami emocjonalnymi i rozwijanie umiejętności społecznych. Uczestniczyło w nim 14 dzieci – uczniów szkoły podstawowej. Projekt miał charakter profilaktyczny, przyświecało mu założenie, że warto edukować dzieci także w wieku młodszym szkolnym w zakresie asertywności, wglądu i wyrażania emocji.

Przemoc w rodzinie jest wielowymiarowym i złożonym zjawiskiem. Dlatego aby dzielnicowi, pedagodzy, psycholodzy, przedstawiciele ochrony zdrowia, pracownicy socjalni i inni specjaliści właściwie je diagnozowali i podejmowali efektywne działania, konieczna jest stała współpraca. W ubiegłym roku odbyło się 10 spotkań Zespołu Interdyscyplinarnego i 23 spotkania w grupach roboczych poświęconych konkretnym przypadkom wystąpienia przemocy. Specjaliści uczestniczyli też w trzech spotkaniach superwizyjnych i 1 szkoleniu.

W 2018 r. kontynuowane jest poradnictwo w ramach Gminnego programu przeciwdziałania przemocy w rodzinie:

pomoc psychologiczna i program psychoterapeutyczny dla osób doznających przemocy – we wtorki od 8.00 do 13.00
porady prawne dla osób doznających przemocy – w poniedziałki od 16.00 do 17.00
specjalistyczna praca socjalna dla osób doznających przemocy – w środy od 16.00 do 18.00
program psychoterapeutyczny dla osób stosujących przemoc – w środy od 15.00 do 17.00

Kierowanie na poszczególne konsultacje i uzgadnianie terminów wizyt następuje za pośrednictwem pracowników socjalnych Ośrodka.

Ponadto w bieżącym roku zorganizowana będzie kolejna, siódma już edycja programu profilaktycznego dla młodzieży ponadgimnazjalnej. W OPS kontynuowane będą spotkania specjalistów w ramach prac Zespołu Interdyscyplinarnego i grup roboczych. Jak wspomniano wyżej czynna będzie infolinia dla osób pokrzywdzonych przemocą, obsługiwana przez pracowników socjalnych codziennie, także w weekendy i święta w godzinach od 15.00 do 21.00. Ośrodek Pomocy Społecznej weźmie udział w konkursie Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w celu uzyskania dofinansowania projektu profilaktycznego adresowanego do dzieci. 31.01.2018 r.

Program profilaktyczny dla młodzieży

Podsumowanie Programu profilaktycznego w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie dla uczniów Powiatowego Zespołu Szkół Zawodowych i Ogólnokształcących nr 6 w Brzeszczach prowadzonego w dniach od 15 listopada do 8 grudnia 2017 r.

W ramach programu przeprowadzono zajęcia lekcyjne dla 192 uczniów z 9 klas. Zajęcia miały charakter warsztatowy, prowadzone były wspólnie przez pedagoga szkolnego i specjalistę pracy socjalnej. Przedstawiono pokrótce cel i uzasadnienie prowadzenia tego typu zajęć w szkole ponadgimnazjalnej. Młodzi ludzie wchodzą w związki, a w przyszłości tworzyć będą rodziny, stąd ważne jest, aby mieli świadomość zagrożeń związanych z przemocą w rodzinie. A kiedy one się pojawiają, aby wiedzieli jak reagować. Przypomniano podstawowe definicje przemocy w rodzinie. Zaprezentowano krótki film dotyczący problematyki przemocy. Na podstawie wrażeń uczniów po projekcji filmu omawiano kwestię rozpoznawania i przeciwdziałania przemocy, różnych form jej stososwania, w tym także zaniedbywania i przemocy seksualnej.

Uczniowie pytali o szereg kwestii, przykładowo: czy kiedy pomaga się danej rodzinie efektem nie jest zmiana przemocy fizycznej na psychiczną? Czy rzeczywiście w obecnych warunkach można izolować osobę stosująca przemoc? Jakie formy opieki można zapewnić dziecku jeżeli oboje rodziców stosuje przemoc? Wiele pytań wskazywało na pewną wiedzę uczniów dotyczącą problemu przemocy – część klas brała udział w lekcjach poświęconych tej problematyce w trakcie poprzednich edycji programu.

W trakcie niektórych lekcji omawianym zagadnieniom towarzyszyło poruszenie, także rozproszenie uwagi uczniów, może to jednak wskazywać na trudności w „zmierzeniu się” z tym tematem. W trakcie lekcji podkreślano, że mówieniu o przemocy, ale przede wszystkim uwikłaniu w przemoc towarzyszą trudne emocje. Najczęściej po stronie stosujących przemoc nieumiejętnie wyrażana złość i gniew, a u osób doznających przemocy lęk, poczucie winy, zwątpienie.

Powtórzono w jaki sposób i gdzie można zgłosić fakt doznawania, bądź też bycia świadkiem przemocy w rodzinie. Przekazano ulotki z podstawowymi informacjami na temat możliwości uzyskania pomocy w sytuacjach zagrożenia przemocą.

Celem programu profilaktycznego było określenie i wzmocnienie właściwych postaw uczniów klas ponadgimnazjalnych wobec zjawiska przemocy w rodzinie, w tym wzmocnienie umiejętności reagowania na sytuacje przemocowe, podniesienie poziomu wiedzy o zjawisku przemocy i możliwościach przeciwdziałania.

20.12.2017 r.

Diagnoza problemu przemocy w rodzinie

Identyfikacja problemu przemocy domowej może zachodzić w ramach kompetencji wielu instytucji i ich przedstawicieli. Stąd pełna diagnoza, a co ważniejsze idąca za nią interwencja, pomoc, winny mieć charakter interdyscyplinarny. Pomoc osobie pokrzywdzonej musi się opierać na zasadzie współpracy poszczególnych instytucji. Co ważne ich przedstawiciele mogą również, ocenić zagrożenie przemocą na podstawie czynników ryzyka i objawów, wtedy gdy osoba pokrzywdzona nie może lub nie chce zgłosić faktu przemocy. W takich sytuacjach wymiana informacji pomiędzy specjalistami z rożnych instytucji, pozwoli dokonać całościowej diagnozy i w razie potrzeby, podjąć właściwą interwencję. Warto spojrzeć jacy specjaliści, przy użyciu jakich narzędzi mogą przyczynić się do zidentyfikowania przemocy w rodzinie:

Diagnostyka interdyscyplinarna
Diagnoza	Specjaliści	Narzędzia	Czynniki ryzyka, objawy wskazujące na problem przemocy
Środowiskowa	Pracownicy socjalni ośrodków pomocy społecznej, dzielnicowi policji, kuratorzy sądowi, koordynatorzy pieczy zastępczej	Wywiady środowiskowe, wizyty kontrolne, monitorujące zgłoszenia ze środowiska lokalnego	Trudna sytuacja socjalna, nieprawidłowa więź rodzinna, zaniedbania opiekuńcze, naruszanie norm prawnych i społecznych
Środowiskowo – medyczna	Położne i pielęgniarki środowiskowe, opiekunowie domowi i rehabilitanci– realizatorzy usług opiekuńczych i rehabilitacyjnych, terapeuci środowiskowi	Ocena stanu zdrowia, zdolności zapewnienia właściwej opieki ze strony rodziny	Zaniedbania opiekuńcze, niewłaściwa więź rodzinna
Medyczna	Lekarze pierwszego kontaktu, pediatrzy, lekarze rodzinni i innych specjalności, lekarze stomatolodzy, ratownicy medyczni	Wywiad kliniczny, ocena urazów i ich przyczyn	Urazy, objawy chorobowe, stosunek do leczenia, obawy przed poddaniem się leczeniu np. stomatologicznemu
Psychiatryczna	Lekarze psychiatrzy	Wywiad kliniczny, ocena zaburzeń psychicznych	Psychopatologia wskazująca na przemoc, np. stres pourazowy (PTSD)
Psychologiczna Psycho – terapeutyczna	Psychologowie, psychoterapeuci, specjaliści psychoterapii uzależnień	Wywiad, charakter przeniesienia w terapii	Psychopatologia wskazująca na przemoc, zaburzenia emocjonalne
Pedagogiczna	Pedagodzy, nauczyciele, wychowawcy	Wywiad pedagogiczny, ocena postawy ucznia w szkole	Zaburzenia zachowania ucznia, postawa rodziców, zaniedbania wychowawcze
Interwencyjna	Policjanci i przedstawiciele innych służb, pracownicy ośrodków interwencji kryzysowej	Notatki, protokoły dotyczące zdarzeń kryzysowych	Okoliczności powodujące zdarzenia kryzysowe, konflikty, awantury domowe
Uzależnienia	Członkowie gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych, terapeuci uzależnień	Wywiad środowiskowy, kliniczny	Rodzaj i głębokość uzależnienia, zaburzenia zachowania

Kiedy okoliczności jednoznacznie wskazują na stosowanie przemocy, bądź występuje wiele czynników ryzyka jej stosowania, konieczne jest podjecie interwencji. Wobec uznania, że w rodzinie dochodzi do przemocy, celem dalszej diagnozy będzie ocena bezpieczeństwa osoby pokrzywdzonej i jej bliskich. Jednocześnie uruchamiana jest procedura interwencyjna „Niebieskie Karty”, uprawnienie do jej wszczęcia mają policjanci, pracownicy socjalni, przedstawiciele ochrony zdrowia, oświaty i członkowie gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych.

30.11.2017 r.

Prawa pokrzywdzonych w postępowaniu przygotowawczym

W artykule zamieszczonym we wrześniu przedstawiono postulaty Rzecznika Praw Obywatelskich, w zakresie zapewnienia ofiarom przestępstw, w tym pokrzywdzonym przemocą, większej ochrony prawnej. Warto wiedzieć jakie prawa obecnie przysługują pokrzywdzonym przemocą w rodzinie w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym przez Policję i prokuraturę.

Celem postępowania przygotowawczego jest ustalenie okoliczności popełnionego przestępstwa jakim jest stosowanie przemocy wobec najbliższych. Postępowanie to jest bardzo ważne gdyż, z uwagi na charakterystykę przemocy, często nie jest ona jawna, świadkowie i pokrzywdzeni mają wiele obaw, bardzo często ujawnienie przemocy wiąże się z trudnymi i silnymi emocjami. W tych okolicznościach ważne jest jednak ustalenie rozmiarów szkody, zebranie i zabezpieczenie dowodów dla sądu, oraz jednocześnie zapewnienie bezpieczeństwa pokrzywdzonym.

Przestępstwo znęcania się na bliskimi jest ścigane z urzędu, ale osoba pokrzywdzona ma prawo złożyć oficjalne zawiadomienie w najbliższym komisariacie Policji lub prokuraturze o podejrzeniu popełnienia przestępstwa. Prokurator wydaje postanowienie o wszczęciu lub odmowie wszczęcia postępowania, w razie odmowy osoba pokrzywdzona ma prawo wnieść zażalenie do sądu w terminie do 7 dni od odroczenia postanowienia.

Osoba pokrzywdzona ma prawo do informacji udzielonej w zrozumiałej formie, tzn. policjant lub prokurator ma obowiązek poinformowania o przysługujących jej prawach. W tym o możliwości uzyskania pomocy w samorządowych i pozarządowych instytucjach pomocowych. Także o uprawnieniach pokrzywdzonej jako strony postępowania przygotowawczego, w szczególności o możliwości składania wniosków o dokonanie czynności śledztwa lub dochodzenia (inicjatywie dowodowej), możliwości ustanowienia pełnomocnika.

Pokrzywdzeni mają prawo do odmowy składania zeznań oraz prawo uchylenia się od odpowiedzi na pytanie gdy oskarżonym jest członek rodziny. Dzieciom do 15 roku życia jako pokrzywdzonym lub świadkom przysługuje prawo do jednorazowego przesłuchania w trakcie całego postępowania z udziałem psychologa, w warunkach zapewniających poczucie bezpieczeństwa.

Kolejnym uprawnieniem osoby pokrzywdzonej jej możliwość przeglądania akt sprawy, za zgodą prokuratora, a w razie jej braku, złożenia zażalenia. Pokrzywdzeni mają prawo do ustanowienia pełnomocnika, którym może być tylko adwokat lub radca prawny. Za zgodą sądu pokrzywdzeni mogą być zwolnieni z opłat za pełnienie tych funkcji. Warto również pamiętać, o prawie do uzyskania informacji przez pokrzywdzonych o zwolnieniu sprawcy z aresztu, w którym przebywał na skutek zatrzymania.

Osobie doświadczającej przemocy, z uwagi na bardzo duże obciążenie stresem, prawdopodobnie i tak będzie trudno korzystać z wymienionych uprawnień. Warto wtedy zwrócić się o pomoc prawną. Mieszkańcy naszej gminy mogą skorzystać z pomocy prawnika w Punkcie Wsparcia i Informacji dla Osób Uwikłanych w Przemoc działającego przy OPS. Umawianie wizyt następuje za pośrednictwem pracowników socjalnych.

31.10.2017 r.

Więcej o projekcie „Uczymy się reagować”

Dnia 16 września odbyły się warsztaty integracyjno – edukacyjne dla dzieci w ramach Projektu socjalnego „Uczymy się reagować” zawartego w Gminnym Programie Rewitalizacji. Celem projektu było podniesienie poziomu umiejętności radzenia sobie z trudnościami emocjonalnymi i rozwijanie umiejętności społecznych. Projekt miał charakter profilaktyczny, przyświecało mu założenie, że warto edukować dzieci także w wieku młodszym szkolnym w zakresie asertywności, wglądu i wyrażania emocji.

Uzasadnieniem realizacji tego rodzaju projektów profilaktycznych są także dane statystyczne. Przykładowo z „Ogólnopolskiej diagnozy problemu przemocy wobec dzieci”, przeprowadzonej przez Fundację Dzieci Niczyje w 2013 r. wynika, że 6 procent dzieci i młodzieży może doświadczać przemocy w rodzinie. Z kolei z badań przeprowadzonych 2014 roku, na próbie losowej liczącej 1210 dzieci w wieku od 11 do 17 lat w ramach „Diagnozy zjawiska przemocy i możliwości uzyskania pomocy w sytuacji doświadczania przemocy w percepcji dzieci i młodzieży”, wynika, że 32% uczniów zna co najmniej jednego kolegę/koleżankę, która doświadcza przemocy w domu. Działania profilaktyczne pomagają radzić sobie dzieciom z trudnościami emocjonalnymi. Oczywiście w razie realnych problemów zaniedbań, przemocy, profilaktyka nie jest wystarczająca, potrzebna jest zdecydowana interwencja służb społecznych.

W ramach projektu „Uczymy się reagować” dzieci brały udział w zajęciach o charakterze integracyjnym: wspólna zabawa, współzawodnictwo, jak i w warsztatach o charakterze edukacyjno – terapeutycznym, poświęconym radzeniu sobie z trudnościami szczególnie w relacjach interpersonalnych. Cześć spotkania poświęcono na zajęcia relaksacyjne, jak jazda na koniach, spacer ścieżką krajobrazową.

20.10.2017 r.

„Zwiększenie ochrony prawnej dla osób pokrzywdzonych – postulaty RPO”

Rzecznik Praw Obywatelskich Adam Bodnar apeluje o szybsze zmiany prawne w kierunku większej ochrony osób pokrzywdzonych przestępstwem, w także ofiar przemocy domowej. Wylicza potrzeby w tym zakresie w liście skierowanym do Ministerstwa Sprawiedliwości opublikowanym 17 sierpnia’17.

Zgodnie z tzw. „unijną dyrektywą ofiarową” z 2012 r. kraje członkowskie mają w swoich systemach prawnych wprowadzać rozwiązania umożliwiające reagowanie na indywidualne potrzeby ofiar w celu ochrony, wspierania i informowania. Tak aby osoba pokrzywdzona miała dostęp do wymiaru sprawiedliwości niezależnie od narodowości i miejsca zamieszkania. Dyrektywa szczególną uwagę zwraca na wsparcie i ochronę ofiar przestępstw narażonych na pogłębiającą się wiktymizację, wtórne zranienia, zastraszania i odwet sprawcy, co często ma miejsce w przypadkach przemocy w rodzinie. Dyrektywa wprost wskazuje, że przy dokonywaniu oceny potrzeb osoby pokrzywdzonej przestępstwem, należy „brać pod uwagę takie cechy osobowe ofiary jak wiek, płeć oraz tożsamość płciową, pochodzenie etniczne, rasa, religia, orientacja seksualna, stan zdrowia, niepełnosprawność, ale także status pobytowy, problemy z komunikacją, związek ze sprawcą lub zależność od niego, czy doświadczenie przestępstwa w przeszłości”.

Niestety, jak pisze rzecznik, w obecnie obowiązujących przepisach w zakresie ochrony ofiar nie wykazano wprost cech osoby pokrzywdzonej, które pozwalałby na sprecyzowanie potrzeb związanych z udziałem w postępowaniu. Przykładowo jeśli chodzi o przemoc seksualną, przepisy nie gwarantują właściwego przesłuchania osób pokrzywdzonych. Wydano jedynie zalecenia by osoba przesłuchująca była tej samej płci co pokrzywdzona. Wątpliwości rzecznika budzi kwestia zapewnienia możliwości uniknięcia kontaktu między osoba pokrzywdzoną a sprawcą w pomieszczeniach, gdzie prowadzone jest postępowanie karne, czego nie gwarantują obecne przepisy.

Rzecznik zwraca uwagę, iż postanowienia dyrektywy zobowiązują państwa członkowskie do zapewnienia ukierunkowanego i zintegrowanego wsparcia dla ofiar przemocy seksualnej i ofiar przemocy w bliskich związkach. Zdaniem rzecznika państwo powinno podejmować takie działania, by zapewnić wyspecjalizowane usługi i adekwatne wsparcie ofiar tych form przemocy. Jednak jak pisze, w polskiej procedurze karnej brak jest obecnie systemowych rozwiązań zapewniających egzekucję tego obowiązku.

Z drugiej rzecznik uznaje za wychodzące naprzeciw wymienionym postulatom wytyczne prokuratora generalnego z 22.02.2016 r. Wprowadziły one zobowiązanie do należytego poinformowania w wyczerpujący i zrozumiały dla pokrzywdzonego sposób o jego uprawnieniach jako strony postępowania przygotowawczego.

Spełnienie postulatów unijnej dyrektywy jest istotne, gdyż może dać większą ochronę prawną osobom doznającym przemocy w rodzinie. 28.09.17 r.

Treść wystąpienia RPO:
https://www.rpo.gov.pl/sites/default/files/Wyst%C4%85pienie%20do%20MS%20w%20sprawie%20implementacji%20dyrektywy%20ofiarowej%2

„Uczymy się reagować”

Przeniesiony zespół Münchausena jako forma przemocy

Przemoc stosowana wobec bliskich, może przybierać najróżniejsze formy, od fizycznej, poprzez psychiczną do zaniedbywania. W procedurze interwencyjnej Niebieskie Karty, wymienia się jej takie formy jak duszenie, kopanie wykręcanie rąk, ograniczanie kontaktów, groźby, oraz „inne działające na szkodę najbliższych”, gdyż nie sposób wymienić ich wszystkich. W jednym z przedstawianych tu artykułów z maja br. opisano drastyczne formy przemocy, polegającej na wywożeniu w nocy daleko za miasto przez sprawcę swojej żony i pozostawianiu jej bez pieniędzy, bez telefonu, czyli praktycznie z bardzo ograniczoną możliwością powrotu do domu. Innym przykładem było zmuszanie ofiary do powtarzania krytycznych i raniących słów na swój temat. Pokazuje to jak wiele rożnych form może przybierać przemoc w rodzinie.

Drastyczne i destrukcyjne są zarówno formy przemocy stosowane pod wpływem impulsu, jak i te planowane o zimnym i psychopatycznym charakterze. Warto pamiętać, że zgodnie z prawem, przemoc w rodzinie to jednorazowe albo powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie naruszające prawa lub dobra osobiste osób najbliższych, wspólnie zamieszkujących i gospodarujących, w szczególności narażające te osoby na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia, naruszające ich godność, nietykalność cielesną, wolność, w tym seksualną, powodujące szkody na ich zdrowiu fizycznym lub psychicznym, a także wywołujące cierpienia i krzywdy moralne u osób dotkniętych przemocą.

Do tej przemocy którą najtrudniej rozumieć i wyjaśnić, przy czy rozumienie nigdy nie oznacza usprawiedliwiania, jest planowana i systematyczna przemoc wobec własnych dzieci. Kiedy czyta się informację, że „policja prowadzi śledztwo w sprawie matki, która leczyła swojego syna z autyzmu za pomocą preparatu z wybielaczem” a „absurdalny i zagrażający życiu pomysł kobieta zaczerpnęła z forum na Facebooku”, to właśnie jest to zapewne przypadek takiej przemocy. Chociaż w artykule z którego pochodzi cytat, nie wspomina się o tym, to można przypuszczać, że jest to przykład syndromu zwanego „Przeniesiony zespół Münchausena”. Jest to zaburzenie psychiczne objawiające się szczególną formą maltretowania dzieci. Nieprawidłowa relacja emocjonalna łączy opiekuna i dziecko. „Pozornie opiekuńcza i kochająca matka w rzeczywistości nie akceptuje swojego dziecka. Odczuwa wewnętrzną potrzebę postrzegania go przez innych jako osobę dotkniętą chorobą. Zainteresowanie i współczucie należne rodzinom prawdziwie chorych dzieci stanowi dla niej rodzaj nagrody psychologicznej. Matka wyzwala u ofiary objawy chorobowe, np. poprzez podawanie trucizny, głodzenie, wywoływanie infekcji, duszenie do utraty przytomności, a w łagodniejszych postaciach — opowiadanie lekarzowi wymyślonych objawów choroby lub fabrykowanie nieprawidłowych wyników badań, np. poprzez zanieczyszczanie próbki moczu dziecka własną krwią”**.

Przypadków takich jest niewiele, chociaż zapewne wiele z nich nie jest ujawnianych. Dlatego ich opis bardziej znany jest z literatury, czy też z artykułów internetowych, niż z praktyki przeciwdziałania przemocy. Warto jednak o nich pisać, gdyż pokazują, że czasami chora ludzka wyobraźnia, nie zna granic, także niestety w szkodzeniu swoim bliskim. Najczęściej takie tendencje do szkodzenia własnym dzieciom w tak skrajnej formie, wynika z zaburzeń psychicznych.

Korzystano z artykułów:

* „Wyjątkowo groźna praktyka”, www.mamdziecko.interia.pl/

** D. Berent, A. Florkowski, P. Gałecki „Przeniesiony zespół Münchausena”, Dziecko krzywdzone, nr 2 (39) 2012

25.08.2017 r.

Pomoc dla pokrzywdzonych

Osoby pokrzywdzone przemocą domową, często potrzebują pomocy terapeutycznej i prawnej. Można z niej skorzystać w Ośrodku pomocy Społecznej w Brzeszczach:

pomoc psychologiczna i psychoterapeutyczna
– we wtorki od 8.00 do 13.00
porady prawne dla osób doznających przemocy
– w poniedziałki od 16.00 do 17.00
specjalistyczna praca socjalna dla osób doznających przemocy
– w środy od 16.00 do 18.00

Kierowanie na poszczególne konsultacje i uzgadnianie terminów wizyt za pośrednictwem pracowników socjalnych Ośrodka

Ponieważ przemoc w rodzinie jest przestępstwem, osoby jej doświadczające mogą skorzystać również z bezpłatnej pomocy psychologicznej i prawnej w Ośrodku Pomocy dla Osób Pokrzywdzonych Przestępstwem, działającym w Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie w Oświęcimiu. Z pomocy Ośrodka może skorzystać każda osoba pokrzywdzona przestępstwem, bez względu na wiek, miejsce zamieszkania czy wysokość dochodu. Szczegółowe informacje można uzyskać pod numerem telefonu: 504 704 266, za pośrednictwem e-mail: oswiecim@krafos.pl lub w siedzibie PCPR w Oświęcimiu przy ul. Bema 4 (pokój nr 14), oraz na stronie internetowej http://www.krafos.pl/index.php/pomoc-pokrzywdzonym 19.07.2017 r.

Przemoc jako uraz psychiczny

Przemoc stosowana w rodzinie, dla osoby jej doświadczającej oznacza wiele negatywnych konsekwencji. Powtarzające się akty przemocy, brak pomocy i umiejętności radzenia sobie w trudnych sytuacjach powodują, że osoba pokrzywdzona nabiera przekonania, że tak naprawdę zasługuje na takie zachowanie. Przyjmuje w ten sposób tożsamość ofiary, ten proces w literaturze przedmiotu określa się mianem procesu wiktymizacji. Mówi się o syndromach doświadczania przemocy: syndromie kobiety bitej, wyuczonej bezradności, wtórnych zranieniach, cykliczności przemocy (Badura – Madej i Dobrzańska – Mesterhazy, 2000) . Zaobserwowanie tych syndromów wiąże się z utrudnionym funkcjonowaniem społecznym, osób krzywdzonych i całych rodzin.

Ale doznawanie przemocy może też prowadzić do rozwoju zaburzeń psychicznych, w tym zaburzeń urazowych. Wymienia się tu zespół stresu pourazowego. Oczywiście nie można tu mówić o związku przyczynowo – skutkowym. To, czy dojdzie do rozwoju zaburzeń pourazowych, zależy od bardzo wielu czynników. W przypadku dzieci, można w pewnym uproszczeniu stwierdzić, iż im dziecko doznające przemocy, także w formie zaniedbań, jest młodsze, tym głębsze mogą być zaburzenia. Przemoc może szczególnie być destrukcyjna dla ich psychiki, powodować, tzw. straty rozwojowe, prowadzić do zaburzeń osobowości.

Osoby doznające przemocy również przeżywają silny stres, związany z koniecznością wzmożonej czujności – sprawca może zaatakować w każdej chwili pod wpływem agresywnego impulsu, jego atak niesie ze sobą realne niebezpieczeństwo, narażenia na poważne urazy. Przemoc trwa latami, zatem zdolność adaptacji do takich warunków może być wyczerpana. Charakterystyczne są tu powracające, mimowolnie obrazy doświadczania przemocy, bądź bycia świadkiem znęcania się sprawcy na bliska osobą: „Nie było żadnych reguł – zmieniały się co pięć minut. Zawsze bałam wracać się do domu. Nigdy nie wiedziałam, co się będzie działo. Okropnie bałam się bicia, bo wszyscy wiedzieliśmy co ojciec robił z matką (…) on przyłoży jej, a ona nam. Kiedyś zbiła mnie pogrzebaczem. Po jakimś czasie przyzwyczaiłam się do tego. Po prostu zwijałam się w kłębek”*.

Szczególnie w przypadku przemocy seksualnej, doświadczone zdarzenie: gwałt lub inne nadużycie jest wielokrotnie odtwarzane w postaci powracających narzucających się obrazów i innych wrażeń zmysłowych np. zapachu sprawcy. Także, nawracające natrętne myśli i koszmary senne. Może dojść do rozwoju zespołu stresu pourazowego (PTSD – Post Traumatic Stres Disorder). Typowe objawy obejmują wielokrotne przeżywanie urazowej sytuacji w natrętnych wspomnieniach (reminiscencjach) i koszmarach sennych. Pojawiają się one na tle poczucia „odrętwienia” i przytępienia uczuciowego, odizolowania od innych ludzi, braku reakcji na otoczenie, anhedonii, a także unikania działań i sytuacji, które mogłyby przypomnieć przebyty uraz. Zazwyczaj występuje stan nadmiernego pobudzenia wegetatywnego z nadmierną czujnością i wzmożoną reaktywnością na bodźce oraz bezsennością.

U ofiar przemocy domowej objawy te mogą występować, jako reakcja na przeżywany stres i swoisty sposób radzenia sobie z nim np. poprzez unikanie: „Udawało mi się to, kiedy starałam się widzieć nieostro. Nazywałam to nierzeczywistością. Najpierw traciłam przestrzenną głębię obrazu: wszystko stawało się płaskie a potem zimne. Czułam się jak maleńkie niemowlę. Potem ciało zaczynało unosić się w przestrzeni jak balon”.

W pierwszym etapie przezwyciężenia traumy najistotniejsze jest zatrzymanie przemocy, poprzez działania interwencyjne takie jak udzielenie schronienia w ośrodku interwencji kryzysowej, odizolowanie sprawcy i inne działania w ramach obowiązującej procedury „Niebieskie Karty”. Natomiast w samym leczenia traumy konieczna może być psychoterapia i farmakoterapia.

* Cytaty pochodzą z książki Profesor Judith Lewis Herman Przemoc uraz psychiczny i powrót do równowagi. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne 2004.

19.07.2017 r.

Dzieci i młodzież jako ofiary przemocy domowej

Często podkreśla się, że problem przemocy w rodzinie jest istotną kwestia społeczną, szczególnie wtedy kiedy dotyczy dzieci i młodzieży. W tym miejscu również wspominaliśmy o formach i dramatycznych skutkach stosowania przemocy, o tym, że im młodsze jest dziecko tym zazwyczaj te skutki są bardziej dotkliwe. Aby zobaczyć jak istotnym problemem jest przemoc wobec dzieci, warto przytoczyć wyniki badań prowadzonych w tym zakresie w ostatnich latach.

Z „Ogólnopolskiej diagnozy problemu przemocy wobec dzieci”, przeprowadzonej przez Fundację Dzieci Niczyje w 2013 r. wynika, że 6 procent dzieci i młodzieży może doświadczać przemocy w rodzinie. Podobne szacunki dostarcza badanie TNS OBOP zrealizowane na zlecenie Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej w jeszcze 2008 r. z którego wynikało, iż problem ten dotyczył 5 procent dzieci i młodzieży

Z kolei z badań przeprowadzonych 2014 roku, na próbie losowej liczącej 1210 dzieci w wieku od 11 do 17 lat w ramach „Diagnozy zjawiska przemocy i możliwości uzyskania pomocy w sytuacji doświadczania przemocy w percepcji dzieci i młodzieży”, wynika, że 32% uczniów zna co najmniej jednego kolegę/koleżankę, która doświadcza przemocy w domu.

Szczególne znaczenie mają dane z badań prowadzonych ramach diagnozy sporządzonej w 2015 r. przy tworzeniu Programu przeciwdziałania przemocy w rodzinie dla Gminy Brzeszcze na lata 2016-2021. Zapytano wtedy 187 uczniów gimnazjów i starszych klas szkół podstawowych między innymi, o to czy doznają przemocy w swoich rodzinach. Największa grupa badanych udzieliła odpowiedzi przeczącej (82%), ale aż 14% potwierdziło, że doświadczało przemocy w swoich rodzinach, a 3% badanych odmówiło udzielenia odpowiedzi. Zadano również pytanie: Czy często doznajesz przemocy w rodzinie? 55% badanych zadeklarowało w trakcie badania, że nie doznaje przemocy, rzadko 35% , zaś często 5%. Rozbieżności w przytoczonych tu danych, mogą świadczyć o tym, że rozmiar zjawiska trudno oszacować, ale z całą pewnością jest to poważy problem w naszej gminie.

W brzeszczańskich szkołach nie badano poziomu wiedzy młodzieży na temat zjawiska przemocy. W tym zakresie można się odwołać do badań w szkołach warszawskich w 2009 r., wśród uczniów II klas gimnazjum. Pokazują one, że o ile zdecydowana większość rozpoznaje przemoc fizyczną, to z pozostałymi formami jest większy problem: 35 procent nie rozpoznaje przemocy seksualnej, 37 procent nie rozpoznaje zaniedbywania, 48 procent izolowania, a 61 procent uznaje, że klaps nie jest rodzajem uderzenia. Ponad połowa badanych zdaje sobie sprawę z tego, że osoby doznające przemocy w dzieciństwie częściej stosują ją w dorosłym życiu (53%). Jednak dość duża grupa gimnazjalistów zaznaczyła także odpowiedź odwrotną – że osoby takie rzadziej stosują przemoc (22%). Prawie tyle samo osób stwierdziło, że przemocowe doświadczenia z dzieciństwa nie mają wpływu na zachowania wobec własnej rodziny w przyszłości (18%). Ostatni z przytoczonych wyników jest niepokojący. Prawie 20% respondentów nie zdaje sobie sprawy z długofalowych skutków przemocy domowej. 70% osób stwierdziło, że istnieją instytucje pomagające ofiarom przemocy domowej, ale aż 27% uczniów odpowiedziało „nie wiem”. Jedynie 31% ankietowanych było w stanie podać przykłady takich instytucji

Z przedstawionych danych wynika, że ograniczenie przemocy w rodzinie jest niezwykle ważne z uwagi na skutki, jakie wywołuje: dezorganizuje funkcjonowanie rodzin, a przede wszystkim jest zagrożeniem dla prawidłowego rozwoju dzieci wychowywanych w rodzinach uwikłanych w przemoc, powoduje tzw. straty rozwojowe, mogące prowadzić do zaburzeń osobowości, a nawet chorób psychicznych. Na podstawie powyższych danych można sadzić, iż wiele jeszcze można zrobić w zakresie profilaktyki przemocy. Tak, by szczególnie starsze dzieci i młodzież wiedziała jak reagować i gdzie zgłosić się po pomoc. Z drugiej strony warto wspomnieć, że w brzeszczańskich szkołach prowadzone są programy profilaktyczne i zapewne należy je nadal rozwijać. 30.06.2017 r.

Ze środka przemocy

W ostatnich tygodniach w przestrzeni publicznej pojawiły się relacje Pani Karoliny Piaseckiej opisujące jej doświadczenia doznawania przemocy ze strony męża. Chociaż przemoc domowa jest problemem dotyczącym wielu rodzin, to jednak rzadko słyszymy tak bezpośrednie relacje osób krzywdzonych. Wynika to z faktu, że przemoc związana jest z całościowym funkcjonowaniem rodziny, dotyczy także sfery intymnej, osoby pokrzywdzone przeżywają wstyd, czują się winne za doznawaną przemoc, chcą chociaż nie mogą o niej zapomnieć. Z kolei specjalistów pracujących z pokrzywdzonymi, obowiązuje tajemnica służbowa. Uzyskane informacje mogą być przekazywane wyłącznie instytucjom uprawnionym, realizującym procedurę Niebieskie Karty, a także sadowi czy prokuraturze. Dlatego Pani Karolina Piasecka, jest jedną z niewielu osób, które zdecydowały się opowiedzieć publicznie o przemocy, mającej miejsce przez wiele w jej domu.

W obszernym wywiadzie prasowym podkreśla: Ja, Karolina Piasecka, mówię NIE*. Warto przytoczyć jej relację, gdyż bardzo wyraziście przedstawia czym może być przemoc dla rodziny. Pani Karolina choć najpierw zajmowała się córkami i domem, później pracowała zawodowo pomimo to często od męża słyszała: Nie płacz, k… bo cie zaje…! Zabiję cię! Cały tydzień nic nie robisz, leniu śmierdzący. I gdzie masz codziennie ułożone rzeczy? Gdzie jest codzienny ciepły posiłek? Jak masz rozmawiać z mężem przez telefon? Zawsze będziesz miała ochotę jak ja będę chciał. Masz brać tabletki na libido! I jak nie będę , k…., widział dużego, wielkiego, k…, twojego kalendarzyka i sama nie będziesz mi mówić o dniach płodnych lub nie, to wypierdalaj, nie masz czego szukać w tym domu! Recytuj, co zrobiłaś źle” (nagrane słowa męża).

Dalej Pani Piasecka opowiada: Musiałam kilkakrotnie spisywać własnoręcznie, po nocnej kłótni i biciu, że będę mu codziennie przygotowywała spodnie i koszule, podawała ciepły posiłek codziennie, dzieci będą spały o 20. Kilka razy musiałam to spisywać: „Ja Karolina Piasecka, będę codziennie…”

Pani Karolina pierwszego lutego br. uciekła z dziećmi z domu, po ponad dziesięcioletnim doświadczaniu przemocy, sama to wyjaśnia: Ludzie nie są w stanie zrozumieć, dlaczego nie odeszłam wcześniej. Ja też chwilami nie rozumiem, jak mogłam tak długo to wytrzymywać. Ale bardzo trudno jest znaleźć w sobie siłę, żeby się wyrwać. Moja wystarczyła, żeby to przeżyć. Więcej jej wtedy nie miałam. Z dalszej relacji wynika, że rodzina doświadczała niestety typowych syndromów przemocy domowej, fazy miodowego miesiąca, kiedy po wyładowaniu agresji sprawca przez kilka dni był spokojny, poczucia winy ze strony ofiary tej agresji i tunelowe myślenie, że z nie można wyrwać się z zaklętego koła przemocy. Do przemocy dochodziło coraz częściej, a jej formy były coraz okrutniejsze. Ta relacja, jest dla nas wszystkich przestrogą, żeby problemów w rodzinie „nie zamiatać pod dywan”, a kiedy trzeba zgłosić się po pomoc. Wielki szacunek dla Pani Karoliny. * Wywiad ukazał się w tygodniu Wysokie Obcasy z 6.05.2017 r.

Dlaczego tak trudno wyjść z przemocy

Będąc świadkami przemocy, często możemy zadawać sobie pytanie, dlaczego osoby krzywdzone, trwają w przemocowym związku, dlaczego godzą się na przemoc. Dzieje się tak, gdyż przemoc domowa, rządzi się swoistą dynamiką, którą trudno dostrzec i zrozumieć, kiedy sami doznajemy przemocy. Przypomnijmy zatem najważniejsze prawidłowości i syndromy przemocy domowej, aby lepiej ją rozumieć.

Jedną z takich prawidłowości jest cykliczność przemocy. Wynika z dynamiki relacji wewnątrzrodzinnych opartych na przymusie. Stosowanie przemocy daje sprawcy efekty nagradzające. Jeżeli po akcie przemocy brak jest reakcji obronnej osoby krzywdzonej, osoba ją stosująca uznaje to za przyzwolenie na dalszą przemoc. Pojawiają się cykle przemocy, z następującymi po sobie fazami:

Faza narastania napięcia – osoba krzywdzona wyczuwa wzrost napięcia. Narastają sytuacje konfliktowe. Ofiara stara się dostosować do tej sytuacji, ulega partnerowi, spełnia wszystkie wymagania. Często przeżywa dolegliwości fizyczne takie jak ból, bezsenność, jest pobudliwa lub apatyczna. Zdarza się, że sama prowokuje awanturę, aby eskalację gwałtownej przemocy mieć za sobą. Przyczyną napięcia może być błahostka, drobne nieporozumienie między członkami rodziny. Zachowanie osoby stosującej przemoc: napięcie, podenerwowanie, złość, niepanowanie nad emocjami, agresja wobec przedmiotów, skłonności do poniżania partnera, również w obecności innych osób.

Faza ostrej przemocy – jest szczególnie dotkliwa dla osób krzywdzonych, następuje wybuch agresji sprawcy. Wtedy też najczęściej następuje interwencja policji, osoby pokrzywdzone najczęściej wtedy decydują się na złożenie zgłoszenia. Zachowanie osoby stosującej przemoc: niespodziewanie wpadanie w szał, agresja, użycie przemocy, po zakończonym akcie przemocy uspokojenie i przyjęcie postawy wycofanej, przerzucanie odpowiedzialność za zaistniałe zdarzenie na partnera.

Faza miodowego miesiąca – zatrzymuje ofiarę w cyklu przemocy, ponieważ pozwala jej zapomnieć o tym co stało się wcześniej. To faza skruchy sprawcy i okazywania miłości, sprawca próbuje złagodzić sytuację, obiecuje poprawę, przekonuje, że agresja się nie powtórzy. Osoby doznające przemocy ulegają tej perswazji. Zachowanie osoby stosującej przemoc: wyrażanie żalu z powodu swojego zachowania, obietnice, że to się nigdy nie powtórzy, próby tłumaczenia swojego zachowania, zabieganie o względy, zainteresowanie problemami osobistymi partnera. Ofiara zaczyna wierzyć w poprawę sprawcy, czuje się akceptowana. Wzrasta częstotliwość i jakość kontaktów seksualnych. Narasta jednak napięcie i wszystko zaczyna się od nowa. Charakterystyczne jest to, że kolejne cykle są coraz krótsze.

Stosowanie przemocy w rodzinie ma, dla osób w nią uwikłanych jeszcze szereg innych negatywnych konsekwencji. Jedną z nich są reakcje urazowe, pojawiające się u osoby doznającej przemocy, gdy jej zasoby adaptacyjne są zdezorganizowane. Objawy to: nadmierna czujność, wypatrywanie niebezpieczeństwa, koszmary senne i dolegliwości psychosomatyczne. Stosowanie przemocy może prowadzić do powstania u osoby krzywdzonej stresu pourazowego (Post Traumatic Stres Disorder). Powoduje to nawroty śladów doświadczeń urazowych, unikanie, hiperpobudzenie, zmiany w postrzeganiu siebie i postrzeganiu prześladowcy (np. przypisywanie prześladowcy absolutnej władzy). W ramach jednostki stresu pourazowego wyodrębnia się „syndrom kobiety bitej”. Rozpoznawany jest gdy w relacji kobiety i mężczyzny pojawiają się cykle przemocy, a u kobiety pojawia się niska samoocena, poczucie winy lęk, depresja, podejrzliwość, utrata nadziei na wyjście z sytuacji przemocy.

U osób doznających przemocy domowej często dochodzi do rozwoju procesu wiktymizacji. Osoba krzywdzona czuje rozpacz i ma poczucie krzywdy, często na tym etapie zaczyna szukać pomocy. Niestety zdarza się, że spotyka się z niewłaściwymi reakcjami osób, z którymi dzieli się swoimi problemami. Reakcjami tymi mogą być bagatelizowanie, niedowierzanie, obwinianie – takie zachowanie nazywamy wtórnym zranieniem. Osoba doznająca przemocy w wyniku podobnych reakcji wycofuje się z szukania dla siebie pomocy. Powtarzające się akty przemocy, brak pomocy i umiejętności radzenia sobie w trudnych sytuacjach powodują, że osoba pokrzywdzona nabiera przekonania, że tak naprawdę zasługuje na takie zachowanie. Przyjmuje w ten sposób tożsamość ofiary.

Innym skutkiem stosowania przemocy domowej, może być zachowanie nazwane mianem „syndromu sztokholmskiego” opisywanego jako swoista reakcja obronna ofiary przemocy, która staje się zafascynowana sprawcą. Reakcje takie mają miejsce na skutek długotrwałego całkowitego bycia zdanym na łaskę prześladowcy.

Konsekwencją przemocy w rodzinie może być bierność i uległość osoby pokrzywdzonej, także w relacjach ze środowiskiem społecznym, opisywana jako „syndrom wyuczonej bezradności”. Wyuczona bezradność wynika z przekonania o bezskuteczności jakichkolwiek działań. Osoba doznająca przemocy nabiera zatem przekonania, że cokolwiek zrobi, to i tak nie spowoduje to zmiany jej sytuacji.

Zjawisko „prania mózgu”, jest działaniem sprawcy w kierunku podporządkowania sobie partnera czy też innej bliskiej osoby. W konsekwencji osoby doznające przemocy w rodzinie, które były poddawane „praniu mózgu” mają zniekształcony obraz własnej osoby, niską samoocenę, czują się winne i odpowiedzialne za przemoc, często uważają, że zasłużyły na karę, przeżywają lęk.

Izolowanie polega na stopniowym pozbawianiu osoby doznającej przemocy kontaktów z innymi ludźmi. Podsłuchiwaniu rozmów, czytaniu listów, sms-ów, e-maili. Zachęcaniu do rezygnacji z pracy, zniechęcaniu do kontaktów ze znajomymi. Wyrażaniu niezadowolenia z wizyt rodziny, albo u rodziny. Inicjowaniu kłótni i nieporozumień z członkami rodziny, czy też przyjaciółmi osoby krzywdzonej. Osoba doznająca przemocy stopniowo wycofuje się z kontaktów towarzyskich, licząc, że w ten sposób uniknie bolesnych dla siebie konsekwencji.

Poniżanie i degradacja: Stosujący przemoc staje się dla osoby krzywdzonej podstawowym, częstokroć jedynym źródłem informacji na jej temat. Przedstawia ją w krzywym zwierciadle, wyśmiewa, poniża, degraduje. Deprecjonuje jej wartość we wszystkich sferach życia – jako żony (męża), rodzica, pracownika.

Monopolizacja uwagi: Osoba krzywdzona boi się uczynić cokolwiek, co mogłoby stanowić przyczynę niezadowolenia sprawcy. Stara się przewidywać jego potrzeby, tzn. zanim cokolwiek pomyśli, powie lub zrobi, rozważy to pod kątem upodobań sprawcy, zastanowi się czy jest to zgodne ze zdaniem stosującego przemoc.

Doprowadzenie do wyczerpania: Stosujący przemoc domową dąży do wyczerpania psychicznego jak i również fizycznego krzywdzonej osoby: ograniczenie snu, ograniczenia spożywania posiłków ograniczania wypoczynku.

Wywoływanie lęku i depresji: Stosujący przemoc domową przekonuje partnera(kę) o swoich wpływach, znajomościach. Grozi sądownym odebraniem dzieci. Sprawca przemocy wmawia również osobie krzywdzonej niepoczytalność: „powiem w sądzie, że jesteś chora psychicznie”, „nikt ci nie uwierzy”. Budzi to lęk w osobach krzywdzonych, zważywszy na fakt, iż w wyniku konsekwencji przemocy często korzystają z pomocy psychiatrycznej z powodu lęków, depresji.

Naprzemienność kary i nagrody: Osoba krzywdzona nie jest w stanie przewidzieć, kiedy zostanie ukarana, a kiedy nagrodzona za swoje zachowanie. Naprzemienność kar i nagród, opóźnia szukanie pomocy oraz utrudnia realną ocenę jej sytuacji rodzinnej.

28.04.2017 r.

Kiedy zaczyna się przemoc

Osoby przeżywające konflikty i trudności w relacji z bliskimi, mogą zadawać sobie pytania „czy moje uległe zachowanie, godzenie się na agresywne zachowania współmałżonka, oznacza że jestem ofiarą przemocy domowej”? Z drugiej strony wiele osób w sytuacjach kryzysów rodzinnych, małżeńskich, może zadawać sobie pytanie: „czy moje własne zachowania nie są zbyt agresywne?”.

Takie pytanie są zrozumiałe jeśli wiemy, że przemoc w rodzinie jest zjawiskiem dynamicznym, może narastać przez wiele miesięcy, a nawet lat. Osoby uwikłane w relacje przemocowe, mogą nie zauważać, kiedy kłótnie, konflikty stają się agresywnymi, przemocowymi zachowaniami. Ustawa o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie definiuje, że: „przemoc w rodzinie to jednorazowe albo powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie naruszające prawa lub dobra osobiste osób najbliższych, wspólnie zamieszkujących i gospodarujących, w szczególności narażające te osoby na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia, naruszające ich godność, nietykalność cielesną, wolność, w tym seksualną, powodujące szkody na ich zdrowiu fizycznym lub psychicznym, a także wywołujące cierpienia i krzywdy moralne u osób dotkniętych przemocą”.

W sytuacji uwikłania w konflikt, trudno jednak ze spokojem analizować definicje prawne. Zazwyczaj nie „mamy do tego głowy”. Możemy nie wiedzieć, że w naszej rodzinie już jest przemoc, gdyż możemy już doświadczać symptomów z nią związanych. Jednym z nich jest tzw. tunelowe myślenie. Nasze postrzeganie – testowanie rzeczywistości jest ograniczone, nie dostrzegamy alternatyw, rozwiązań naszych problemów. Inną kwestią jest to, że zachowanie sprawcy przemocy może się zmieniać. Często po akcie agresji osoba stosująca przemoc, uspokaja się, przeprasza, obiecuje, że agresywne zachowanie nie powtórzy się. Ten mechanizm, określany jest mianem koła przemocy, a przemoc ta ma cykliczny charakter. Może powodować, że zarówno ofiara, jak i sprawca przemocy nie są tego świadomi. Wiedzą, że coś złego dzieje się w ich życiu, w relacjach z bliskimi, ale z uwagi na wspomniane mechanizmy, płynną granice pomiędzy konfliktem a przemocą, nie mają świadomości tego, że to co się dzieje, jest już przemocą domową.

Warto podkreślić, że będąc w sytuacji kryzysu rodzinnego, samo zadanie sobie pytania: „czy jestem ofiarą przemocy”, a z drugiej strony: „czy jestem sprawcą przemocy”, jest już istotnym przyczynkiem do przezwyciężenia problemu. Do szukania pomocy, porozmawiania ze specjalistą, który z dystansu może widzieć więcej. Między innymi taką pomoc można uzyskać, podczas wstępnej konsultacji z pracownikiem socjalnym. Osoby, które z rożnych względów nie chcą skontaktować się z OPS osobiście, telefonicznie, mogą skorzystać z pomocy w ramach kampanii społecznej takiej, jak ostatnio uruchomiona WYBIERAM POMOC http://www.wybierampomoc.pl/?page=czy-doswiadczasz-przemocy-domowej . Można tu z pomocą 10 pozycji kwestionariusza odpowiedzieć sobie na pytanie czy to czego doświadczam jest przemocą i gdzie mogę uzyskać pomoc. Można tu również sprawdzić czy przejawiane własne zachowania świadczą o stosowaniu przemocy. 31.03.2017 r.

Osoby stosujące przemoc – rozumieć, ale nie usprawiedliwiać

Agresywna postawa, stosowanie przemocy w rodzinie zarówno fizycznej jak i psychicznej, jest działaniem naruszającym prawo i dobro najbliższych osób, ale przede wszystkim powodującym ogromne szkody. Szczególnie przemoc wobec dzieci ma destrukcyjny charakter, im młodsze dziecko doznaje krzywdy, tym większe ponosi straty rozwojowe, deficyty a nawet defekty zdrowotne i to zarówno jeśli chodzi o zdrowie fizyczne jak i psychiczne.

Stąd zrozumiałe jest to, ze słysząc o przemocy w rodzinie, formujemy krytyczne sądy etyczne, wobec jej sprawców. Pomagając rodzinom uwikłanym w przemoc, skupiamy się przede wszystkim na wsparciu osób pokrzywdzonych. Musimy brać jednak pod uwagę także inne okoliczności, także te związane z funkcjonowaniem osoby stosującej przemoc. Kilka faktów jest tu niezwykle istotnych. Po pierwsze, sprawcy przemocy w większości w dzieciństwie sami doświadczali przemocy. W wielu przypadkach nabyli określone sposoby destrukcyjnego reagowania, komunikowania się, postrzegania siebie i innych. Po drugie, w wielu wypadkach tendencja do stosowania przemocy np. duża impulsywność wiąże się z określonymi zaburzeniami psychicznymi. Często zachowaniom przemocowym towarzyszą zaburzenia osobowości z pogranicza zwane też zaburzeniami bordeline. Cierpiący na zaburzenia osobowości przejawiają tendencje do eksternalizowania konfliktów, czyli niejako przenoszenia konfliktów wewnętrznych na zewnątrz, na swoje otoczenie, członków rodziny. Osoby z zaburzeniami borderline mają tendencje do impulsywnych, wybuchowych, często nacechowanych agresją zachowań. Dzieje się tak przy ograniczonej empatii rozumianej jako zdolności do współczucia, wczuwania się w sytuację innych. Poczucie winny, refleksja, że mogłem kogoś zranić, czasem nie pojawia się wcale, a innym razem może pojawić się jako mocne destrukcyjne odczucie. Osoba dotknięta tym zaburzeniem funkcjonuje jakby prezentowała zupełnie dwa różne typy charakteru. Ktoś będący w relacji z nią może mieć poczucie, jakby miał do czynienia z dwoma rożnymi osobami: czasem bardzo miłą a innym razem agresywną. To właśnie tłumaczy pojawiające się w rodzinie z problemem przemocy charakterystyczne cykle, od narastania złości u sprawcy, poprzez wybuch agresji, po fazę miodowego miesiąca i przepraszania.

Dochodzimy tu do trzeciego istotnego faktu: osoby doznające przemocy często nie chcą rozstawać się ze swymi partnerami stosującymi przemoc. Potrzebują długiego wsparcia psychoterapii zanim się na to zdecydują.

Wymienione okoliczności przemawiają za tym, by w przeciwdziałaniu przemocy domowej, starać się rozumieć sytuację osób stosujących przemoc, co oczywiście nie oznacza usprawiedliwiania ich czynów. Należy reagować, podejmować kroki prawne, a obok tego oferować możliwość udziału w oddziaływaniach terapeutycznych.

Osoby przejawiające skłonności do zachowań agresywnych z terenu naszej gminy mogą skorzystać z udziału w dedykowanym im programie psychoterapeutycznym, bliższych informacji na ten temat udzielają pracownicy socjalni.

28.02.2017 r.

Gminny program przeciwdziałania przemocy w rodzinie, podsumowanie działań w 2016 roku

W 2016 r. kontynuowane były działania w ramach Gminnego programu przeciwdziałania przemocy w rodzinie. W ramach programu cały czas działa gminna infolinia dla osób doznających przemocy, znajdujących się w sytuacjach kryzysowych. Dzwoniąc pod numer telefonu: 668-994-230 mieszkańcy gminy mogą otrzymać podstawowe informacje o możliwościach otrzymania przemocy, a w sytuacjach zagrożenia „gorąca przemocą” otrzymać wsparcie w postaci natychmiastowej interwencji w środowisku. W ubiegłym roku pracownicy socjalni przyjęli 11 takich zgłoszeń.

W 2016 r. wszczęto 12 procedur „Niebieskie Karty”, oznaczających interwencje wobec uzasadnionych podejrzeń stosowania przemocy w rodzinie, w tym także wobec dzieci. W ramach tej procedury policjanci, pracownicy socjalni, pedagodzy i inni specjaliści działając w Zespole Interdyscyplinarnym i grupach roboczych planowali pomoc w konkretnych przypadkach występowania przemocy. Rozmawiali z osobami doznającymi przemocy, wzywali osoby stosujące przemoc, kierowali na dalsze specjalistyczne konsultacje. W ubiegłym z poradnictwa w zakresie specjalistycznej pracy socjalnej, prawnego, psychoterapeutycznego i psychoedukacyjnego skorzystało 41 osób.

Od 7-10 listopada 2016 r. prowadzono program profilaktyczny z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie dla uczniów Powiatowego Zespołu Szkół Zawodowych i Ogólnokształcących nr 6 w Brzeszczach. Wzięło w nim 209 uczniów z 10 klas. Zajęcia miały charakter warsztatowy, prowadzone były wspólnie przez pedagoga szkolnego i pracownika socjalnego. Wyjaśniano jakie mogą być przyczyny zachowań przemocowych, gdzie można uzyskać pomoc. Prowadzący odnosili się do wypowiedzi uczniów, uzupełniali je, wyjaśniali wątpliwości.

Przemoc w rodzinie jest wielowymiarowym i złożonym zjawiskiem. Dlatego aby dzielnicowi, pedagodzy, psycholodzy, przedstawiciele ochrony zdrowia, pracownicy socjalni i inni specjaliści właściwie je diagnozowali i podejmowali efektywne działania, konieczna jest stała współpraca. W ubiegłym roku odbyło się 10 spotkań Zespołu Interdyscyplinarnego i 20 spotkań w grupach roboczych poświęconych konkretnym przypadkom wystąpienia przemocy. Specjaliści uczestniczyli też w trzech spotkaniach superwizyjnych i 2 szkoleniach.

W 2017 r. kontynuowane jest poradnictwo w ramach Gminnego programu przeciwdziałania przemocy w rodzinie:

pomoc psychologiczna i program psychoterapeutyczny dla osób doznających przemocy – we wtorki od 8.00 do 13.00
porady prawne dla osób doznających przemocy – w poniedziałki od 16.00 do 17.00
specjalistyczna praca socjalna dla osób doznających przemocy – w środy od 16.00 do 18.00
program psychoterapeutyczny dla osób stosujących przemoc – w środy od 15.00 do 17.00

Kierowanie na poszczególne konsultacje i uzgadnianie terminów wizyt następuje za pośrednictwem pracowników socjalnych Ośrodka.

Ponadto w bieżącym roku zorganizowana będzie kolejna, szósta już edycja programu profilaktycznego dla młodzieży ponadgimnazjalnej. W OPS kontynuowane będą spotkania specjalistów w ramach prac Zespołu Interdyscyplinarnego i grup roboczych. Jak wspomniano wyżej czynna będzie infolinia dla osób pokrzywdzonych przemocą, obsługiwana przez pracowników socjalnych codziennie, także w weekendy i święta w godzinach od 15.00 do 21.00.

30.01.2016r.

Poniżej przedstawiamy zaktualizowaną ofertę pomocową „Niebieskiej Linii”

Ogólnopolskie Pogotowie dla Ofiar Przemocy w Rodzinie

„NIEBIESKA LINIA”

oferuje całodobową pomoc osobom doznającym przemocy, świadkom przemocy oraz osobom poszukującym informacji na temat zjawiska i sposobów przeciwdziałania przemocy w rodzinie poprzez:

– Infolinię: – 800 – 120 – 002

(czynną całą dobę) w tym:

o dyżur w języku angielskim – poniedziałki w godzinach 18-22

o dyżur w języku rosyjskim – wtorki w godzinach 18-22

o dyżur prawny – środy w godzinach 18-22

– telefoniczne dyżury prawników – 22 – 666 – 28 – 50

(poniedziałki i wtorki w godzinach 17-21)

– e-mail – niebieskalinia@niebieskalinia.info

– SKYPE – dyżur w języku migowym – pogotowie.niebieska.linia

(poniedziałki w godzinach 13-15)

Podejmujemy również działania polegające na kontakcie z lokalnymi instytucjami – w celu udzielenia pomocy osobom, które tego potrzebują oraz interwencje wobec osób skazanych za przestępstwo z użyciem przemocy i/lub groźby karalnej wobec osoby najbliżej.

Do kontaktu zapraszamy także osoby zawodowo zajmujące się przeciwdziałaniem przemocy w rodzinie:

– konsultacje telefoniczne – 22 – 250 – 63 – 12

(środy w godzinach 10-13)

– konsultacje mailowe – koordynatorzy@niebieskalinia.info

Aby zapoznać się z pełną ofertą Pogotowia „Niebieska Linia” zapraszamy na stronę www.niebieskalinia.info oraz www.niebieskalinia.org

11.01.2017 r.

Przemoc w rodzinie a rozwój dziecka

Dziecko wychowujące się w rodzinie z problemem przemocy, będąc świadkiem, a tym bardziej ofiarą zachowań przemocowych i zaniedbań, doświadcza wielu cierpień. Każde takie doświadczenie zapisuje się w jego pamięci emocjonalnej (utrwalone sposoby reagowania) i powoduje trwałe straty rozwojowe. Dzieci, aby prawidłowo przejść do kolejnego etapu rozwojowego, potrzebują stabilizacji emocjonalnej, a także stymulacji do rozwoju.

Zaniedbania prenatalne

Jako zaniedbanie prenatalne (maltretowanie prenatalne) definiuje się sytuację, w której kobieta w ciąży, jej partner, lub inne osoby, świadomie, lub przez zaniedbanie narażają nienarodzone dziecko na zagrożenie życia lub zdrowia fizycznego i psychicznego.

Formy

» Picie alkoholu, używanie narkotyków, palenie papierosów

» Nadużywanie leków

» Brak odpowiedniej opieki medycznej

Problemy współwystępujące

» Uzależnienie alkoholowe rodziców/przyszłych rodziców

» Zaburzenia psychiczne

» Bezradność

Skutki zaniedbań

» FAS (ang. Fetal Alcohol Syndrom – Poalkoholowe Uszkodzenie Płodu)

» Zaburzenia rozwoju dziecka, wady wrodzone

» Uszkodzenia obwodowego układu nerwowego, przejawiające się opóźnionym rozwojem, zaburzeniami emocjonalnymi i obniżonym poziomem intelektu

Przemoc wobec dzieci 0 – 12 miesięcy

Brak kontaktu emocjonalnego i fizycznego z dzieckiem: noszenia go, tulenia, zabawy, mówienia do niego, uśmiechania się, oraz brak reakcji opiekunki(a) na sygnały dziecka, na to, że jest głodne, lub spragnione czułości, powoduje, że dziecko pod względem emocjonalnym i fizycznym nie rozwija się prawidłowo.

Formy

» Zaniedbanie: zespół nieorganicznego zaburzenia rozwoju – niedostateczny przyrost wagi i wzrostu oraz opóźnienie ogólnego rozwoju dziecka,

» Potrząsanie (zespół dziecka potrząsanego)

» Bicie

Problemy współwystępujące

» Uzależnienie alkoholowe rodziców

» Depresja poporodowa (obniżony nastrój matki, brak motywacji, unikanie karmienia)

» Bezradność

Skutki przemocy

» Podwójne JA (zachować pierwotne przywiązanie do rodziców wobec codziennych potwierdzeń ich złej woli, jeżeli ja – dziecko jest złe to rodzice są dobrzy co daje nadzieję – proces nieświadomy)

» „Atak na własne ciało” – niemożność odreagowania stresu

Przemoc wobec dzieci 1 – 6 lat

Osoby, które powinny pomagać dziecku, kontenerować (przyjmować i akceptować) emocje, są sprawcami przemocy, to ich zachowania powodują, że te trudne emocje towarzyszą dzieciom. Konflikt w odczuciach w stosunku do osoby sprawcy – opiekuna towarzyszą dziecku, powodując rozwojowe deficyty.

Formy przemocy

» Fizyczna

Zespół dziecka krzywdzonego (oznaczony symbolem T74 w Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób ICD-10)

Zastępczy zespół Munchhausena – skrajny wymiar nadopiekuńczości, polegający na celowym wywoływaniu przez rodziców rzeczywistych objawów chorobowych u dziecka np. podawanie dzieciom leków pomimo braku takiej potrzeby.

» Przemoc seksualna

» Przemoc słowna

» Zaniedbanie (objawy: długie moczenie, dziecko nie potrafi się umyć)

Problemy współwystępujące

» Uzależnienie alkoholowe rodziców

» Zaburzenia osobowościowe rodziców (nadopiekuńczość, labilność emocjonalna: od nadopiekuńczości do obojętności)

» Bezradność

Skutki

» Zaburzenia rozwojowe

» Lękliwość, agresja wobec rówieśników, trudności w radzeniu sobie ze złością, nieprawidłowe odreagowania agresji

» Trudności w przystosowaniu się do nowego środowiska: znane – przemoc, nieznane – uprzejmość

» Deficyty w relacjach interpersonalnych – stabilizacja prymitywnych, nieadaptacyjnych mechanizmów obronnych

Przemoc wobec dzieci w młodszym wieku szkolnym

Niektóre dzieci próbują sobie radzić z poczuciem utraty kontroli wobec chaosu związanego z przemocą i niskim poczuciem własnej wartości poprzez perfekcjonizm i kompulsywne dążenie do osiągania sukcesów, co może się przejawiać w nadmiernej rywalizacji, a czasami także w nieadekwatnych reakcjach emocjonalnych w sytuacji doznania porażki. Dziecko może wówczas „wpaść w histerię” albo zareagować agresją. Takie sygnały nie są jednak specyficzne dla krzywdzenia dziecka. Mogą być także wynikiem niewłaściwego wychowania; jednak jeżeli są nasilone, zawsze warto zwrócić na nie uwagę.

Formy przemocy

» Przemoc w rodzinie

» Przemoc rówieśnicza

» Cyberprzemoc

Problemy współwystępujące

» Zaburzony system rodzinny: rodzice źle się zachowują, a każą dziecko za złe zachowania

» Zaburzenia w funkcjonowaniu społeczności szkolnej: odreagowania przemocy na słabszych

Skutki

» Problemy z socjalizacją

» Zaburzenia emocji i zachowania: krzyk nauczyciela może być odczytywany jako nagroda, wyróżnienie

» Nieadekwatnie niska samoocena dziecka, zaburzenie zachowania, trudność w relacjonowaniu własnych przeżyć.

Przemoc wobec dzieci w okresie dorastania

Ryzykowne zachowania, kwestionowanie norm społecznych do pewnego stopnia dla adolescenta są rozwojowe, by dojrzalszy, mógł ponownie zinternalizować normy społeczne, powrócić do tych obowiązujących w swoim środowisku. Jeśli w rodzinie występuje przemoc, internalizacja tych norm będzie społecznie nieadaptacyjna.

Formy przemocy

» Fizyczna

» Psychiczna

» Seksualna

Problemy współwystępujące

» Zaburzenia w systemie rodzinnym

» Zaburzenia w funkcjonowaniu społeczności szkolnej: kozioł ofiarny, projektowanie własnych kompleksów

Skutki

» Zaburzenia zachowania

» Eksperymenty ze środkami psychoaktywnymi

» PTSD (zespół stresu pourazowego), ryzykowne zachowania, myśli i próby samobójcze samookaleczenia, eksperymentowanie z środkami zmieniającymi świadomość.

Zestawione tutaj dramatyczne okoliczności przemocy wobec dzieci winny mobilizować do reagowania, zawiadamiania policji i innych instytucji kiedy jesteśmy świadkami takiej przemocy.

23.12.2016 r.

Podsumowanie Programu profilaktycznego przeciwdziałania przemocy w rodzinie dla uczniów Powiatowego Zespołu Szkół Zawodowych i Ogólnokształcących nr 6 w Brzeszczach prowadzonego w dniach od 7 do 10 listopada 2016 r.

W ramach programu przeprowadzono zajęcia lekcyjne dla 209 uczniów z 10 klas. Zajęcia miały charakter warsztatowy, prowadzone były wspólnie przez pedagoga szkolnego i pracownika socjalnego. Przedstawiono definicje przemocy w rodzinie, opisano podstawowe mechanizmy tego zjawiska. Zaprezentowano krótki film dotyczący problematyki przemocy. Uczniowie spisywali i dzielili się refleksjami na temat przemocy wobec bliskich. Później w grupach odpowiadali na pytania o to, jak rozumieją pojęcie przemocy w rodzinie? Jakie mogą być przyczyny zachowań przemocowych? Gdzie można uzyskać pomoc? Umożliwiło to dyskusję nie tylko o samym zjawisku przemocy domowej, ale także o przeżywaniu złości, frustracji mogących prowadzić do przemocy. Uczniowie zadawali pytania o źródła agresji wobec bliskich, dyskutowano o wpływie używania alkoholu i czynników osobowościowych. Opisano postawy i reakcje osób pokrzywdzonych, co budziło empatię i zainteresowanie uczniów. Odnoszono się przy tym do wcześniej obejrzanego filmu. Powtórzono w jaki sposób i gdzie można zgłosić fakt doznawania, bądź też bycia świadkiem przemocy w rodzinie. Przekazano ulotki z podstawowymi informacjami na temat możliwości uzyskania pomocy w sytuacjach zagrożenia przemocą.

28.11.2016 r.

Od 25 listopada trwa kampania „16 Dni Akcji Przeciwko Przemocy ze względu na Płeć” zapoczątkowana i organizowana od 1991 roku przez Women’s Global Leadership Institute. Na działania w ramach kampanii zostały wybrane dni między 25 listopada (Międzynarodowym Dniem Przeciwko Przemocy Wobec Kobiet) a 10 grudnia (Międzynarodowym Dniem Praw Człowieka). Wybór tych dat to symboliczne podkreślenie faktu, że prawa kobiet są prawami człowieka.

Ośrodek Pomocy Społecznej w Brzeszczach włącza się w kampanię, w tych dniach szczególnie zapraszając wszystkich zainteresowanych i potrzebujących pomocy w związku z zagrożeniem przemocą domową.
Punkt Wsparcia i Pomocy dla Osób doświadczających przemocy w rodzinie oferuje:

pomoc psychologiczna i psychoterapeutyczna
– we wtorki od 8.00 do 13.00
porady prawne dla osób doznających przemocy
– w poniedziałki od 16.00 do 17.00
specjalistyczna praca socjalna dla osób doznających przemocy
– w środy od 16.00 do 18.00

Kierowanie na poszczególne konsultacje i uzgadnianie terminów wizyt za pośrednictwem pracowników socjalnych Ośrodka

Osoby doświadczające przemocy domowej, mogą uzyskać pomoc dzwoniąc również na Ogólnopolski Telefon dla Ofiar Przemocy w Rodzinie Niebieska Linia 0/801-120-002 który aktywny jest: od poniedziałku do soboty w godz. 8.00- 22.00, w niedziele i święta – w godz. 8.00- 16.00, więcej na stronie Niebieskiej Linii: www.niebieskalinia.info

25.11.2016 r.

Dzieci w trakcie rozstania rodziców

Zjawisku przemocy w rodzinie często towarzyszą konflikty, długotrwałe sprawy o alimenty, separację, rozwód. Rozstanie się, często dla jednego z małżonków jest jedynym sposobem na uniknięcie dalszego krzywdzenia siebie i dzieci, ale i tak przeżywane jest jako olbrzymi stres. Zazwyczaj dla dzieci jest on jeszcze większy.

Rodzicowi bardzo trudno jest zadbać o złagodzenie napięcia, które może przeżywać dziecko w związku z rozstaniem rodziców, wtedy gdy sam doznawał przemocy i jest w głębokim kryzysie emocjonalnym. W takich sytuacjach warto zwrócić się o pomoc specjalisty: psychologa, psychoterapeuty, pracownika socjalnego. Dzieci do 3 lat najczęściej nie rozumieją okoliczności nieobecności jednego z rodziców. Dla małych dzieci najważniejsze jest by miały blisko siebie opiekuna, który konteneruje, rozumie ich emocje i potrzeby. Najważniejsze by pomimo kryzysów związanych z rozpadem małżeństwa, czy związku partnerskiego, dziecko miało więcej doświadczeń pozytywnych niż frustrujących. Bardzo trudne doświadczenia, związane z nienależytą opieką, niewłaściwymi warunkami, brak spokoju częsty hałas, na skutek awantur domowych mogą odkładać się w pamięci emocjonalnej kilkomiesięcznego dziecka i powodować straty rozwojowe czyli opóźnienia w jego rozwoju emocjonalnym i intelektualnym. W tym kontekście, kiedy jeden z rodziców jest sprawcą przemocy, jego odejście może przynieść rodzinie dużą ulgę.

Dzieci w wieku przedszkolnym rozumieją, że jedno z rodziców nie mieszka w domu, ale nie wiedzą dlaczego, dlatego warto rozmawiać z dzieckiem operując prostymi pojęciami, próbować nazywać to co dziecko może odczuwać w danej sytuacji. Może to być smutek, żal, tęsknota, lęk, poczucie zagubienia. Nazwanie dziecku uczuć, powiedzenie, że to co przeżywa to smutek, żal, niepokój – przy nosi ulgę. Dziecko może się dowiedzieć, że to co przeżywa, jest czymś trudnym, ale „normalnym” i rozumianym przez bliska osobę. Dzieci w wieku szkolnym dostrzegają, że rodzice są źli na siebie, smutni i nie mieszkają razem, ale nie rozumieją dlaczego. Gimnazjaliści i starsze dzieci zaczynają rozumieć, czym jest rozwód, że rodzice nie będą mieszkać razem, ale często nie akceptują takiej sytuacji.

Badania* dzieci w wieku 8-15 lat, których rodzice się rozwodzili najbardziej się obawiały, że:

1. „Mama albo tata powie mi, że rozwód jest przeze mnie” 2. „Moi rodzice zaczną się bić albo krzyczeć na siebie” 3. „Moi krewni będą mówić brzydkie rzeczy o moich rodzicach” 4. „Mój tata powie mi, że nie lubi, kiedy jestem z mamą” 5. „Mama i tata będą się kłócić przy mnie” 6. „Mama będzie brzydko mówić o tacie” 7. „Będę musiała rozstać się z moim pieskiem i różnymi zabawkami” 8. „Mama będzie nieszczęśliwa” 9. „Tata będzie mnie pytać, kto teraz przychodzi do mamy i czy zostaje na noc” 10. „Nie będę wiedzieć, jak powiedzieć o rozwodzie rodziców moim kolegom i znajomym”.

Powyższe odpowiedzi dają obraz tego, co przeżywają dzieci. Jeżeli dorośli rozstając się przeżywają zagubienie i bezsilność o wiele mocnej dotyczy to dzieci. Dlatego należy z nimi rozmawiać pomagając odnaleźć się w nowej sytuacji. Pomocna może tu być publikacja „Dziecko w rozwodzie. Poradnik dla rodziców” dostępna na stronie internetowej Rzecznika Praw Dziecka www.brpd.gov.pl/dziecko-w-rozwodzie-poradnik . Warto również skorzystać z porady u specjalisty w OPS, umawianie wizyty u psychologa, psychoterapeuty i specjalisty przeciwdziałania przemocy w rodzinie odbywa się za pośrednictwem pracowników socjalnych.

* Przytoczone dane za publikacją „Dziecko w rozwodzie. Poradnik dla rodziców”

26.10.2016 r.

Zgłaszanie instytucjom faktu przemocy, czy zaniedbań wobec dzieci, powinno wynikać z troski, a nie z chęci rewanżu na „tym drugim rodzicu”.

Pomoc społeczna, policja, oświata, ochrona zdrowia, komisja rozwiązywania problemów alkoholowych to instytucje przyjmujące zgłoszenia o sytuacjach stosowania przemocy w rodzinie, w szczególności o zaniedbaniach opiekuńczych i wychowawczych wobec dzieci. Zgłoszenia osobiste, telefoniczne, często poprzez infolinię (jej numer to 668 994 230) są często podstawą do podjęcia interwencji w środowisku i wszczęcia procedury „Niebieskie Karty”. Czasem otrzymując zgłoszenie tylko o samym podejrzeniu przemocy, czy zaniedbań, pracownicy socjalni, policjanci i inni specjaliści, sprawdzają je poprzez wizyty w środowisku, zebranie informacji, kontakty z szerszym otoczeniem, np. ze szkołą. Poważnie traktowane są wszystkie takie informacje, także wtedy kiedy są anonimowe. Nawet jeśli nie potwierdzają się okoliczności wskazane w zgłoszeniu o podejrzeniu przemocy, to należy doceniać, że poinformowanie instytucji wynika z troski o konkretną rodzinę, a w szczególności o wychowujące się w niej dzieci. Świadczy to o wrażliwości społecznej, co jeśli chodzi o przeciwdziałanie przemocy domowej, jest dużym zasobem.

Niestety mamy też często do czynienia, ze zgłoszeniami wynikającymi z innych, niż dobrze pojęta troska, okoliczności: „przeciągania dzieci na swoją stroną”, chęci „pokazania własnych wpływów”, konfliktu małżeńskiego, rozwodu. W praktyce często rodzic, który dawno porzucił rodzinę, zaczyna interesować się dziećmi, bez porozumienia z rodzicem sprawującym nad nimi pieczę. Ingerując w życie rodziny, stara się wytykać faktycznie popełniane przez drugiego rodzica błędy, przejaskrawiając je jednak i zgłaszając instytucjom jako przejawy ewidentnych zaniedbań. Mogą mieć tu także znaczenie kwestie materialne, związane ze zwiększeniem świadczeń dla rodzin w których wychowują się dzieci. W tym kontekście niektórzy rodzice mogą mieć skłonności do instrumentalnego traktowania swoich dzieci, zamiast oczekiwanych w podobnych sytuacjach, stopniowych prób naprawiania relacji. Zgłaszanie instytucjom faktu przemocy, czy zaniedbań wobec dzieci, powinno wynikać z troski, a nie z chęci rewanżu na „tym drugim rodzicu”.

Tego typu nieuzasadnione zgłoszenia są również sprawdzane, de facto mogą one wskazywać na poważny problem nie tyle przemocy, co wikłania dziecka w konflikt między rodzicami. W tym uwikłaniu, głos dziecka, wołanie o pomoc może nie być usłyszany. Skoncentrowani na sobie rodzice często zapominają, że mężem i żoną można przestać być, ale ojcem i matką jest się na zawsze. W czasie radykalnych zmian w życiu rodziny, takich jak rozwód, dzieci potrzebują stosownego do wieku wyjaśnienia, nazwania tego co są dzieje wokół nich. Dwu, trzylatki, dostrzegają, że jeden z rodziców nie przebywa w domu, ale nie rozumieją dlaczego. Nieco starsze dzieci integrują już informacje płynące z otoczenia, dostrzegają zmiany, emocje rodziców, ale jeszcze ich nie rozumieją. Starsze dzieci w wieku gimnazjalnym, rozumieją czym jest rozwód, ale często go nie akceptują.

Kiedy rozpada się rodzina, lub na nowo podejmowane są kwestie dotyczące wychowywania dzieci, wszyscy jej członkowie zmagają się z trudnymi emocjami, przeżyciami. Warto wtedy nie poprzestawać tylko na sygnalizowaniu problemów jako nieprawidłowych zachowań „tej drugiej strony”, ale zwrócić się o pomoc przedstawiając faktycznie przeżywane trudności. Można skorzystać z mediacji lub psychoterapii. Obie formy pomocy świadczone są przez OPS i kiedy rodzina jest w kryzysie warto z nich skorzystać. Uzgadnianie terminów wizyt i szczegółowe informacje na ten temat, można uzyskać za pośrednictwem pracowników socjalnych.

30.09.2016 r.

Więcej nakazów opuszczenia mieszkania przez sprawców

Co roku ponad 1000 sprawców przemocy domowej dostaje sądowy nakaz opuszczenia lokalu zajmowanego wspólnie z rodziną. Z informacji Ministerstwa Sprawiedliwości wynika, że zwiększa się liczba takich spraw wpływających do sądów.

Rzecznik Praw Obywatelskich opublikował w lipcu dane przekazane przez Ministerstwo Sprawiedliwości w odpowiedzi na pytanie dotyczące realizacji przepisów o nakazie opuszczenia przez sprawcę mieszkania zajmowanego wspólnie z rodziną. Wynika z nich że w 2014 r. do sądów rejonowych wpłynęły 1152 wnioski o wydanie takiego nakazu. W 2015 roku było już 1406 takich spraw. Realizowany od 2014 r. Krajowy Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie, zobowiązuje sądy do monitorowania danych dotyczących przestępstw związanych ze stosowaniem przemocy wobec bliskich, między innymi do sprawozdawczości o czasie trwania postępowania. Zgodnie z ustawą o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, pierwsza rozprawa o wydanie nakazu opuszczenia mieszkania powinna zacząć się w miesiąc od złożenia wniosku. W praktyce czas trwania postępowania nadal wydaje się stosunkowo długi, w 2014 r. średnio takie postępowanie trwało 146 dni, a w 2015 r. – 157. Tym niemniej samo monitorowanie tych danych zapewne jest czynnikiem mobilizującym sądy i inne instytucje do sprawniejszego zajmowania się tymi sprawami.

Sądowy nakaz opuszczenia mieszkania przez sprawcę jest bardzo istotnym czynnikiem, jeżeli chodzi o efektywność pomocy rodzinie uwikłanej w przemoc. Może zwiększyć bezpieczeństwo członków rodziny doświadczających przemocy. Z drugiej strony dzięki nakazowi można efektywniej kierować sprawców do udziału w programach terapeutycznych i edukacyjnych. Osoba stosująca przemoc ma szanse na zmianę swej postawy bez umieszczenia w zakładzie karnym. Wie że, unikając terapii z dużym prawdopodobieństwem tam trafi.

Sądowy nakaz opuszczenia lokalu nie jest jedynym instrumentem izolowania sprawcy. Nakaz opuszczenia mieszkania może wydać także prokurator na etapie postępowania wyjaśniającego. Policja może też zatrzymać sprawcę przemocy domowej umieszczając go w areszcie.

W razie potrzeby uzyskania pomocy prawnej, także w zakresie możliwości izolowania sprawcy przemocy, zapraszamy do Punktu Wsparcia działającego przy OPS Brzeszcze. Dyżury prawnika odbywają się w każdy poniedziałek w godzinach od 16.00 – 17.00. Więcej szczegółów w zakładce Punkt Wsparcia.

30.08.2016 r.

Konsultacja przez SKYPE w Pogotowiu „Niebieska Linia”

W każdy poniedziałek w godz. 13.00-15.00 członkowie rodzin z problemem przemocy i problemem alkoholowym mogą skonsultować się przez SKYPE’A (pogotowie.niebieska.linia) ze specjalistą z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie. Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych 1.08. 2016 r. uruchamiała pilotażowo w Ogólnopolskim Pogotowiu dla Ofiar Przemocy w Rodzinie „Niebieska Linia” konsultacje z wykorzystaniem komunikatora skype.

Dyżurujący konsultanci posługują się językiem migowym, z tej oferty mogą więc skorzystać także osoby z wadami słuchu.

30.08.2016 r.

Nowy program przeciwdziałania przemocy w rodzinie

30 czerwca Rada Miejska w Brzeszczach przyjęła uchwałą nowy Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy dla Gminy Brzeszcze na lata 2016-2021. Dotychczasowy program uchwalony jeszcze w 2010 roku wprowadzał co prawda nowe rozwiązania w zakresie przeciwdziałania przemocy, przykładowo interwencyjną infolinię, dyżury specjalistów w punkcie wsparcia, programy profilaktyczne, współpracę zespołową specjalistów, ale niektóre zapisy zdezaktualizowały się już od tamtego czasu. Od 2010 roku istotnie zmieniono ustawę o przeciwdziałaniu przemocy i wprowadzono nową procedurę interwencyjną „Niebieskie Karty”. Aktualizacji wymagała również część diagnostyczna starego programu. Nowej diagnozy problemu przemocy, jak również kierunki jego rozwiązywania należało dokonać, zakładając już działający ugruntowany system przeciwdziałania przemocy z istniejącymi procedurami, a przede wszystkim z integrującym działania poszczególnych specjalistów i instytucji Zespołem Interdyscyplinarnym.

Nowy uchwalony w czerwcu br. program formułuje jako cel generalny, tworzenie instytucjonalnych, organizacyjnych i materialnych warunków sprzyjających ograniczaniu przemocy w rodzinie. Formułuje pięć priorytetów na których koncentrowane mają być działania do 2021 roku, są to:

I. Diagnozowanie i monitorowanie przemocy w środowisku lokalnym.

II. Podnoszenie poziomu świadomości i wrażliwości społecznej wobec przemocy w rodzinie.

III. Podniesienie poziomu wiedzy osób zajmujących się zawodowo lub społecznie problematyką przemocy.

IV. Zapewnienie kompleksowego systemu pomocy i wsparcia dla osób dotkniętych przemocą w dotychczasowym miejscu zamieszkania i pobytu.

V. Zapewnienie kompleksowego systemu pomocy i wsparcia dla osób dotkniętych kryzysem.

Jednym z walorów nowego dokumentu są badania uczniów gimnazjów i szkół podstawowych. Najogólniej można je podsumować, iż w dużej mierze dają pozytywny obraz rodzin uczniów, wskazując jednak na możliwą obecność przemocy w niektórych z nich. Z kolei z badań prowadzonych pośród pracowników instytucji pomocowych wynika, że ich postawa jest adekwatna do wagi problemu przemocy, aczkolwiek potrzebne są dalsze superwizje i szkolenia w celu doskonalenia umiejętności interweniowania wobec przemocy.

Program wprowadza obowiązek monitorowania i ewaluowania jego realizacji. Z nowym Programem Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy dla Gminy Brzeszcze na lata 2016-2021 można zapoznać się tutaj:

Program przeciwdziałania przemocy w rodzinie dla Gminy Brzeszcze na lata 2016-21

27.07.2016 r.

Reagowanie na agresję wobec dzieci

Wielokrotnie pisaliśmy w tym miejscu o potrzebie reagowania na przemoc wobec dzieci. O konieczności informowania odpowiednich instytucji o sytuacjach kiedy jesteśmy świadkami krzywdzenia dzieci. Instytucje którym możemy zgłaszać fakty przemoc w takich sytuacjach to policja, ośrodki pomocy społecznej, przedstawiciele oświaty, ochrony zdrowia, gminne komisje rozwiązywania problemów alkoholowych, a także sądy i prokuratury.

Zdarza się jednak, że sami nie wiemy czy określone zachowanie wobec dziecka to już przemoc, czy jeszcze nie. Na pewno wtedy kiedy dochodzi do pobicia, występują objawy fizyczne, zasinienia, a tym bardziej zaniedbania młodszych dzieci, takie okoliczności należy zgłaszać. Kiedy mamy tylko podejrzenia, zawsze możemy przyjść do pracownika socjalnego, dzielnicowego policji, czy do pedagoga szkolnego jeśli dziecko się uczy i opisać czynniki ryzyka wskazujące na krzywdzenie dzieci.

Warto jednak pamiętać, że równie ważna jest nasza postawa jako członków danej społeczności, w szczególności, jaki jest nasz stosunek do karania dzieci. Z badań Rzecznika Praw Dziecka wynika, że ludzie często nie reagują na przemoc, bo „jedna trzecia uważa, że nie należy się wtrącać w to, jak rodzice postępują z dziećmi”, a „mniej więcej jedna czwarta po prostu się boi”. Czasem na podwórku, placu zabaw jesteśmy świadkami poniżania, grożenia, wyzywania, szantażowania dzieci: „Czego tak, k…a, wolno idziesz?! Ile mam na was czekać? Jak mam was dosyć! Nie znoszę was k…a. Oddam was w p…u do domu dziecka”, jak opisuje sytuacje z placu zabaw czytelniczka tygodnika Wysokie Obcasy. W podobnych sytuacjach często nie wiemy jak się zachować. Z jednej strony, chcemy coś zrobić, trudno nam pozostać obojętnymi, ale z drugiej strony boimy się zareagować. Wynika to częściowo z przyzwolenia społecznego na nieco przedmiotowe traktowanie dzieci, bardziej jako własności rodzica, niż autonomicznej jednostki. Przykładowo kiedy na ulicy jedna dorosła osoba dorosła wyzywałby i szantażowała drugą dorosłą osobę, to bez względu na nasze reakcje, taką sytuacje łatwiej jest nam jednoznacznie ocenić. W przypadku dzieci takie samo zachowanie często kwalifikujemy tylko jako ostrzejsze wychowywanie, lub zdenerwowanie rodzica.

Magdalena Śniegulska – psycholog z Uniwersytetu SWPS, przekonuje, że nasza reakcja może być ważna i pomocna dla dziecka: „Po pierwsze widzi, że ktoś zauważa, iż dzieje mu się krzywda. Po drugie, uczy się, że istnieją inne sposoby komunikowania się niż agresja”. Pozornie może wydawać, że nasze zwrócenie uwagi rodzicowi i tak nic nie da, bo ten może ukarać dziecko w domu jeszcze dotkliwiej. Ale nasze reakcje mają znaczenie i oddziaływają też na rodzica, może nie za pierwszym razem, ale kolejna uwaga może przyczynić się do refleksji zachowującego się agresywnie rodzica. Te agresywne zachowania, zazwyczaj wynikają z bezsilności rodziców, nieznajomości innych metod wychowawczych, głębokiego poczucia, że poza agresją nic tak naprawdę na „działa” na dzieci. W tym kontekście rodzicie ci potrzebują pomocy.

29.06.2016

/cytaty pochodzą z tygodnika Wysokie Obcasy z 25.06.2016 r./

Przemoc w rodzinie – działania przedstawicieli ochrony zdrowia, algorytmy

Przemoc domowa powoduje u osób jej doznających poważne szkody: urazy fizyczne i psychiczne. W wyniku stosowania przemocy fizycznej dochodzi do złamań kości, poparzeń, stłuczeń, uszkodzeń narządów wewnętrznych, zasinień. Stosowanie długotrwałej przemocy, w szczególności wobec dzieci, prowadzi do urazów psychicznych, takich jak zespół stresu pourazowego, depresja, zaburzenia lękowe. Urazy na skutek przemocy są określone jako odrębna kategoria w Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych (ICD-10) pod nazwą zespoły maltretowania (oznaczenie T74). Tym niemniej skutki zdrowotne stosowania przemocy mogą być tak wielorakie, że w praktyce kwalifikuje się je najczęściej w innych, różnych kategoriach medycznych.

Najistotniejsze jest jednak to, iż urazy powstałe w wyniku stosowania przemocy często muszą być, konsultowane i leczone, w praktyce, przez lekarzy różnych specjalności. Stąd też ta ważna rola przedstawicieli ochrony zdrowia, lekarzy, pielęgniarek, ratowników medycznych, została formalnie określona w procedurze interwencji „Niebieskie Karty”. Wynika z niej, że poza udzieleniem pomocy medycznej, konsultowaniem, czy też diagnozowaniem określonych urazów, osoba wykonująca zawód medyczny ma prawo, ale także obowiązek założenia „Niebieskiej Karty”, jeżeli zdiagnozowany uraz ma związek z doznawaniem przez pacjenta przemocy. O ile zatem lekarz, pielęgniarka, ratownik medyczny, podczas wykonywania swej pracy, dostrzegą objawy doznawania przemocy wypełniają formularz „Niebieskiej Karty” i przekazują przewodniczącemu Zespołu Interdyscyplinarnego, tym samym rozpoczynając procedurę interwencyjną. Dalsze działania interwencyjne i pomocowe prowadzone są przez zespół. Role lekarza, pielęgniarki położnej, są szczególnie ważne w przypadku młodszych dzieci i noworodków. Badania bilansowe, wizyty pielęgniarki położnej, mogą ujawnić stosowanie wobec dziecka przemocy.

Ponadto zgodnie z Ustawą o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie i rozporządzeniem ministra zdrowia z 22.10.2010 r. obowiązkiem lekarza jest wydanie zaświadczenia lekarskiego o przyczynach i rodzaju uszkodzeń ciała związanych z użyciem przemocy w rodzinie. Lekarz nie przesądza o szczegółowych okolicznościach zaistnienia przemocy, ale dokładnie opisuje obrażenia, które posiada osoba zgłaszająca się na konsultację. Zaświadczenie jest bardzo pomocne w dalszych działaniach prowadzonych przez Zespół Interdyscyplinarny Policję.

Więcej informacji pomocnych zarówno dla przedstawicieli ochrony zdrowia, jak i osób pokrzywdzonych, można znaleźć w materiale opracowanym przez stowarzyszenie Niebieska Linia

http://www.niebieskalinia.pl/algorytmy/dla-ochrony-zdrowia

27.05.2016 r.

O przemocy seksualnej

Przemoc seksualna to wymuszanie pożycia seksualnego, wymuszanie nieakceptowanych praktyk seksualnych, także wymuszanie seksu z osobami trzecimi. Szczególnie drastyczną formą takiej przemocy jest gwałt. Niestety nadal pokutuje mit, że „gwałt w małżeństwie nie istnieje”, że na przykład „mąż zawsze może się domagać współżycia”. Oczywiście nie jest to prawdą. Małżeństwo czy bycie w nieformalnym związku nie odbiera nam praw osobistych. Przepisy prawa jednoznacznie mówią, że jeżeli ktoś zmusza inną osobę do kontaktu seksualnego, używając groźby, podstępu lub przemocy, to znaczy, że popełnia przestępstwo zagrożone karą do 12 lat pozbawienia wolności.

Seks zawsze powinien być dobrowolny. Dobrowolność jest warunkiem udanego pożycia seksualnego, prawidłowej więzi w związku. O seksie mówimy wtedy gdy oboje małżonków, partnerów chce i zgadza się na zbliżenie. W innym przypadku jest to przemoc seksualna. Oczywiście w przypadku dzieci i młodzieży przed ukończeniem 15 roku życia, nawet taka zgoda nie uprawnia do podejmowania aktywności seksualnej. Obcowanie płciowe z dzieckiem do lat 15 jest przestępstwem. Tak samo jak dopuszczanie się wobec dziecka czynności seksualnych, prezentowanie dziecku materiałów pornograficznych, bądź wykonywania aktów seksualnych w jego obecności w celu doprowadzenia do własnego zaspokojenia seksualnego, lub zaspokojenia seksualnego innej osoby.

Praktyki seksualne oparte na przemocy mogą wskazywać na parafilie – zaburzenia zachowań seksualnych, zaburzenia osobowości, w tym także psychopatyczną strukturę organizacji osobowości. Oznacza to, że sprawca przemocy seksualnej ma znaczne deficyty empatii, zdolności wczuwania się, wyobrażania tego co przeżywają inne osoby. W przypadku przemocy seksualnej, tego co może przeżywać osoba jej doznająca. Akty przemocy seksualnej są wydarzeniem traumatycznym, bardzo obciążającym psychicznie. Często prowadzącym do zaburzeń psychicznych, u 80 procent ofiar gwałtu występują objawy stresu pourazowego (PTSD).

Jeżeli wiemy lub podejrzewamy, że ktoś w naszym otoczeniu doznał przemocy seksualnej, szczególnie jeżeli jest to dziecko, należy niezwłocznie zgłosić ten fakt najbliższej jednostce policji, prokuraturze, zawiadomić sąd lub instytucje pomocową: ośrodek pomocy społecznej, szkołę, organizację pozarządową (np. Niebieska Linia, infolinia 801120002)

Jeżeli osoba skrzywdzona a w szczególności dziecko wymaga pomocy medycznej, należy w pierwszej kolejności umożliwić do niej dostęp. Placówka medyczna udzielając pomocy, może pobrać materiał biologiczny, stanowiący dowód w postępowaniu prokuratorskim. Najistotniejsze w takich sytuacjach jest reagowanie, ujawnianie i zgłaszanie faktów przemocy o charakterze seksualnym.

Więcej informacji o zjawisku przemocy seksualnej można znaleźć na stronie internetowej Biura Pełnomocnika Rządu do Spraw Równego Traktowania

https://przemoc.gov.pl/broszura-informacyjna

28.04.2016 r.

Spotkanie edukacyjne w Gimnazjum nr 2 w Brzeszczach

Co to jest przemoc w rodzinie, przemoc domowa jako przestępstwo, co robić kiedy jesteśmy świadkami przemocy i pokrzywdzonymi. Te tematy poruszono w trakcie spotkania edukacyjnego w Gimnazjum nr 2 w Brzeszczach.

Spotkanie miało miejsce 16 marca 2016 r. w świetlicy szkolnej, uczestniczyli w nim uczniowie trzech klas gimnazjalnych. Prowadzący, pani Agnieszka Michałek-Śmieszkowicz specjalista pracy socjalnej z Ośrodka Pomocy Społecznej w Brzeszczach i starszy aspirant Łukasz Rał z Komisariatu Policji w Brzeszczach, przedstawili podstawowe pojęcia i mechanizmy związane ze zjawiskiem przemocy domowej: formy, rodzaje, cykle przemocy, syndromy związane z długotrwałym jej doznawaniem: wyuczonej bezradności, syndrom sztokholmski. Opisano postawy i reakcje osób pokrzywdzonych, osób stosujących przemoc i świadków, wyjaśniano jakie mogą być przyczyny zachowań przemocowych. Przedstawiono przemoc w perspektywie prawnej, podkreślając, że używanie przemocy wobec bliskich jest przestępstwem.

Podkreślano potrzebę zgłaszania faktów i okoliczności stosowania przemocy, to gdzie można je zgłosić i przede wszystkim gdzie można uzyskać pomoc. Wymieniono w tym miejscu gminne instytucje pomocowe, przedstawiono interwencyjną procedurę Niebieskie Karty. Opisano role pedagoga szkolnego, wychowawcy i nauczyciela jako osób, które mogą przyjąć zgłoszenie ofiary bądź świadka przemocy. Uczniowie zadawali szczegółowe pytania również o możliwości korzystania z pomocowych infolinii i o wpływ używania alkoholu na zachowania przemocowe.

Celem spotkania edukacyjnego było wzmocnienie właściwych postaw uczniów klas gimnazjalnych wobec zjawiska przemocy w rodzinie, w tym wzmocnienie umiejętności reagowania na sytuacje przemocowe, podniesienie poziomu wiedzy o zjawisku przemocy i możliwościach przeciwdziałania. Wpisuje się ono w założenia działań profilaktycznych Gminnego Systemu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie. Ponadto spotkanie służyło pogłębianiu współpracy pomiędzy instytucjami w ramach systemu.

30.03.2016 r.

Od 23 lutego 2016 r. zmianie ulegają dyżury psychologa- psychoterapeuty w Punkcie Wsparcia i Pomocy dla Osób Uwikłanych w Przemoc, z pomocy psychologicznej i psychoterapeutycznej można korzystać we wtorki od 8.00 do 13.00 . Dyżury pozostałych specjalistów bez zmian:

porady prawne dla osób doznających przemocy
– w poniedziałki od 16.00 do 17.00
specjalistyczna praca socjalna dla osób doznających przemocy
– w środy od 16.00 do 18.00
program psychoedukacyjny dla osób stosujących przemoc- w środy od 15.00 do 17.00

Kierowanie na poszczególne konsultacje i uzgadnianie terminów wizyt za pośrednictwem pracowników socjalnych Ośrodka.

Do pobrania zaktualizowany informator dla osób uwikłanych w przemoc: Informator

Gminny system przeciwdziałania przemocy w rodzinie, podsumowanie działań w 2015 roku

W 2015 r. kontynuowane były działania w ramach Gminnego systemu przeciwdziałania przemocy w rodzinie. W ramach systemu cały czas działa gminna infolinia dla osób doznających przemocy, znajdujących się w sytuacjach kryzysowych. Dzwoniąc pod numer telefonu: 668-994-230 mieszkańcy gminy mogą otrzymać podstawowe informacje o możliwościach otrzymania przemocy, a w sytuacjach zagrożenia „gorąca przemocą” otrzymać wsparcie w postaci natychmiastowej interwencji w środowisku. W ubiegłym roku pracownicy socjalni przyjęli 13 takich zgłoszeń.

W 2015 r. wszczęto 15 procedur „Niebieskie Karty”, oznaczających interwencje wobec uzasadnionych podejrzeń stosowania przemocy w rodzinie, w tym także wobec dzieci. W ramach tej procedury policjanci, pracownicy socjalni, pedagodzy i inni specjaliści działając w Zespole Interdyscyplinarnym i grupach roboczych planowali pomoc w konkretnych przypadkach występowania przemocy. Rozmawiali z osobami doznającymi przemocy, wzywali osoby stosujące przemoc, kierowali na dalsze specjalistyczne konsultacje. W ubiegłym z poradnictwa w zakresie specjalistycznej pracy socjalnej, prawnego, psychoterapeutycznego i psychoedukacyjnego skorzystało 61 osób.

Od 20 – 28 października 2015 r. prowadzono program profilaktyczny z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie dla uczniów Powiatowego Zespołu Szkół Zawodowych i Ogólnokształcących nr 6 w Brzeszczach. Wzięło w nim 224 uczniów z 10 klas. Zajęcia miały charakter warsztatowy, prowadzone były wspólnie przez pedagoga szkolnego i pracownika socjalnego. Wyjaśniano jakie mogą być przyczyny zachowań przemocowych, gdzie można uzyskać pomoc. Prowadzący odnosili się do wypowiedzi uczniów, uzupełniali je, wyjaśniali wątpliwości.

Przemoc w rodzinie jest wielowymiarowym i złożonym zjawiskiem. Dlatego aby dzielnicowi, pedagodzy, psycholodzy, przedstawiciele ochrony zdrowia, pracownicy socjalni i inni specjaliści właściwie je diagnozowali i podejmowali efektywne działania, konieczna jest stała współpraca. W ubiegłym roku odbyło się 8 spotkań Zespołu Interdyscyplinarnego i 19 spotkań w grupach roboczych poświęconych konkretnym przypadkom wystąpienia przemocy.

W 2016 r. kontynuowane jest poradnictwo w ramach Gminnego systemu przeciwdziałania przemocy w rodzinie:

pomoc psychologiczna i psychoterapeutyczna dla osób doznających przemocy – we wtorki od 8.00 do 13.00
porady prawne dla osób doznających przemocy – w poniedziałki od 16.00 do 17.00
specjalistyczna praca socjalna dla osób doznających przemocy – w środy od 16.00 do 18.00
program psychoedukacyjny dla osób stosujących przemoc – w środy od 15.00 do 17.00

Kierowanie na poszczególne konsultacje i uzgadnianie terminów wizyt następuje za pośrednictwem pracowników socjalnych Ośrodka.

Ponadto w bieżącym roku zorganizowana będzie kolejna, piąta już edycja programu profilaktycznego dla młodzieży ponadgimnazjalnej. W OPS kontynuowane będą spotkania specjalistów w ramach prac Zespołu Interdyscyplinarnego i grup roboczych. Jak wspomniano wyżej czynna będzie infolinia dla osób pokrzywdzonych przemocą, obsługiwana przez pracowników socjalnych codziennie, także w weekendy i święta w godzinach od 15.00 do 21.00.

25.02.2016r.

Zaniedbania prenatalne jako forma przemocy

Przemoc w rodzinie wobec dzieci bardzo często ma formę zaniedbań. Dotyczą one zarówno sfery materialnej jak i emocjonalnej. Jak wielokrotnie pisaliśmy na tych stronach, brak troski ze strony rodziców, zaniedbania opiekuńcze, są tym groźniejsze dla prawidłowego rozwoju, im młodsze jest dziecko, które ich doświadcza. Reagowanie na potrzeby dziecka od pierwszych dni po narodzinach, przytulanie, noszenie, karmienie, stanowi o koniecznej dla dziecka więzi, która będzie podstawą jego dalszego rozwoju.

Pamiętajmy, że rozwój człowieka zaczyna się w okresie prenatalnym, więc już w tym stadium rozwojowym kobieta w ciąży, jej mąż, partner, czyli przyszli rodzice, muszą dbać o prawidłowy rozwój swojego dziecka. Kiedy tak się nie dzieje, możemy mieć do czynienia z zaniedbaniami prenatalnymi. Troska rodziców w okresie prenatalnym winna polegać przede wszystkim na zabezpieczeniu płodu przed działaniem wszelkich szkodliwych czynników tzw. teratogenów. Teratogen to – czynnik pozagenetyczny jak np. choroba zakaźna, niewłaściwe odżywianie, lekarstwa, używki, stan emocjonalny matki, który może być przyczyną wad wrodzonych embrionu i płodu.

Jednym z najniebezpieczniejszych teratogenów jest alkohol, jego użycie może powodować Płodowy Zespół Alkoholowy ( FAS Fetal Alcohol Syndrome ). To zaburzenie, jakie pojawiają się u dzieci na skutek spożywania przez ciężarną matkę alkoholu. FAS oznacza zespół wad wrodzonych, somatycznych (dotyczących ciała) oraz neurologicznych (dotyczących układu nerwowego). Wady te obejmują: specyficzny wygląd twarzy, zaburzenia wzrostu oraz dysfunkcje mózgu. Spożycie alkoholu w I trymestrze ciąży: uszkadza mózg, osłabia rozwój komórek, atakuje główne organy płodu takie jak serce czy nerki, prowadzi do deformacji twarzy, powoduje poronienia. Spożycie alkoholu w II trymestrze ciąży: osłabia rozwój mózgu, powoduje poronienia zagrażające życiu matki, uszkadza mięśnie, skórę, gruczoły, kości. Spożycie alkoholu w III trymestrze ciąży: osłabia rozwój mózgu i płuc, prowadzi do zaburzenia rozwoju wzrostu.

W Polsce co roku rodzi się ok. 900 dzieci z pełnoobjawowym FAS. Dziesięć razy więcej dzieci ma inne zaburzenia związane z alkoholem opisywane jako FASD (Fetal Alcohol Spectrum Disorder, dane za: Fundacja Fastryga)

Rodzice, przyszli rodzice oczekujący na dziecko muszą pamiętać o tym że:

Nie istnieje bezpieczna dawka alkoholu, którą można spożywać w czasie ciąży bez ujemnego wpływu na dziecko, nawet najmniejsza ilość może spowodować uszkodzenie płodu.

Nie ma bezpiecznego alkoholu, także ten niskoprocentowy może spowodować uszkodzenie płodu. Po upływie 40 -60 minut od spożycia alkoholu przez kobietę w ciąży, jego stężenie u dziecka jest takie samo jak u matki.

29.01.2016 r.

Większość Polaków nadal akceptuje używanie klapsów jako metodę wychowawczą

Po 5 latach od wprowadzenia ustawowego zakazu stosowania kar cielesnych wobec dzieci, ponad połowa Polaków (58 procent) nadal akceptuje klapsy. O tym, że nie wolno bić dzieci wie tylko jedna trzecia Polaków (32 procent) – wynika z wrześniowych badań przeprowadzonych na zlecenie Marka Michalaka – Rzecznika Praw Dziecka.

Rzecznik Praw Dziecka co roku zleca badania poziomu społecznego przyzwolenia na zakaz stosowania kar cielesnych wobec dzieci. Pokazują one, że przyzwolenie na stosowanie takich kar w wychowaniu dzieci maleje – szybciej spada odsetek Polaków akceptujących klapsy – w stosunku do 2008 r. odnotowano 20 procentowy spadek. Mniej systematycznie i dynamicznie spada liczba osób aprobujących tzw. lanie – o 9 procent od 2008 r. Nadal jednak jedna czwarta Polaków uznaje bicie za właściwą metodę wychowawczą, ta liczba się nie zmniejsza, a wręcz nieznacznie wzrasta. Ponad połowa Polaków akceptuje klapsy, jednak tylko cześć aprobuje cięższe kary fizyczne tzw. lania (32 proc.).

Co trzeci Polak (34 proc.) uważa, że stosowanie kar fizycznych jest wyłącznie prywatną sprawą rodziców. W ten sposób respondenci usprawiedliwiali brak swojej ewentualnej reakcji gdyby byli świadkami przemocy wobec dzieci w sąsiedztwie. Co dziesiąty badany (11 proc.) zadeklarował, że nie zrobiłby nic. Dwukrotnie więcej badanych (20 proc.) nic by nie zrobiło, gdyby do przemocy wobec dziecka doszło w miejscu publicznym. Jednak 34 procent odpowiadających deklarowała podjecie działań by sprawdzić swoje podejrzenia co do przemocy wobec dzieci w swoim najbliższym otoczeniu.

Badania pokazują, że w Polsce pomimo obowiązywania, wpisanego w 2010 roku do Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego zakazu stosowania kar cielesnych i prowadzonych kampanii społecznych, nadal występuje stosunkowo wysoka akceptacja przemocy w wychowywaniu. Autorzy badania wskazują, że wiedza o tym, iż bicie dziecka jest niezgodne z prawem nie zmniejsza aprobaty klapsów, co oznacza przede wszystkim, iż klapsy nie są spostrzegane jako bicie dziecka. Problemem jest jednak to, że za dawaniem sobie przyzwolenia na klapsy, częste idzie przyzwolenie na cięższe formy przemocy: tzw lanie, czy też znęcanie się nad dziećmi. Sam pojedynczy klaps również może powodować szkody: zasinienia, mikrouszkodzenia w układzie nerwowym, uczenie dziecka, że ze złością można radzić sobie poprzez odreagowanie przemocą. Zastosowanie może mieć tu hasło, że „przemoc rodzi przemoc”. Pamiętajmy też, że 75 procent osób stosujących przemoc, było bitych w dzieciństwie.

16.12.2015 r. korzystano z danych opublikowanych w Gazecie Wyborczej

Dlaczego ludzie stosują przemoc wobec bliskich

Mówiąc o przemocy w rodzinie często zadajemy sobie pytanie, jak najlepiej pomóc osobom które jej doświadczają. Tym bardziej jest to istotne kiedy przemocy doznają dzieci, osoby starsze niepełnosprawne, a przez to jeszcze bardziej „zdane na łaskę sprawcy”. Rzadziej pytamy, jak to się dzieje, że wcześniej kochający mąż, ojciec, matka, atakuje najbliższe sobie osoby?

Psychologiczne wyjaśnienia przemocy akcentują cechy osobowościowe sprawcy, mające często psychopatologiczny charakter, albo też odwołują się do teorii społecznego uczenia się, podkreślających, że ludzie uczą się agresywnego zachowania obserwując innych. Przemoc obserwowana np. w domu powoduje wytworzenie pewnego „skryptu” poznawczego wpływającego na zachowania społeczne.

Jednak przyczyn stosowania przemocy w rodzinie nie można wyjaśnić koncentrując się na pojedynczych czynnikach. Przemoc w rodzinie to konsekwencja skomplikowanych interakcji, jakie zachodzą pomiędzy członkami rodziny pod wpływem uwarunkowań społecznych i środowiskowych, dlatego tak trudno ująć i wyjaśnić to zjawisko w oparciu o jeden model teoretyczny. Tymczasem wyjaśnienie, zrozumienie motywów osób stosujących przemoc, jest o tyle ważne, że dokładne zrozumienie mechanizmów działania sprawcy pozwoliłoby pomóc takiej osobie i całej rodzinie.

Jednym z mechanizmów opisanych w teorii i znanych praktykom, jest regresja. To forma emocjonalnego, ale też poznawczego „ześlizgiwania się” do wcześniejszych, a co zatem idzie prymitywniejszych faz rozwoju osobowości, przykładowo na skutek nieradzenia sobie ze stresem. Stąd osoby przez wiele lat dobrze funkcjonujące w rolach rodzinnych i społecznych, zaczynają przejawiać infantylne zachowania. Przykładowo oczekują, że otoczenie będzie domyślać się ich emocji i oczekiwań, często bez świadomości, że ich zachowania stają się coraz bardziej niedojrzałe. Osoby stosujące przemoc często używają mechanizmu zaprzeczania problemom, na przykład towarzyszącemu przemocy uzależnieniu alkoholowemu. Bardzo często dochodzi do tzw. rozegrania emocji w działaniu. Poprzez zachowanie przemocowe w sposób niekontrolowany i krzywdzący dla bliskich, rozładowywane są napięcia i emocje, w które sprawcy nie maja wglądu, a przez to nie są w stanie ich wyrazić w innej, niekrzywdzącej formie. Należy jednak pamiętać, że wśród sprawców przemocy aż 75 procent stanowią osoby, które doświadczały przemocy w dzieciństwie (wyniki badań PSDB dla Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej, 2014r.)

Zrozumienie osób stosujących przemoc, nie może oczywiście oznaczać usprawiedliwiania zachowań przemocowych i umniejszania odpowiedzialności za nie. Należy im jednak pomagać. Osoby stosujące przemoc lub przejawiające zachowania agresywne wobec bliskich, mogą uzyskać specjalistyczną pomoc w ramach prowadzonego przez Ośrodek Pomocy Społecznej programu psychoedukacyjnego. Zgłaszanie do udziału w programie przyjmują pracownicy socjalni Ośrodka.

30.11.2015 r.

W ramach programu przeprowadzono zajęcia lekcyjne dla 224 uczniów z 10 klas. Zajęcia miały charakter warsztatowy, prowadzone były wspólnie przez pedagoga szkolnego i pracownika socjalnego. Uczniowie w kilkuosobowych grupach odpowiadali na pytania o to, jak rozumieją pojęcie przemocy w rodzinie? Jakie mogą być przyczyny zachowań przemocowych? Gdzie można uzyskać pomoc? Umożliwiło to dyskusję nie tylko o samym zjawisku przemocy domowej, ale także o przeżywaniu złości, frustracji mogących prowadzić do przemocy. Uczniowie zadawali pytania o źródła agresji wobec bliskich, dyskutowano o wpływie używania alkoholu na zachowania przemocowe i o czynnikach osobowościowych np. niedojrzałości emocjonalnej osób stosujących przemoc. Wyjaśniono podstawowe pojęcia i mechanizmy związane ze zjawiskiem przemocy domowej. Opisano postawy i reakcje osób pokrzywdzonych, co budziło empatię i zainteresowanie uczniów. Powtórzono w jaki sposób i gdzie można zgłosić fakt doznawania, bądź też bycia świadkiem przemocy w rodzinie. Każdemu z uczestników przekazano ulotkę z podstawowymi informacjami na temat możliwości uzyskania pomocy w sytuacjach zagrożenia przemocą.

30.10.2015 r.

W odpowiedzi na zainteresowanie czytelników problematyką przemocy wobec osób starszych poniżej zamieszczamy link do strony Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej z publikacją: „Przemoc w rodzinie wobec osób starszych i niepełnosprawnych” Doroty Jaszczak – Kuźmińskiej i Katarzyny Michalskiej

http://www.mpips.gov.pl/gfx/mpips/userfiles/_public/1_NOWA%20STRONA/Przemoc%20w%20rodzinie/kampanie_spoleczne/PARPA%20Przemoc_Starsi%20v4.8.pdf

29.10.2015 r.

Przeciwdziałanie przemocy wobec osób starszych

Przeciwdziałanie przemocy wobec osób starszych jest szczególnie trudne, gdyż agresja wobec seniorów występuje najczęściej obok wielu innych problemów i zjawisk społecznych. Zakończenie pracy zawodowej i mniejsza aktywność społeczna jest naturalnym zjawiskiem, ale związana z nim częsta izolacja społeczna osób starszych może stanowić już poważny problem. Osamotnienie i bardzo ograniczony kontakt z lokalnym środowiskiem, instytucjami mogącymi udzielić wsparcia, w razie wystąpienia przemocy domowej, może nawet uniemożliwić zgłoszenie takiej okoliczności.

Pamiętajmy, że zmiany społeczne i cywilizacyjne mogą sprzyjać postawom ageizmu – czyli przyzwolenia społecznego na złe traktowanie osób starszych (więcej o tym zjawisku w poprzednim artykule).

Kolejnym istotnym problemem jest niewłaściwe pojmowanie opieki nad osobą starszą, jako równoważnej z faktycznym ubezwłasnowolnieniem podopiecznego, według schematu „skoro Ci pomagam to ja o wszystkim decyduję i musisz być posłusznym”. Taka postawa oznacza często „zlewanie się” opieki i agresji. Inną kwestią jest to, że nierzadko opiekunowie sami bywają osamotnieni i potrzebują wsparcia.

Wobec powyższego istotne jest pytanie jak przeciwdziałać przemocy domowej wobec seniorów? Na pewno rodziny, środowiska instytucji powinny być wyczulone na wszelkie czynniki ryzyka i objawy przemocy, a razie potrzeby winna być wszczynana procedura „Niebieskie Karty”. Problemem często jest jednak samo zdiagnozowanie przemocy, jak wspomniano często trudno ocenić czy, przykładowo, całkowite dysponowanie pieniędzmi seniora wymagającego opieki wynika z troski, czy finansowego wykorzystywania. Każdy taki przypadek wymaga szczegółowej analizy.

Tym niemniej warto wskazać na przykłady działań, od tych najprostszych poprawiających bezpieczeństwo osób starszych, do tych adresowanych do całych społeczności. Zauważmy, że np. samo nauczenie seniora obsługi telefonu, zapisanie w telefonie kontaktu do zaufanych osób, policji i innych instytucji, może być bardzo pomocne. Podobnie jak zaangażowanie sąsiadów, którzy na ustalony wcześniej sygnał zagrożonego seniora, będą reagować, np. zgłaszając potrzebę interwencji Idąc dalej edukacja i stworzenie możliwości korzystania z internetu, pomogą starszej samotnej osobie przełamać izolację. W tym kontekście ważne też będzie utrzymywanie kontaktów ze środowiskiem, poprzez odwiedziny wolontariuszy.

Pamiętajmy, że wszelkie działania na rzecz osób starszych tworzą społeczna atmosferę zrozumienia i integrowania seniorów. Służą temu takie inicjatywy jak niedawne otwarcie Brzeszczach Rodzinnego Domu Seniora „Słoneczna Jesień”, czy też rozwijany w naszej gminie wolontariat. Rozbudowa, modernizacja bazy instytucjonalnej nastawionej na opiekę nad osobami starszymi jest także jednym z priorytetów uchwalonej w tym roku Strategii Rozwoju Gminy Brzeszcze na lata 2015 -2024.

30.09.2015 r.

Przemoc domowa wobec osób starszych

Przemoc domowa wobec osób starszych jest szczególnym problemem społecznym, często współwystępującym obok długotrwałej choroby i niepełnosprawności. Jak wynika z badania zleconego przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej w 2007, blisko połowa Polaków zna przypadki przemocy fizycznej, ekonomicznej i psychicznej w rodzinie wobec osób starszych. W 2009 roku Instytut Psychologii PAN przeprowadził badanie, które pokazuje, iż z przemocą seksualną wobec osób starszych zetknęło się blisko 23% respondentów.

Przemoc w rodzinie wobec osób starszych należy jednak rozpatrywać w szerszym kontekście, wykluczenia, dyskryminacji osób starszych, czy też ageizmu – postawy przyzwolenia społecznego na złe traktowanie osób starszych.

Dyskryminacja osób starszych może wiązać się z ich trudnościami w dostosowaniu się do postępu technologicznego i zmian cywilizacyjnych. Jednak ten naturalny przecież proces zwiększania się trudności adaptacyjnych osób starszych nie może usprawiedliwiać form dyskryminacji.

Przejawy ageizmu mogą przybierać różne, następujące formy:

1. Lekceważenia – uznawania, iż opinie, wyznawane wartości i potrzeby osób starszych są mniej ważne i mniej cenne.

2. Paternalizmu/nadopiekuńczości – skłonności do wyręczania seniora w wykonywaniu niektórych czynności dnia codziennego, nawet w sytuacji, gdy jest on w stanie samodzielnie dać sobie w tym przypadku radę i nie widzi potrzeby odwoływania się do pomocy innych.

3. Protekcjonalności – skłonności do traktowania człowieka w podeszłym wieku jako osoby niezdolnej do funkcjonowania bez wsparcia danej jednostki bądź instytucji, wsparcia udzielanego w sposób szczególny z uwagi na wiek, wskutek przekonania o własnej zdolności do właściwego udzielania pomocy.

4. Zaniedbania – pomijania (świadomego lub nieświadomego) istotnych potrzeb psychosomatycznych, społecznych i materialnych osób starszych. Specyficznym przypadkiem zaniedbania jest niedostarczanie informacji seniorom o przysługujących im prawach socjalnych i zdrowotnych, prowadzące często do nieuświadamiania sobie przez nich istniejących potrzeb i sposobów ich zaspokojenia.

5. Izolacji społecznej – oddzielaniu ludzi w podeszłym wieku od reszty społeczeństwa/społeczności lokalnej/członków rodziny/znajomych poprzez skupienie ich na wyodrębnionym terytorium. Z reguły takie oddzielenie wyjaśniane jest chęcią „stworzenia mikroświata dostosowanego do specyficznych potrzeb najstarszych”.

6. Nadużyć finansowych – związanych z niesprawiedliwym, nieuzasadnionym lub sprzecznym z literą prawa użyciem zasobów materialnych, tytułów własności i uprawnień będących w posiadaniu seniora. Do tej grupy nadużyć należą wszelkiego rodzaju oszustwa związane ze świadomym wykorzystywaniem niewiedzy i bezradności ludzi w podeszłym wieku jako konsumentów. Z nadużyciami finansowymi często powiązane są nadużycia prawne, gdy – korzystając z niewiedzy, osłabionego krytycyzmu seniorów lub ich faktycznej niepoczytalności – podejmowane są kroki mające na celu ograniczenie samodzielności prawnej ludzi starszych lub też przejęcie tytułów własności i uprawnień znajdujących się w ich posiadaniu (zachęcanie do spisywania testamentu, aktów darowizn czy umów „sprzedaży” lub wręcz ich podrabianie; zawieranie fikcyjnych małżeństw).

7. Nadużyć cielesnych – przejawy fizycznej agresji w stosunku do osób starszych, przybierające formy od względnie łagodnej (popychanie, szturchanie) do form brutalnych (ciężkie pobicie).

8. Eksterminacji – świadomego dążenia do skrócenia „bezwartościowego” lub przepojonego cierpieniem życia seniora (według P. Szukalskiego, 2009).

Wymienione przejawy ageizmu w praktyce często nie tylko stanowią o pewnej postawie opiekuna czy członka rodziny osoby starszej, ale są formami przemocy w rodzinie. Tym trudniej im przeciwdziałać, im bardziej osoby starsze są izolowane społecznie.

(na podstawie Przemoc w rodzinie wobec osób starszych i niepełnosprawnych. Poradnik dla pracowników pierwszego kontaktu. Red. Dorota Jaszczak-Kuźmińska, Katarzyna Michalska wyd. MPiPS)

31.08.2015 r.

Lokalny informator dla osób doznających przemocy do pobrania tutaj Informator

10.08.2015 r.

Narzędzie diagnostyczne dla oświaty

W dwóch poprzednich artykułach pisaliśmy o objawach i czynnikach ryzyka przemocy wobec dzieci, oraz o procedurze zgłaszania i przeciwdziałania agresywnym zachowaniom i zaniedbaniom wobec dzieci. W tym kontekście warto wspomnieć o projekcie pn. „Algorytmy działania w przypadkach przemocy w rodzinie” realizowanym przez Stowarzyszenie Niebieska Linia w ramach programu Obywatele dla Demokracji, finansowanego z Funduszy Europejskiego Obszaru Gospodarczego. 27 maja 2015 roku w Warszawie odbyła się konferencja podsumowująca projekt. Podczas konferencji przedstawiono opracowane w ramach projektu narzędzia diagnostyczne – kwestionariusze oceny ryzyka występowania przemocy wobec dzieci wraz proponowanymi algorytmami postępowania w takich przypadkach.

Kwestionariusze oceny ryzyka występowania przemocy w rodzinie wobec dziecka i algorytmy reagowania kierowane są do pracowników szkół i placówek oświatowych. Mogą stanowić istotną pomoc, tym bardziej, że nauczyciele w odróżnieniu od policjantów, czy pracowników socjalnych, stosunkowo niedawno zostali zaangażowani do formalnego reagowania na oznaki przemocy w ramach procedury Niebieskie Karty. Oczywiście jako narzędzie diagnostyczne kwestionariusz i algorytm, nie zastąpi swoistego wyczucia i wrażliwości pedagogów, a jedynie wesprze ich pracę diagnostyczną. Pomoże zebrać informacje, sprawdzić własne przypuszczenia na temat sytuacji konkretnego ucznia.

Kiedy mamy do czynienia z ewidentnymi przypadkami przemocy wobec dzieci, nie mamy wątpliwości, że przyczyną konkretnych objawów jest agresja członka rodziny, interwencja podejmowana jest niezwłocznie. Przemoc domowa jest jednak zjawiskiem złożonym, ofiary bywają izolowane, akty przemocy ukrywane. W takiej sytuacji diagnostyka będzie o wiele trudniejsza. Z praktyki działania zespołu interdyscyplinarnego i grup roboczych wiemy, że w wielu przypadkach rozstrzygniecie, czy w sytuacji konkretnego dziecka dochodzi do przemocy, czy zachowanie dziecka wynika z innych, niezawinionych przez opiekunów przyczyn, jest bardzo trudne. Wtedy również pomocne będzie proponowane przez Niebieską Linię narzędzie.

Całe narzędzie diagnostyczne składa się z dwóch integralnych elementów: kwestionariusza – listy sygnałów ostrzegawczych, 30 czynników w części dla dzieci młodszych (do 9. roku życia) i 30 czynników w części dla dzieci starszych (powyżej 9. roku życia), oraz algorytmu – wskazówek co do dalszego postępowania w związku z podejrzeniem przemocy wobec dziecka. Pedagodzy, nauczyciele mogą pobrać je pobrać ze strony Stowarzyszenia Niebieska Linia pod adresem: www.niebieskalinia.pl/algorytmy/dla-oswiaty 31.07.2015 r.

Czynniki ryzyka i objawy przemocy wobec dzieci

Dziecko wychowujące się w rodzinie z problemem przemocy, będąc świadkiem, a tym bardziej ofiarą zachowań przemocowych i zaniedbań, doświadcza wielu cierpień. Każde takie doświadczenie zapisuje się w jego pamięci emocjonalnej i powoduje trwałe straty rozwojowe. Nie są realizowane potrzeby dziecka, stabilizacji emocjonalnej i stymulacji do rozwoju.

Brak kontaktu emocjonalnego i fizycznego z dzieckiem w jego pierwszych tygodniach życia: noszenia go, tulenia, zabawy, mówienia do niego, uśmiechania się oraz brak reakcji opiekunki(a) na sygnały dziecka, na to, że jest głodne, lub spragnione czułości, powoduje, że dziecko pod względem emocjonalnym i fizycznym nie rozwija się prawidłowo.

Osoby, które powinny pomagać dziecku, kontenerować (przyjmować i akceptować) emocje, są sprawcami przemocy. Ich zachowania powodują, że trudne emocje ciągle towarzyszą dzieciom. Napięcie, konflikt w odczuciach w stosunku do osoby sprawcy – opiekuna, powodują rozwojowe deficyty w kolejnych latach życia dziecka.

Niektóre dzieci będąc już w wieku szkolnym próbują sobie radzić z poczuciem utraty kontroli wobec chaosu związanego z przemocą i niskim poczuciem własnej wartości poprzez perfekcjonizm i kompulsywne dążenie do osiągania sukcesów. Może się to przejawiać w nadmiernej rywalizacji, a czasami także w nieadekwatnych reakcjach emocjonalnych w sytuacji doznania porażki. Dziecko może wówczas „wpaść w histerię” albo zareagować agresją. Takie sygnały nie są jednak specyficzne dla krzywdzenia dziecka. Mogą być także wynikiem niewłaściwego wychowania; jednak jeżeli są nasilone, zawsze warto zwrócić na nie uwagę.

Ryzykowne zachowania, kwestionowanie norm społecznych do pewnego stopnia dla dziecka w okresie dojrzewania są rozwojowe, by dojrzalsze, mogło zinternalizować normy społeczne, powrócić do tych obowiązujących w swoim środowisku. Jeśli jest to środowisko przemocowe, przyswojenie tych norm nie powiedzie się.

Właśnie dlatego, że doświadczanie przemocy jest tak szkodliwe dla rozwoju dziecka, należy reagować, kiedy czynniki ryzyka, objawy behawioralne i fizykalne wskazują na problem przemocy w konkretnym środowisku.

Czynniki ryzyka

» Izolacja społeczna rodziny,

» Funkcjonowanie w warunkach stresu społeczno- ekonomicznego,

» Doświadczanie przemocy przez rodziców w dzieciństwie,

» Zaburzone relacje w małżeństwie, konflikty, silnie kontrolujący jeden z partnerów,

» Niewłaściwe interakcje z dzieckiem: nieumiejętność, niechęć do zabaw z dzieckiem, przesadne kontrolowanie dziecka, „dziecko niechciane”,

» Nieadekwatne oczekiwania wobec dziecka (przekraczające jego wiek), postrzeganie dziecka jako swojej własności,

» Słabe kontakty rówieśnicze dziecka,

» Uzależnienie rodziców od alkoholu i innych środków,

» Znacząca lub całkowita zmiana stylu funkcjonowania np. śmierć współmałżonka, rozwód, utrata pracy,

» Niedojrzałość emocjonalna, młody wiek rodziców,

» Niska akceptacja roli rodzicielskiej oraz niski poziom kompetencji rodzicielskich „nikt tak nie potrafi wyprowadzić z równowagi jak własne dziecko”,

» Pewne cechy dziecka, historia jego rozwoju: dziecko niechciane, przedwczesne urodzenie, trudności w ciąży,

» Pewne cechy osobowościowe i problemy psychiczne rodziców,

» Zaburzenia wczesnych kontaktów emocjonalnych z dzieckiem,

» Zaburzenia komunikacji interpersonalnej, związane z poprzednim czynnikiem,

» Czynniki strukturalne: wielodzietność, niepełna struktura,

» Czynniki wyzwalające trudności w opanowaniu impulsów, zdarzenie w pracy, dziecko nie chce spać.

Objawy behawioralne

» Zachowania ucieczkowe: unikanie rozmów, wycofywanie się z kontaktów interpersonalnych, izolowanie się od rówieśników,

» Zachowania agresywne wobec innych i wobec siebie,

» Zachowania prowokacyjne (np. jawna masturbacja),

» Lęk przed powrotem do domu,

» Lęk, kulenie się przed dotknięciem, lub chęcią pogłaskania,

» Zbyt pośpieszne przepraszanie,

» Lęk przed rozbieraniem się na lekcjach gimnastyki,

» Poszukiwanie stałej uwagi dorosłego, ciągłe zwracanie na siebie uwagi, „lepienie się” do dorosłych,

» „Zimne wyczekiwanie”, dziecko stale obserwuje dorosłych aby adaptować swoje zachowanie w celu uniknięcia ewentualnej przemocy.

Objawy fizykalne

» Niewyjaśnione i powtarzające się obrażenia, obrażenia nieleczone stare i nowe,

» Siniaki w kształcie dłoni na policzkach i pośladkach, siniaki w kształtach przedmiotów które zostały użyte do bicia,

» Nietypowa dla przypadkowych obrażeń lokalizacja (uszy, klatka piersiowa, plecy, pośladki, genitalia),

» Regularność obrażeń: po weekedzie, po wypłacie,

» Podczas krótkich pobytów poza domem dziecko przybiera na wadze, poprawia się jego kondycja,

» Bardzo niska higiena osobista dziecka,

» Nieleczone choroby, urazy.

W sytuacji łącznego występowania wielu czynników ryzyka, objawów i przekonania, że dziecko w naszym sąsiedztwie doznaje przemocy, należy zgłosić takie podejrzenia Policji lub/i innym instytucjom: ośrodkowi pomocy społecznej, szkole, gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych, a w określonych sytuacjach przedstawicielowi ochrony zdrowia. Więcej informacji dotyczących zgłaszania przemocy wobec dzieci znajduje się w poprzednim artykule.

30.06.2015 r.

Zgłoszenie przemocy wobec dziecka

Jeśli jesteśmy świadkami przemocy wobec dzieci, lub mamy podejrzenia, że w konkretnej rodzinie, sąsiedztwie dochodzi do krzywdzenia, zaniedbywania dzieci, to powinniśmy zareagować. Pamiętajmy, że każdy, dowiedziawszy się o popełnieniu przestępstwa ściganego z urzędu ma społeczny obowiązek zawiadomić o tym prokuratora lub Policję (artykuł 304 ust. 1 Kodeksu postępowania karnego).

Oczywiście szczególny obowiązek reagowania spoczywa na instytucjach państwowych i samorządowych, które w związku ze swą działalnością powzięły informacje o krzywdzeniu dziecka. W takich sytuacjach również zawiadamiane są organy ścigania i sąd rodzinny.

W ramach procedury „Niebieskie Karty” fakt, albo podejrzenie stosowania przemocy można zgłosić, poza policją także w ośrodku pomocy społecznej, placówce szkolnej, również w określonych sytuacjach przedstawicielowi gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych, bądź przedstawicielowi ochrony zdrowia.

Okoliczności i objawy doświadczania przemocy przez dziecko mogą być rozpoznane przez pracowników instytucji oświatowych. Nauczyciele, pedagodzy szkolni i przedszkolni, winni reagować w takich sytuacjach. Mają uprawnienia by wszcząć procedurę „Niebieskie Karty”, czyli działania interwencyjne wobec przemocy w rodzinie. Wszczęcie takiej procedury nie wymaga zgody osób pokrzywdzonych. Formalnie rozpoczyna się przez wypełnienie formularza „Niebieska Karta” w obecności osoby dotkniętej przemocą w rodzinie.

W przypadku podejrzenia stosowania przemocy w rodzinie wobec dziecka, czynności podejmowane i realizowane w ramach procedury, przeprowadza się w obecności rodzica, opiekuna prawnego lub faktycznego. Jeżeli to rodzice są sprawcami przemocy, działania te przeprowadza się w obecności innego członka rodziny, bądź opiekuna faktycznego. Działania z udziałem dziecka, powinny być prowadzone w miarę możliwości w obecności psychologa.

Zgłoszenie przemocy pedagogowi rozpoczyna interdyscyplinarną pracę zespołu tworzonego przez pracownika socjalnego, dzielnicowego, pedagoga, kuratora sadowego i w zależności od potrzeb innych specjalistów. Zdarza się tak, że sygnały, okoliczności wskazujące na przemoc nie potwierdzają się. Zawsze warto jednak reagować, na sytuacje, czynniki ryzyka, które mogą wskazywać na krzywdzenie dzieci. Na podstawie znowelizowanej w 2010 roku ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, pedagodzy nauczyciele zyskali w tym zakresie nowe uprawnienia, szczególnie właśnie zakładania „Niebieskiej Karty.

28.05.2015 r.

Wyrażanie złości a przemoc

Bardzo częstym problemem towarzyszącym przemocy jest nieumiejętność opanowania złości. Osoby stosujące przemoc zwykle zaprzeczają nie tylko przeżywaniu złości, ale także innym trudnym emocjom, obok złości, także zazdrości, poczuciu żalu do bliskich. Złość jawi się jako coś złego, fatalnego. Tymczasem mamy prawo przeżywać te trudne emocje, ale w sposób nieraniący innych. Istotne jest na ile potrafimy kontrolować, bezpiecznie odreagowywać, wyrażać, czy też sublimować złość (np. „zamieniać” w aktywność, hobby). Komunikowanie swoich stanów emocjonalnych, wyrażanie trudnych uczuć to najdojrzalsze radzenie sobie z nimi. Oczywiście często szczególnie w warunkach silnego stresu jest to bardzo trudne. Jeśli spojrzymy na zjawisko stresu stresu jako behawioralnej, emocjonalnej, fizjologicznej i intelektualnej reakcji na określony bodziec -stresor, to bardzo ważne jest uświadomienie sobie własnych reakcji, a następnie wyrażenie – opisanie ich zaufanej osobie. Odreagowaniu stresu winien towarzyszyć wgląd we własne emocje. W praktyce oznacza to, że przykładowo wyjście z domu pod wpływem silnego stresu będzie konstruktywne, wobec zagrożenia użycia przemocy. Jednak w dłuższej perspektywie konieczne będzie przepracowanie, omówienie własnych reakcji reakcji na stres.

Złość i stres mogą mieć również charakter adaptacyjny, wymuszający skonfrontowanie się z unikanymi wcześniej trudnościami. Często stres oznacza pewną destabilizację i kryzys, ale może prowadzić do przewartościowań, zmian, podejmowania odkładanych wcześniej decyzji. Kiedy mówienie o własnej złości, radzenie sobie ze stresem, jest na tyle trudne, że istnieje zagrożenie niekontrolowanymi wybuchami tych emocji, warto zwrócić się o pomoc. Pomocny może być udział w programie psychoedukacyjnym prowadzonym przez Ośrodek Pomocy Społecznej. Osoby zainteresowane mogą zgłaszać się w tej sprawie bezpośrednio do pracowników socjalnych.

30.04.2015 r.

Dnia 13 kwietnia 2015 r. prezydent Bronisław Komorowski podpisał Konwencję Rady Europy o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej. Uchwaloną w 2011 r. w Stambule konwencję podpisało 37 z 47 państw Rady Europy, w tym 23 z 28 należących do UE. Ratyfikowało ją 16 krajów, w tym 9 członków UE. Na temat konwencji pisaliśmy w artykule z lutego br. 24.04.15 r.

Przemoc jako ciągłe zagrożenie

Stosowanie przemocy w rodzinie ma szereg negatywnych konsekwencji. Ustawowa definicja przemocy domowej mówi, że jest to umyślne działanie lub zaniechanie naruszające prawa lub dobra osobiste członków rodziny, w szczególności narażające te osoby na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia, naruszające ich godność, nietykalność cielesną, wolność, w tym seksualną, powodujące szkody na ich zdrowiu fizycznym lub psychicznym, a także wywołujące cierpienia i krzywdy moralne. Przemoc może mieć zatem bardzo negatywny wpływ na psychiczne funkcjonowanie osób jej doznających, a szczególnie destrukcyjny w przypadku dzieci.

Stosowanie przemocy może prowadzić do powstania u osoby krzywdzonej stresu pourazowego (Post Traumatic Stres Disorders). Pojęcie PTSD – funkcjonuje nie tylko jako termin związany z dziedziną przeciwdziałania przemocy, ale przede wszystkim jako jednostka chorobowa. Badania nad objawami stresu pourazowego mają swój początek w leczeniu weteranów I wojny światowej. Cześć z nich długo po zakończeniu wojny, przeżywała nawroty dramatycznych odczuć wojny związanych ze stałym zagrożeniem utraty życia. Nie chodzi tu tylko o koszmary senne, ale także o tzw. flesh-back’i, czyli przeżywane na jawie, zazwyczaj krótkie wtargnięcia – nawracające przypomnienia koszmarnych zdarzeń wojennych. Towarzyszyły im także inne objawy, utrudniające prawidłowe funkcjonowanie psychospołeczne.

Zespół stresu pourazowego (PTSD) – objawy i niektóre kryteria diagnostyczne

1.Osoba przeżyła traumatyczne zdarzenie – doświadczenie zagrożone śmiercią, bądź poważnym zranieniem lub naruszeniem nietykalności fizycznej siebie albo innych osób, reakcja obejmowała silny strach, bezradność lub przerażenie.2.Traumatyczne zdarzenie jest ciągle doświadczane na nowo w postaci:a) nawracających i natrętnych wspomnień urazu obejmujących wyobrażenia, myśli lub spostrzeżenia, b) powracających koszmarów sennych o przeżytym zdarzeniu, c) złudzenia lub zachowań jakby uraz się powtarzał; d) silnego niepokoju lub/i reakcji fizjologicznych w styczności z wskazówkami symbolizującymi lub przypominającymi jakiś aspekt traumatycznego wydarzenia.3.Trwałe unikanie bodźców związanych z urazem i osłabienie normalnej reaktywności (niewystępujące przed urazem), objawiające się: a) dążeniem do unikania myśli, uczuć lub rozmów związanych z urazem; b) dążeniem do unikania czynności, miejsc lub ludzi pobudzających wspomnienia o urazie; c) niemożnością przypomnienia ważnych aspektów urazu; d) wyraźnym zmniejszeniem zainteresowania wykonywaniem istotnych czynności; e) poczuciem wyłączenia lub wyobcowania.4.Trwałe objawy nadpobudliwości (niewystępujące przed urazem): a) trudności w zasypianiu lub przesypianie; b) rozdrażnienie lub wybuchy gniewu; c) trudności z koncentracją; d) nadmierna czujność; 5) wyolbrzymione reakcje lękowe.5. Zaburzenia powodują klinicznie znaczące pogorszenie samopoczucia lub upośledzenie społecznych, zawodowych bądź innych ważnych obszarów funkcjonowania.

Objawy te występowały u weteranów kolejnych wojen. Rozwój terapii dla weteranów po II wojnie światowej, a obok tego rozwijana w tym samym czasie profilaktyka i badania na zjawiskiem przemocy w rodzinie ukazały, że objawy weteranów i dorosłych osób doświadczających przemocy są bardzo podobne. W efekcie PTSD rozpoznawany jest zarówno u żołnierzy powracających z wojny, jak i u osób które doświadczały przemocy w swoim domu. Ukazuje to, dramatyzm przemocy domowej, porównywalnej z koszmarem wojennym. Zatem nie tylko na wojnie, ale także w przysłowiowych czterech ścianach, ciągłe narażenie na utratę życia i zdrowia, może powodować poważne objawy urazowe. Ich leczenie może wymagać zastosowania farmakologii i psychoterapii. 30.03.2015 r.

Konwencja Rady Europy o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy

wobec kobiet i przemocy domowej

Na początku lutego br. Sejm przyjął ustawę w sprawie ratyfikacji Konwencji Rady Europy o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej. Polska podpisała dokument jeszcze w grudniu 2012 r., ale prace w komisjach sejmowych przedłużały się ze względu na liczne kontrowersje. Dotyczyły one kwestii zgodności konwencji z konstytucją RP, definicji płci między innymi w kontekście orientacji seksualnych, rozumienia ról kobiet i mężczyzn w kontekście tradycji, religii. Ustawa o ratyfikacji konwencji czeka jeszcze na podpisanie przez prezydenta, zapewne jednak dyskusja wokół wymienionych kwestii będzie trwać. Bez względu na pogląd w tej sprawie konwencja rekomenduje istotne rozwiązania w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie. Chodzi o to by państwa sygnatariusze wprowadzały je do swojego ustawodawstwa i systemów przeciwdziałania przemocy w rodzinie. Najważniejsze z nich, jeżeli chodzi o realną pomoc osobom pokrzywdzonym przemocą to:

zapewnienie oficjalnej całodobowej infolinii dla ofiar przemocy
zapewnienie odpowiedniej liczby schronisk dla ofiar przemocy oraz ośrodków wsparcia
przygotowanie procedur przesłuchań policyjnych chroniących przed wtórną wiktymizacją
monitorowanie, zbieranie danych na temat przestępstw z uwzględnieniem płci
przeprowadzenie szeroko zakrojonych akcji informacyjnych w zakresie przeciwdziałania przemocy wobec kobiet

W praktyce winno to oznaczać wzmocnienie sieci pomocy osobom doznającym przemocy. Przykładowo, infolinia dla osób doznających przemocy ma działać całodobowo, tymczasem ogólnopolski telefon dla ofiar przemocy w rodzinie „Niebieska Linia” ” 801-12-00-02 ” działa od poniedziałku do soboty w godz. 8.00- 22.00, a w niedziele i święta – w godz. 8.00- 16.00. Często zdarza się również, że nie ma wystarczającej liczby miejsc miejsce w ośrodkach interwencji kryzysowej czy też, w schroniskach dla osób, które nie mając tytułu prawnego do mieszkania dzielonego ze sprawca muszą je opuścić. Nadal brakuje aktualnej procedury postępowania policji i placówki medycznej z ofiarą przemocy seksualnej. Te przykłady pokazują, iż pomimo istotnych zmian wprowadzonych znowelizowaną Ustawą o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie z 2010 roku, konieczne są dalsze działania, w tym również w obszarach rekomendowanych zapisami Konwencji Rady Europy o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej. 27.02.15 r.

Pełny tekst konwencji dostępny jest min. na stronie internetowej Amnesty International http://amnesty.org.pl/uploads/media/konwencja_przemoc_wobec_kobiet.pdf

Gminny system przeciwdziałania przemocy w rodzinie,

podsumowanie działań w 2014 roku

W 2014 r. kontynuowane były działania w ramach Gminnego systemu przeciwdziałania przemocy w rodzinie. W ramach systemu cały czas działa gminna infolinia dla osób doznających przemocy, znajdujących się w sytuacjach kryzysowych. Dzwoniąc pod numer telefonu: 668-994-230 mieszkańcy gminy mogą otrzymać podstawowe informacje o możliwościach otrzymania przemocy, a w sytuacjach zagrożenia „gorąca przemocą” otrzymać wsparcie w postaci natychmiastowej interwencji w środowisku. W ubiegłym roku pracownicy socjalni przyjęli 14 takich zgłoszeń. W 2014 r. wszczęto 19 procedur „Niebieskie Karty”, oznaczających interwencje wobec uzasadnionych podejrzeń stosowania przemocy w rodzinie, w tym także wobec dzieci. W ramach tej procedury policjanci, pracownicy socjalni, pedagodzy i inni specjaliści działając w Zespole Interdyscyplinarnym i grupach roboczych planowali pomoc w konkretnych przypadkach występowania przemocy. Rozmawiali z osobami doznającymi przemocy, wzywali osoby stosujące przemoc, kierowali na dalsze specjalistyczne konsultacje. W ubiegłym z poradnictwa w zakresie specjalistycznej pracy socjalnej, prawnego, psychoterapeutycznego i psychoedukacyjnego skorzystało 59 osób. Od 7 – 24.04.2014 r. prowadzono program profilaktyczny z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie dla uczniów Powiatowego Zespołu Szkół Zawodowych i Ogólnokształcących nr 6 w Brzeszczach. Wzięło w nim 191 uczniów z ośmiu klas. Zajęcia miały charakter warsztatowy, prowadzone były wspólnie przez pedagoga szkolnego i pracownika socjalnego. Wyjaśniano jakie mogą być przyczyny zachowań przemocowych, gdzie można uzyskać pomoc. Prowadzący odnosili się do wypowiedzi uczniów, uzupełniali je, wyjaśniali wątpliwości. Przemoc w rodzinie jest wielowymiarowym i złożonym zjawiskiem. Dlatego aby dzielnicowi, pedagodzy, psycholodzy, przedstawiciele ochrony zdrowia, pracownicy socjalni i inni specjaliści właściwie je diagnozowali i podejmowali efektywne działania, konieczna jest stała współpraca. W ubiegłym roku odbyło się 10 spotkań Zespołu Interdyscyplinarnego i 21 spotkań w grupach roboczych poświęconych konkretnym przypadkom wystąpienia przemocy. W 2015 r. kontynuowane jest poradnictwo w ramach Gminnego systemu przeciwdziałania przemocy w rodzinie:

pomoc psychologiczna i psychoterapeutyczna dla osób doznających przemocy – w środy od 9.00 do 14.00
porady prawne dla osób doznających przemocy – w poniedziałki od 16.00 do 17.00
specjalistyczna praca socjalna dla osób doznających przemocy – w środy od 16.00 do 18.00
program psychoedukacyjny dla osób stosujących przemoc – w środy od 15.00 do 17.00

Kierowanie na poszczególne konsultacje i uzgadnianie terminów wizyt następuje za pośrednictwem pracowników socjalnych Ośrodka. Ponadto w bieżącym roku zorganizowana będzie kolejna, czwarta już edycja programu profilaktycznego dla młodzieży ponadgimnazjalnej. W OPS prowadzona będzie superwizja dla specjalistów – członków Zespołu Interdyscyplinarnego i grup roboczych. Jak wspomniano wyżej czynna będzie infolinia dla osób pokrzywdzonych przemocą, obsługiwana przez pracowników socjalnych codziennie, także w weekendy i święta w godzinach od 15.00 do 21.00.

 publikacja: 30 stycznia 2015 r.

Psychoterapia osób doznających przemocy

„od wsparcia do zmiany”

Osoba pokrzywdzona może potrzebować rożnego rodzaju pomocy: socjalnej, medycznej, prawnej, w tym także wsparcia emocjonalnego. Psychoterapia wspierająca jest więc istotnym elementem przezwyciężania kryzysu związanego z doświadczaniem przemocy. Nie może ona jednak zastąpić realnych działań interwencyjnych. Dobór charakteru terapii, jej długości, ilości sesji zawsze winien być zindywidualizowany. W sytuacji przeżywanej przez osobę doznającą przemocy traumy (stresu pourazowego), jej zdolności adaptacyjne, między innymi tolerowania lęku, frustracji, mogą być ograniczone. W takim przypadku, zdolności te mogą być niejako „wystawione na próbę” w trakcie terapii grupowej. Z kolei w innych sytuacjach, gdzie nie doszło do głębokiej wiktymizacji, grupa wsparcia będzie właściwym rozwiązaniem. Stąd kwalifikacja do odpowiedniej formy terapii jest niezwykle istotna. Należy przy tym również pamiętać, że terapia rodzinna, małżeńska, mediacje, nie mogą być stosowane, w sytuacji „czynnej” przemocy lub bezpośrednio po jej stosowaniu. Pomimo istniejących różnic szkół terapeutycznych w rozumieniu kryzysu, zaburzeń psychicznych mających związek z doznawaniem przemocy, terapia wspierająca ma bardzo dużo wspólnych elementów w każdej z nich. Istotne różnice dotyczą przede wszystkim terapii ekspresywnych zalecanych w późniejszych etapach „wychodzenia z przemocy”. Udzielając wsparcia musimy starać się zwłaszcza zapewnić osobie pokrzywdzonej poczucie bezpieczeństwa, budujemy je np. poprzez regularność sesji czy stałość miejsca gdzie są one prowadzone. Technikami w terapii wspierającej (indywidualnej i grupowej) są z kolei:

Psychoedukacja – wyjaśnianie, dzielenie się specjalistyczną wiedzą np. dot. mechanizmów uwikłania w przemoc, radzenia sobie ze stresem,
Udzielanie pochwał i rad,
Empatyczny komentarz,
Zachęta do ujawniania szczegółów,
Klaryfikacja – „opracowanie” wypowiedzi uczestnika.

Techniki terapii ekspresywnej koncentrują się wokół:

Interpretacji – ujawnianie nieświadomych schematów funkcjonowania uczestnika,
Obserwacji zachowań niewerbalnych,
Konfrontacji.

Uzupełnieniem, czy też częścią terapii wspierających mogą być warsztaty umiejętności społecznych, treningi asertywności, treningi samoobrony: np. „Wendo”. Psychoterapia osób pokrzywdzonych powinna uwzględnić również, realną sytuację osoby pokrzywdzonej. Nie można prowadzić psychoterapii z osobą znajdującą się pod wpływem silnego lęku przed realnym zagrożeniem kolejnym aktem przemocy, wtedy gdy nie posiada bezpiecznego schronienia i środków na podstawowe potrzeby. W pierwszej kolejności muszą być one zapewnione, co z kolei dyktuje potrzebę interdyscyplinarnego podejścia do rozwiązywania problemu przemocy w konkretnej sytuacji.

 publikacja: 02 grudnia 2014 r.

Pomoc osobom pokrzywdzonym przestępstwem

JEŚLI JESTEŚ OSOBĄ POKRZYWDZONĄ PRZESTĘPSTWEM – PAMIĘTAJ! MOŻESZ OTRZYMAĆ BEZPŁATNĄ POMOC Może to być przede wszystkim informacja prawna, pomoc psychologiczna, pokrywanie kosztów rehabilitacji, pomoc finansowa i materialna. W całej Polsce działają podmioty – przede wszystkim organizacje pozarządowe, które uzyskały dotacje z Funduszu Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej na udzielenie bezpłatnej pomocy osobom pokrzywdzonym przestępstwem. Pamiętaj! Jeżeli jesteś osobą pokrzywdzoną przestępstwem i potrzebujesz pomocy, zwróć się do takiego podmiotu. Lista adresatów wraz z danymi kontaktowymi oraz wykazami dyżurów specjalistów, dostępna jest na stronach Ministerstwa Sprawiedliwości www.ms.gov.pl w zakładce: Działalność/Pokrzywdzeni przestępstwem oraz na stronie internetowej dla osób pokrzywdzonych www.pokrzywdzeni.gov.pl

 publikacja: 30 października 2014 r.

Konwencja Rady Europy o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej

Dnia 24.09.2014 r. Sejm obradował nad ustawą w sprawie ratyfikowania Konwencji Rady Europy o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej, projekt został przesłany do dalszych prac w komisji sejmowej. Bez względu na to, że zapisy konwencji są przedmiotem debaty publicznej, szczególnie te dotyczące rozumienia płci w szerszym społecznym, kulturowym kontekście, to ratyfikacja dokumentu może się przyczynić do poszerzenia oferty pomocy dla kobiet doznających przemocy. Konwencja zakłada między innymi ujednolicenie polityki ochrony kobiet i przeciwdziałania skierowanej wobec nich przemocy. Zobowiązuje sygnatariuszy do podjęcia niezbędnych środków prawnych w celu szerzenia i ochrony prawa dla wszystkich, szczególnie kobiet, do życia wolnego od przemocy, zarówno w sferze publicznej, jak i prywatnej. Kraje które podpiszą konwencje zobowiążą się do zawierania w swoich konstytucjach państwowych lub innych właściwych aktach zasady równości kobiet i mężczyzn oraz zapewnienie praktycznej realizacji tej zasady. Zakazanie dyskryminacji kobiet, w tym przez stosowanie sankcji, jeśli jest to właściwe, oraz uchylenie przepisów i praktyk, które dyskryminują kobiety. W praktyce ma to oznaczać wzmocnienie sieci pomocy, przykładowo infolinia dla osób doznających przemocy ma działać całodobowo. Obecnie np. ogólnopolski telefon dla ofiar przemocy w rodzinie „Niebieska Linia” ” 801-12-00-02 ” działa od poniedziałku do soboty w godz. 8.00- 22.00, w niedziele i święta – w godz. 8.00- 16.00. Pełny tekst konwencji dostępny jest między innymi na stronie internetowej Amnesty International http://amnesty.org.pl/uploads/media/konwencja_przemoc_wobec_kobiet.pdf

 publikacja: 13 października 2014 r.

Dziecko w rodzinie z problemami przemocy i uzależnienia.

Dziecko wychowujące się w rodzinie z problemem przemocy i alkoholizmu doświadcza wielu cierpień. Każde takie doświadczenie zapisuje się w jego pamięci emocjonalnej i powoduje trwałe straty rozwojowe. Należy pamiętać, że przemoc domowa i poważne zaniedbania wychowawcze mogą występować w związku z alkoholem nawet wtedy, gdy nie występuje jeszcze kliniczne zdiagnozowanie uzależnienia od alkoholu, lecz jedynie okresowe lub agresywne upijanie się dorosłych członków rodzin. Podstawowym źródłem zagrożeń dla dziecka jest stan chronicznego napięcia i stresu. Trwanie w ciągłej niepewności, nieprzewidywalność wydarzeń, wywołuje u dziecka poczucie braku stabilności, porządku życiowego, a co za tym idzie, brak kontroli nad swoim życiem. Dziecko w rodzinie alkoholowej uczy się trzech zasad: „nie odczuwaj”, „nie ufaj”, „nie mów”. Nie odczuwaj – bo to, co czujesz za bardzo boli lub jest zbyt przerażające. Nie ufaj – bo wielokrotnie składane obietnice były łamane i niedotrzymywane. Nie ma więc nic pewnego, nic na czym mógłbyś się oprzeć. Nie mów o piciu swojego rodzica, o tym co czujesz i co myślisz na ten temat. Nie mów o tym, co dzieje się w domu i o konsekwencjach wynikających z picia. W ten sposób zanika komunikacja nie tylko wewnątrz rodziny, ale i w relacjach „ze światem zewnętrznym”. Tworzy się swoistego rodzaju „tabu”, rodzinna tajemnica, której dzieci usilnie strzegą w poczuciu wstydu, lęku i nadziei, że może w końcu będzie lepiej. Wszystko to sprawia, iż dziecko zaczyna przyjmować postawę obronną i zamkniętą wobec otaczającej rzeczywistości. W reakcji na chorobę alkoholową, członkowie rodziny nieświadomie zaczynają spełniać role, które pozwalają „zneutralizować” skutki zachowania alkoholika i sprawiają, że rodzina może nadal funkcjonować, zachowując pozory normalności. Role te służą więc jako zbiorowy system ochronny, dając poszczególnym członkom rodziny chociaż niewielkie poczucie stabilizacji i bezpieczeństwa, a jednocześnie odciągają uwagę obserwatorów od rzeczywistych problemów i uczuć skrywanych za fasadą. Bohater : Najczęściej jest to najstarsze dziecko, gotowe do wyrzeczeń i poświęcenia dla rodziny. Często rezygnuje z osobistych celów życiowych by godzić rodziców, opiekować się rodzeństwem, poświęcać najbliższym. Ratując innych, zaprzepaszcza swoje możliwości. Walka i troska o sprawy członków rodziny powoduje zaniedbywanie siebie i swoich potrzeb. Bohater nie mówi „stop” ani „nie mogę już więcej”. Mała świadomość własnych potrzeb, pragnień, powoduje, że nie dba o ich o zaspokojenie. Nie odbiera sygnałów choroby i zmęczenia, w efekcie w dorosłym życiu często ma kłopoty ze zdrowiem. Wspomagacz – dziecko rodzic: Najbliższe wzorca współuzależnienia. Na skutek nieobecności rodzica pijącego oraz zagubienia i chaosu drugiego rodzica podejmuje się kierowania życiem rodziny. Chroniąc rodzinę przed przykrymi skutkami picia, usprawiedliwiając i usiłując kontrolować picie, zapewniając alkoholikowi komfort jego picia, nieświadomie wspomaga rozwój choroby. Gdy dorośnie najczęściej kontynuuje rolę – zostając mężem lub żoną osoby uzależnionej. Maskotka – błazen: Przymilne, wdzięczące się dziecko, mistrz wygłupów i rozśmieszania. Urodzony aktor, specjalizujący się w rozładowywaniu napięć rodzinnych, zapobieganiu konfliktom. Łatwo identyfikuje się z rolą np. ukochanej córeczki tatusia, która jako jedyna w rodzinie potrafi go rozchmurzyć i zatrzymać w domu. Dramatem tej roli – roli dziecka maskotki jest w rzeczywistości stwarzanie dobrej miny do złej gry. Kiedy ojciec alkoholik pozostanie w domu to i tak dziecko wewnętrznie przeżywa strach przed jego gniewem i agresją. Widoczna niespójność zachowań i wewnętrznego nastroju powodują, że błazen bawiąc, rozśmieszając innych przeżywa często rozpacz, smutek i cierpienie. Wyrzutek – kozioł ofiarny: Dziecko obwiniane za konflikty w rodzinie, z powodu zagubienia i braku uwagi ze strony rodziców w agresywnym odwecie przeciw upokorzeniu łatwo reaguje na sytuacje trudne buntem. Sprawia trudności wychowawcze, jest „złym uczniem’, wagarowiczem. Najczęściej aprobatę i oparcie znajduje w grupach rówieśniczych z marginesu społecznego. Oschły i odcięty od miękkich uczuć, aby ulżyć cierpieniu wcześnie sięga po alkohol i inne środki psychoaktywne. Jest kandydatem do przedłużenia dynastycznego alkoholizmu, choć w przypadku zmiany „roli” na bohatera rodzinnego, może dobrze realizować się w nowej roli. Zagubione dziecko – aniołek, dziecko we mgle, niewidoczne dziecko: Z tą rolą identyfikuje się często najmłodsze dziecko. Oddala się z życia rodzinnego, a czasem z realnego życia w świat fantazji, marzeń, książek, muzyki, oglądania telewizji, czy innego rodzaju samotności. Łatwiej identyfikuje się z bohaterami książek i filmów, chętniej rozmawia z wyimaginowanymi postaciami niż z osobami z realnego świata. Boi się rzeczywistości i nie umie się w realnym świecie poruszać. Często w domu znajduje „swój kącik”, w którym go nie widać i tym samym nie sprawia problemów. Cena jaką za to płaci to upośledzenie umiejętności kontaktu i współżycia z innymi ludźmi, odruch ucieczki w sytuacjach trudnych, gotowość udawania, że nie ma tego co jest w realnym świecie. W dorosłym życiu łatwo znieczula się sięgając po leki, alkohol, narkotyki. Dziecko czasami może podejmować więcej niż jedną rolę i zachować się różnie w zależności od sytuacji, w jakiej się znalazło. Czasami zdarza się, że z chwilą odejścia z domu bohatera rodzinnego (co nie jest częste, bo bohater jest mocno związany z rodziną swoim poczuciem obowiązku opiekowania się innymi) kozioł ofiarny przejmuje jego zadania i sam wchodzi w rolę bohatera. Dotychczasowa czarna owca w rodzinie staje się jej podporą. Potwierdza to fakt, że role są nieświadomą próbą odpowiedzi na sytuację rodzinną, próbą przystosowania się do „chorego” układu rodzinnego i utrzymania go w równowadze. Role odgrywane przez dzieci są funkcjonalne w rodzinie, tzn. rodzina (jako całość) oczekuje od poszczególnych dzieci właśnie takich zachowań i wzmacnia je. Pozwalają one bowiem przetrwać, ponosząc możliwie najmniejsze straty. Jednak poza rodziną, tracą swoją aktualność. Nie przynoszą już takich korzyści, a wręcz przeciwnie – zaczynają działać na szkodę dzieci. Z każdym kolejnym rokiem, kiedy sytuacja w rodzinie nie zmienia się, a uzależnienie rozwija się, mechanizmy obronne dzieci utrwalają się, doprowadzając do coraz większych niepowodzeń w świecie zewnętrznym. Ostatecznie jako dorośli, cierpią z powodu zachowań, które przestały pełnić już swoją pierwotną funkcję, nastawioną na przetrwanie. Dorośli bohaterowie zatracają się w pracy, gubiąc z pola widzenia własne potrzeby, stają się zależni od „bycia potrzebnym” i oceny innych osób. Kozioł ofiarny staje się społecznym wyrzutkiem, odtrącanym przez innych ludzi. Zagubione dziecko staje się odludkiem, stroni od kontaktów z ludźmi i od okazji towarzyskich. Maskotki, dowcipnisia na życzenie, nikt nie traktuje poważnie. U dzieci wychowywanych w rodzinach alkoholowych występuje stałe poczucie niższej wartości oraz obniżone poczucie szacunku do samego siebie. Wyraża się to w samokrytyce, deprecjonowaniu własnych osiągnięć oraz działaniach autodestrukcyjnych. Większość dzieci ma problemy związane z poczuciem tożsamości. Życie w chronicznym stresie, któremu towarzyszy poczucie bezsilności, upośledza funkcjonowanie systemu immunologicznego i powoduje choroby somatyczne. Dzieci alkoholików w porównaniu z dziećmi ze zdrowych rodzin mają więcej problemów zdrowotnych z powodu obniżenia odporności biologicznej. Częściej cierpią z powodu bólu głowy, bezsenności, osłabienia, nudności, nerwobólów zębów czy problemów związanych z odżywianiem (bulimia lub anoreksja). W tej grupie często możemy zaobserwować nadużywanie alkoholu, narkotyków i innych środków zmieniających świadomość. (w opracowaniu korzystano z materiałów informacyjnych PARPA)

 publikacja: 27 sierpnia 2014 r.

Mobilizacja osoby uzależnionej do leczenia. Terapia, leczenie przymusowe.

Problem przemocy w rodzinie często współwystępuje z uzależnieniem alkoholowym osoby stosującej przemoc. Dlatego tak ważne jest jej zmobilizowanie do podjęcia leczenia odwykowego. Zasadniczą metodą leczenia uzależnień jest psychoterapia, natomiast postępowanie medyczne ma wymiar wspomagający terapię i jest nakierowane głównie na leczenie alkoholowych zespołów abstynencyjnych oraz farmakologiczne wsparcie psychoterapii. Programy terapeutyczne integrują różne podejścia psychoterapeutyczne, z przewagą behawioralno-poznawczego, czerpiąc przy tym z idei i doświadczeń Wspólnoty Anonimowych Alkoholików

Cele psychoterapii:

zachowanie trwałej abstynencji,
poprawa zdrowia psychicznego i fizycznego,
nabycie umiejętności potrzebnych do rozwiązywania problemów emocjonalnych i społecznych.

Czas niezbędny do przeprowadzenia skutecznej terapii to 18-24 miesiące. Pierwszy, podstawowy etap psychoterapii uzależnienia od alkoholu w zakładach stacjonarnych i oddziałach dziennych trwa od sześciu do ośmiu tygodni, natomiast w placówkach ambulatoryjnych od czterech do sześciu miesięcy. Cały cykl psychoterapii uzależnienia trwa do dwóch lat i obejmuje do 240 godzin terapii grupowej i do 50 godzin terapii indywidualnej w ciągu roku. Po zakończonej terapii stacjonarnej osoby uzależnione, w celu kontynuowania leczenia, kierowane są do dalszej psychoterapii w zakładach ambulatoryjnych oraz do grup samopomocowych Anonimowych Alkoholików i klubów abstynenta.

Osoby uzależnione często nie dostrzegają swojego problemu, nie chcą podjąć terapii uzależnienia, zaprzeczając, iż nadużywają alkoholu. O ile w związku z tym stosują przemoc, powodują rozkład życia rodzinnego, demoralizację małoletnich, uchylają się od pracy albo systematycznie zakłócają spokój lub porządek publiczny, gminna komisja rozwiązywania problemów alkoholowych kieruje je na badanie przez biegłego w celu wydania opinii w przedmiocie uzależnienia od alkoholu i wskazania rodzaju zakładu leczniczego. Osoby uzależnione od alkoholu można zobowiązać do poddania się leczeniu w stacjonarnym lub niestacjonarnym zakładzie lecznictwa odwykowego. O zastosowaniu obowiązku poddania się leczeniu, orzeka sąd rejonowy właściwy według miejsca zamieszkania lub pobytu osoby, której postępowanie dotyczy, w postępowaniu nieprocesowym. Sąd wszczyna postępowanie na wniosek gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych lub prokuratora. Do wniosku dołącza się zebraną dokumentację wraz z opinią biegłego, jeżeli badanie przez biegłego zostało przeprowadzone.

W razie gdy w stosunku do osoby, której postępowanie dotyczy, brak jest opinii biegłego w przedmiocie uzależnienia od alkoholu, sąd zarządza poddanie tej osoby odpowiednim badaniom. Sąd może, jeżeli na podstawie opinii biegłego uzna to za niezbędne, zarządzić oddanie badanej osoby pod obserwację w zakładzie leczniczym na czas nie dłuższy niż 2 tygodnie. W wyjątkowych wypadkach, na wniosek zakładu, sąd może termin ten przedłużyć do 6 tygodni. Przed wydaniem postanowienia sąd wysłuchuje osobę, której postępowanie dotyczy.

W razie zarządzenia przez sąd badania przez biegłego lub oddania pod obserwację w zakładzie leczniczym osoba, której postępowanie dotyczy, obowiązana jest poddać się badaniom psychologicznym i psychiatrycznym oraz zabiegom niezbędnym do wykonania podstawowych badań laboratoryjnych pod warunkiem, że dokonywane są przez uprawnionych do tego pracowników służby zdrowia z zachowaniem wskazań wiedzy lekarskiej i nie zagrażają zdrowiu tej osoby. Orzeczenie o obowiązku poddania się leczeniu zapada po przeprowadzeniu rozprawy, która powinna odbyć się w terminie jednego miesiąca od dnia wpływu wniosku.

W razie nieusprawiedliwionego niestawiennictwa na rozprawę lub uchylania się od zarządzonego poddania się badaniu przez biegłego albo obserwacji w zakładzie leczniczym sąd może zarządzić przymusowe doprowadzenie przez organ Policji.

Orzekając o obowiązku poddania się leczeniu sąd może ustanowić na czas trwania tego obowiązku nadzór kuratora. Osoba, wobec której ustanowiony został nadzór, ma obowiązek stawiania się na wezwanie sądu lub kuratora i wykonywania ich poleceń, dotyczących takiego postępowania w okresie nadzoru, które może się przyczynić do skrócenia czasu trwania obowiązku poddania się leczeniu.

Sąd wzywa osobę, w stosunku do której orzeczony został prawomocnie obowiązek poddania się leczeniu odwykowemu, do stawienia się dobrowolnie w oznaczonym dniu we wskazanym zakładzie lecznictwa odwykowego w celu poddania się leczeniu, z zagrożeniem zastosowania przymusu w wypadku uchylania się od wykonania tego obowiązku. Osoba, w stosunku do której orzeczony został obowiązek poddania się leczeniu odwykowemu, związanemu z pobytem w stacjonarnym zakładzie lecznictwa odwykowego, nie może opuszczać terenu tego zakładu bez zezwolenia kierownika zakładu. Sąd zarządza przymusowe doprowadzenie do zakładu leczniczego osoby uchylającej się od wykonania w/w obowiązków przez organ Policji.

Obowiązek poddania się leczeniu trwa tak długo, jak tego wymaga cel leczenia, nie dłużej jednak niż 2 lata od chwili uprawomocnienia się postanowienia. Sąd, który nałożył na osobę uzależnioną od alkoholu obowiązek poddania się leczeniu odwykowemu, jeśli uzna, że na skutek takiego uzależnienia zachodzi potrzeba całkowitego ubezwłasnowolnienia tej osoby – zawiadamia o tym właściwego prokuratora. W razie orzeczenia ubezwłasnowolnienia sąd opiekuńczy, określając sposób wykonywania opieki, orzeka o umieszczeniu tej osoby w domu pomocy społecznej dla osób uzależnionych od alkoholu, chyba że zachodzi możliwość objęcia tej osoby inną stałą opieką (art. 24-35 Ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi)

Osoby w stanie nietrzeźwości, które swoim zachowaniem dają powód do zgorszenia w miejscu publicznym lub w zakładzie pracy, znajdują się w okolicznościach zagrażających ich życiu lub zdrowiu albo zagrażają życiu lub zdrowiu innych osób, mogą zostać doprowadzone do izby wytrzeźwień lub placówki podmiotu leczniczego albo do miejsca zamieszkania lub pobytu. Osoba doprowadzona do izby wytrzeźwień lub placówki albo jednostki Policji pozostaje tam aż do wytrzeźwienia, nie dłużej niż 24 godziny.

Podstawą przyjęcia osoby doprowadzonej do izby wytrzeźwień, placówki lub jednostki Policji jest wynik badania na zawartość alkoholu w organizmie tej osoby wskazujący na stan nietrzeźwości.

Napojem alkoholowym jest produkt przeznaczony do spożycia zawierający alkohol etylowy pochodzenia rolniczego w stężeniu przekraczającym 0,5% objętościowych alkoholu.

Stan po użyciu alkoholu zachodzi, gdy zawartość alkoholu w organizmie wynosi lub prowadzi do:

stężenia we krwi od 0,2‰ do 0,5‰ alkoholu albo
obecności w wydychanym powietrzu od 0,1 mg do 0,25 mg alkoholu w 1 dm3.

Stan nietrzeźwości zachodzi, gdy zawartość alkoholu w organizmie wynosi lub prowadzi do:

stężenia we krwi powyżej 0,5‰ alkoholu albo
obecności w wydychanym powietrzu powyżej 0,25 mg alkoholu w 1 dm3.

(art. 46 Ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi)

Wobec osoby przyjętej albo wobec osoby zatrzymanej w jednostce Policji, która stwarza zagrożenie dla życia lub zdrowia własnego lub innej osoby, lub niszczy przedmioty znajdujące się w otoczeniu, może być zastosowany przymus bezpośredni. Przymus bezpośredni zastosowany w:

izbie wytrzeźwień lub placówce – polega na przytrzymaniu, unieruchomieniu, przymusowym podaniu produktu leczniczego lub izolacji;
jednostce Policji – polega na przytrzymaniu, unieruchomieniu lub izolacji

(art. 40-46 Ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi).

 publikacja: 22 lipca 2014 r.

Przemoc a uzależnienie alkoholowe

Z praktyki przeciwdziałania przemocy w rodzinie wiemy, że bardzo często problemem współwystępującym obok przemocy jest uzależnienie alkoholowe. Wiemy, że alkoholizm nie jest przyczyną przemocy, że stosowanie przemocy ma wiele bardziej skomplikowanych uwarunkowań. Zatrzymajmy się jednak w tym momencie na tym czym właściwie jest alkoholizm. Alkoholizm, choroba alkoholowa, uzależnienie (zespół uzależnienia) od alkoholu – zaburzenie psychiczne i zaburzenie zachowania spowodowane użyciem i utratą kontroli nad ilością spożywanego alkoholu. W rozumieniu psychodynamicznym uzależnienie alkoholowe ujmowane jest jako odpowiedź emocjonalna na trudność w usamodzielnieniu, odseparowaniu od obiektu rodzicielskiego. Tak jak z perspektywy rozwojowej dziecku w separacji pomaga jakiś obiekt przejściowy, przykładowo kocyk poduszka, tak dla alkoholika takim obiektem jest alkohol, w tym wypadku jednak nie spełniając konstruktywnej, ale destrukcyjna rolę. Diagnoza kliniczna uzależnienia alkoholowego. Aby mówić o uzależnieniu od alkoholu muszą wystąpić minimum trzy z poniższych objawów ( zgodnie z Międzynarodową Statystyczną Klasyfikacją Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10)

Silna, natrętna potrzeba spożywania alkoholu (głód alkoholowy).
Upośledzona zdolność kontrolowania picia alkoholu (trudności w unikaniu rozpoczęcia picia, trudności w zakończeniu picia albo problemy z kontrolowaniem picia do wcześniej założonego poziomu).
Picie alkoholu w celu złagodzenia albo zapobieżenia alkoholowemu zespołowi abstynencyjnemu oraz subiektywne poczucie skuteczności takiego postępowania.
Objawy abstynencyjne (drżenia mięśniowe, nadciśnienie tętnicze, tachykardia, nudności, wymioty, biegunki, bezsenność, rozszerzenie źrenic, wysuszenie śluzówek, wzmożona potliwość, zaburzenia snu, nastrój drażliwy lub obniżony, lęk). Zmieniona (najczęściej zwiększona) tolerancja alkoholu (ta sama dawka alkoholu nie przynosi oczekiwanego efektu, potrzeba spożywania większych dawek alkoholu dla wywołania oczekiwanego efektu).
Zawężenie repertuaru zachowań związanych z piciem alkoholu do 1-2 wzorców.
Postępujące zaniedbywanie alternatywnych do picia przyjemności, zachowań i zainteresowań.
Picie alkoholu mimo oczywistej wiedzy o jego szczególnej szkodliwości dla zdrowia pijącego.

Fazy rozwoju choroby alkoholowej Faza Wstępna. W fazie tej dochodzi do uzależnienia psychicznego. Picie towarzyskie przeradza się w miarę czasu w picie na rozładowanie napięć, stresów, poprawy samopoczucia. Pijący zaczyna szukać sytuacji, w których prawdopodobnie będzie alkohol. Z reguły jeszcze nie upija się i ma zachowaną kontrolę nad piciem. Stopniowo zwiększa się jego tolerancja na alkohol. Ma mocną głowę. Nie ponosi jeszcze emocjonalnych skutków swego picia. Faza Ostrzegawcza. W fazie tej alkoholik zaczyna coraz częściej szukać okazji do picia. Na przyjęciach sam inicjuje kolejki, ”podkręca tempo” picia aby dostosować ilość wypijanego alkoholu do swych zwiększonych zapotrzebowań. Po wypiciu polepsza się jego samopoczucie. Alkohol przynosi mu ulgę, rozpręża się. Jest to jego niezawodny środek na ukojenie. Każdorazowo rozpoczęte picie kończy się utratą kontroli. Alkoholik nie może odmówić sobie. Zaplanowanie swego picia (tylko 100 gram i koniec) i zakończenie go w tym momencie staje się niemożliwe. Często aby nie pokazać tego w swoim otoczeniu, pije w sposób ukryty (np. dopija przed imprezą). Wybiera także takie towarzystwa, gdzie jest alkohol. Często zaczyna urywać mu się film. Nie pamięta co się z nim działo (co mówił, co robił) nawet po niewielkiej ilości alkoholu. Faza Krytyczna Ostra. Faza ta charakteryzuje się tym, że zaraz po spożyciu nawet niewielkiej ilości alkoholu zjawia się przeważnie pragnienie dalszego picia, które odczuwane jest czasami jako przymus fizyczny. Rozwija się w pełni utrata kontroli nad rozpoczętym piciem. Jeden kieliszek wyzwala „reakcję łańcuchową”. Takie utraty kontroli zaczynają zdarzać się coraz częściej, wydłuża się czas picia i ilość wypijanego alkoholu. Alkoholik zaczyna wynajdywać usprawiedliwienia przede wszystkim dla siebie, a następnie dla swego otoczenia. Jego pijackie „alibi” przybiera coraz bardziej nonsensowny charakter. W tym okresie sposób picia staje się coraz bardziej widoczny dla otoczenia. Rodzina zaczyna izolować się z życia społecznego, wstydząc się ludzi. Nieprzeparta chęć picia (wbrew wszelkim racjom) wzmaga się. Alkoholik zaczyna tracić szacunek do samego siebie – co z kolei wymaga wyrównania. Pojawiają się nietypowe wcześniej zachowania, jak np.: niezadowolenie, agresywność, itp. Zaczyna winą obarczać swe otoczenie. Czasami wskutek nacisku społeczeństwa, podejmuje abstynencję (tydzień, miesiąc). Jednak okresowo powraca do picia. Zaczyna bardziej izolować się od świata zewnętrznego. Próbuje „pokonać” alkohol, udowadniając w różny sposób, że to on panuje. Stopniowo wydłużają się jego ciągi picia (do kilku tygodni, miesięcy). Jest to stopniowe przechodzenie do kolejnej fazy uzależnienia. Faza Przewlekła. Faza ta jest ostatnim etapem rozwoju uzależnienia od alkoholu. Picie zaczyna być ciągłe. Czasami alkoholik upija się kilka razy w ciągu dnia. Przełomowym momentem jest tu regularne picie ranne. Giną resztki oporu, wstydu alkoholika. Upija się w pracy, na ulicy. Stan taki trwa całymi tygodniami, miesiącami, aż do objawów zatrucia. Pojawiają się objawy zespołu abstynencyjnego (bóle głowy, osłabienie, drżenie, nudności, wymioty, zaburzenia nastroju, zaburzenia snu, jadłowstręt, biegunki, kołatanie serca, poty, lęki). Czasami przeradzają się one w objawy psychoz alkoholowych, przykre objawy abstynencyjne ustępują po wypiciu alkoholu. W ten sposób wytwarza się błędne koło picia. Pojawia się bardzo wyraźne obniżenie tolerancji na alkohol. Czasami wystarczają dwa piwa aby się upił. Długotrwałe opilstwo wywołuje degradację moralną, osłabienie procesów myślenia, zaburzenia popędu płciowego, zmiany charakterologiczne (obniżenie tzw. uczuciowości wyższej). Zaczyna sięgać po alkohole niespożywcze, zaczyna pić na ulicach z osobami wykluczonymi społecznie. Wielu z alkoholików pije na tym etapie z każdym i w każdym miejscu. Często jest gościem izb wytrzeźwień, szpitali psychiatrycznych, które dają mu jedynie chwilowe wytchnienie.

 publikacja: 20 czerwca 2014 r.

Podsumowanie Programu profilaktycznego przeciwdziałania przemocy w rodzinie dla uczniów Powiatowego Zespołu Szkół Zawodowych i Ogólnokształcących nr 6 w Brzeszczach prowadzonego w dniach od 7 – 23.04.2014 r.

W ramach programu przeprowadzono zajęcia lekcyjne dla 191 uczniów z 8 klas. Zajęcia miały charakter warsztatowy, prowadzone były wspólnie przez pedagoga szkolnego i pracownika socjalnego. Uczniowie w kilkuosobowych grupach odpowiadali na pytania o to, jak rozumieją pojecie przemocy w rodzinie? Jakie mogą być przyczyny zachowań przemocowych? Gdzie można uzyskać pomoc? Prowadzący odnosili się do wypowiedzi uczniów, uzupełniali je, wyjaśniali wątpliwości. W trakcie warsztatu pn. Jakie zachowania należy uznać za przemocowe, uczniowie zestawiali i określi jako przemocowe, różne rodzaje zachowań opisywanych przez prowadzących. Jest to pomocne w nazywaniu, a w konsekwencji reagowaniu na przemoc. Także w reagowaniu na pojawiające się napięcia w relacjach interpersonalnych. Wielu uczniów przyznało, że w przeszłości spotykali się z sytuacjami, w których mogło dochodzić do przemocowych zachowań w znajomych im rodzinach. Byli zainteresowani tym, co konkretnie można zrobić w takich sytuacjach. Dyskutowano też, o motywach działań sprawców przemocy, w sytuacjach przemocy wobec dzieci przedstawianych w mediach. Każdemu z uczestników przekazano ulotkę z podstawowymi informacjami na temat możliwości uzyskania pomocy w sytuacjach zagrożenia przemocą. Celem programu profilaktycznego było określenie i wzmocnienie właściwych postaw uczniów klas ponadgimnazjalnych wobec zjawiska przemocy w rodzinie, w tym wzmocnienie umiejętności reagowania na sytuacje przemocowe, podniesienie poziomu wiedzy o zjawisku przemocy i możliwościach przeciwdziałania.

 publikacja: 07 maja 2014 r.

Instrumenty prawne wobec sprawców przemocy w rodzinie

Interwencje wobec przemocy w rodzinie często oznacza potrzebę okresowego opuszczenia mieszkania przez osoby pokrzywdzone w tym także dzieci. Tymczasem jest wiele instrumentów prawnych, aby to sprawca przemocy opuścił mieszkanie. Prokurator w toku postępowania przygotowawczego ma prawo do:

oddania podejrzanego pod dozór Policji z zakazem kontaktowania się z pokrzywdzonym;
oddania podejrzanego pod dozór Policji zamiast zastosowania tymczasowego aresztowania, pod warunkiem, że oskarżony w wyznaczonym terminie opuści lokal zajmowany wspólnie z pokrzywdzonym oraz określi miejsce swojego pobytu;
nakazania podejrzanemu opuszczenia lokalu mieszkalnego zajmowanego wspólnie z pokrzywdzonym – jeżeli zachodzi uzasadniona obawa, że oskarżony ponownie popełni przestępstwo z użyciem przemocy wobec tej osoby, zwłaszcza gdy popełnieniem takiego przestępstwa groził.

Jeżeli członek rodziny wspólnie zajmujący mieszkanie, swoim zachowaniem polegającym na stosowaniu przemocy w rodzinie czyni szczególnie uciążliwym wspólne zamieszkiwanie, osoba dotknięta przemocą może żądać, aby sąd zobowiązał go do opuszczenia mieszkania. Sąd rozpoznaje sprawę w trybie przepisów Kodeksu postępowania cywilnego o postępowaniu nieprocesowym. Postanowienie zapada po przeprowadzeniu rozprawy, która powinna odbyć się w terminie jednego miesiąca od dnia wpływu wniosku. Staje się ono wykonalne z chwilą ogłoszenia i może być zmienione lub uchylone w razie zmiany okoliczności. Do wykonania orzeczonego obowiązku opuszczenia mieszkania stosuje się odpowiednio przepisy o egzekucji obowiązku opróżnienia lokalu służącego zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych dłużnika (art. 11a. Ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie). Wobec osoby stosującej przemoc sąd może zastosować środki karne w postaci obowiązku powstrzymania się od przebywania w określonych środowiskach lub miejscach, zakazu kontaktowania się z określonymi osobami, zakazu zbliżania się do określonych osób lub zakazu opuszczania określonego miejsca pobytu bez zgody sądu. Może także nakazać opuszczenie lokalu zajmowanego wspólnie z pokrzywdzonym (art. 39. Kodeks karnego). Sąd może orzec obowiązek powstrzymania się od przebywania w określonych środowiskach lub miejscach, zakaz kontaktowania się z określonymi osobami, zakaz zbliżania się do określonych osób, zakaz opuszczania określonego miejsca pobytu bez zgody sądu lub nakaz opuszczenia lokalu zajmowanego wspólnie z pokrzywdzonym w razie skazania za przestępstwo przeciwko wolności seksualnej lub obyczajności na szkodę małoletniego lub inne przestępstwo przeciwko wolności oraz w razie skazania za umyślne przestępstwo z użyciem przemocy, w tym przemocy przeciwko osobie najbliższej; obowiązek lub zakaz może być połączony z obowiązkiem zgłaszania się do Policji lub innego wyznaczonego organu w określonych odstępach czasu. Sąd może orzec obowiązek powstrzymania się od przebywania w określonych środowiskach lub miejscach, zakaz kontaktowania się z określonymi osobami, zakaz zbliżania się do określonych osób lub zakaz opuszczania określonego miejsca pobytu bez zgody sądu na zawsze w razie ponownego skazania sprawcy. Orzekając zakaz zbliżania się do określonych osób, sąd wskazuje odległość od osób chronionych, którą skazany obowiązany jest zachować (art. 41a. k.k.). Zawieszając wykonanie kary skazanemu, sąd może zobowiązać sprawcę przemocy do:

poddania się leczeniu, w szczególności odwykowemu lub rehabilitacyjnemu, albo oddziaływaniom terapeutycznym,
powstrzymania się od nadużywania alkoholu lub używania innych środków odurzających
uczestnictwa w oddziaływaniach korekcyjno-edukacyjnych,
powstrzymania się od przebywania w określonych środowiskach lub miejscach,
powstrzymania się od kontaktowania się z pokrzywdzonym lub innymi osobami w określony sposób lub zbliżania się do pokrzywdzonego lub innych osób (sąd określa sposób kontaktu skazanego z pokrzywdzonym)
opuszczenia lokalu zajmowanego wspólnie z pokrzywdzonym (art. 72. k.k.).

W razie orzeczenia obowiązku powstrzymania się od przebywania w określonych środowiskach lub miejscach, zakazu kontaktowania się z określonymi osobami, zakazu zbliżania się do określonych osób, nakazu opuszczenia lokalu zajmowanego wspólnie z pokrzywdzonym lub zakazu opuszczania określonego miejsca pobytu bez zgody sądu, sąd przesyła odpis wyroku jednostce Policji, a także odpowiedniemu organowi administracji rządowej lub samorządu terytorialnego, właściwemu dla miejsca pobytu skazanego. Nadzór nad wykonywaniem obowiązków powierza się zawodowemu kuratorowi sądowemu (art. 181a Kodeksu karnego wykonawczego) W razie nie stosowania się do orzeczonego przez sąd nakazu opuszczenia lokalu zajmowanego wspólnie z pokrzywdzonym, zakazu kontaktowania się z określonymi osobami, zakazu zbliżania się do pokrzywdzonego, osoba taka podlega karze pozbawienia wolności do lat 3 (art. 244 k.k.). Sąd zarządza wykonanie kary jeżeli skazany za przestępstwo popełnione z użyciem przemocy lub groźby bezprawnej wobec osoby najbliższej lub innej osoby małoletniej zamieszkujących wspólnie ze sprawcą w okresie próby rażąco narusza porządek prawny, ponownie używając przemocy lub groźby bezprawnej wobec osoby najbliższej lub innej osoby małoletniej zamieszkujących wspólnie ze sprawcą (art. 75 k.k.). Policja ma prawo zatrzymać osobę podejrzaną, jeżeli istnieje uzasadnione przypuszczenie, że popełniła ona przestępstwo z użyciem przemocy na szkodę osoby wspólnie zamieszkującej, a zachodzi obawa, że ponownie popełni przestępstwo z użyciem przemocy wobec tej osoby, zwłaszcza gdy popełnieniem takiego przestępstwa grozi. Funkcjonariusze policji zatrzymują osobę podejrzaną, jeśli stosowanie przemocy, zaistniło przy użyciu broni palnej, noża lub innego niebezpiecznego przedmiotu, a zachodzi obawa, że ponownie popełni ona przestępstwo z użyciem przemocy wobec osoby wspólnie zamieszkującej, zwłaszcza gdy popełnieniem takiego przestępstwa grozi (art 244 Kodeks postępowania karnego). Jeżeli wobec oskarżonego, zachodzą podstawy do zastosowania środka zapobiegawczego w postaci nakazu opuszczenia lokalu mieszkalnego zajmowanego wspólnie z pokrzywdzonym, Policja niezwłocznie, nie później niż przed upływem 24 godzin od chwili zatrzymania, występuje z wnioskiem do prokuratora o zastosowanie tego środka zapobiegawczego Wniosek powinien być rozpoznany przed upływem 48 godzin od chwili zatrzymania oskarżonego. Nakaz stosuje się na wniosek Policji albo z urzędu przez prokuratora. Wydając postanowienie o nakazie opuszczenia przez oskarżonego lokalu mieszkalnego można, na wniosek oskarżonego, wskazać mu miejsce pobytu w placówkach zapewniających miejsca noclegowe. Placówkami wskazanymi do umieszczenia oskarżonego nie mogą być placówki pobytu ofiar przemocy w rodzinie (art. 275a. k.k.). Tytułem środka zapobiegawczego można oddać oskarżonego pod dozór Policji. Oddany pod dozór ma obowiązek stosowania się do wymagań zawartych w po-stanowieniu sądu lub prokuratora. Obowiązek ten może polegać na zakazie opuszczania określonego miejsca pobytu, zgłaszaniu się do organu dozorującego w określonych odstępach czasu, zawiadamianiu go o zamierzonym wyjeździe oraz o terminie powrotu, zakazie kontaktowania się z pokrzywdzonym lub innymi osobami, zakazie przebywania w określonych miejscach, a także na innych ograniczeniach swobody oskarżonego, niezbędnych do wykonywania dozoru. Jeżeli zachodzą przesłanki zastosowania tymczasowego aresztowania wobec oskarżonego o przestępstwo popełnione z użyciem przemocy lub groźby bezprawnej na szkodę osoby najbliższej albo innej osoby zamieszkującej wspólnie ze sprawcą, zamiast tymczasowego aresztowania można zastosować dozór, pod warunkiem że oskarżony w wyznaczonym terminie opuści lokal zajmowany wspólnie z pokrzywdzonym oraz określi miejsce swojego pobytu. Oddany pod dozór Policji ma obowiązek stawiania się we wskazanej jednostce organizacyjnej Policji z dokumentem stwierdzającym tożsamość, wykonywania poleceń mających na celu dokumentowanie przebiegu dozoru oraz udzielania informacji koniecznych dla ustalenia, czy stosuje się on do wymagań nałożonych w postanowieniu sądu lub prokuratora. W celu uzyskania takich informacji można wzywać oskarżonego do stawiennictwa w wyznaczonym terminie. W wypadku niestosowania się przez oddanego pod dozór do wymagań określonych w postanowieniu Policja niezwłocznie zawiadamia o tym sąd lub prokuratora, który wydał postanowienie (art 275 Kodeks postępowania karnego). Umarzając warunkowo postępowanie karne, sąd zobowiązuje sprawcę do naprawienia szkody w całości lub w części, a może na niego nałożyć obowiązki:

informowania sądu lub kuratora o przebiegu okresu próby,
przeproszenia pokrzywdzonego,
wykonywania ciążącego na nim obowiązku łożenia na utrzymanie innej osoby,
powstrzymania się od nadużywania alkoholu lub używania innych środków odurzających,
powstrzymania się od kontaktowania się z pokrzywdzonym lub innymi osobami w określony sposób lub zbliżania się do pokrzywdzonego lub innych osób,
opuszczenia lokalu zajmowanego wspólnie z pokrzywdzonym,
a ponadto orzec świadczenie pieniężne oraz zakaz prowadzenia pojazdów.

Nakładając na sprawcę przestępstwa popełnionego z użyciem przemocy lub groźby bezprawnej wobec osoby najbliższej obowiązek opuszczenia lokalu zajmowanego wspólnie z pokrzywdzonym, sąd określa sposób kontaktu sprawcy z pokrzywdzonym (art. 67 k.k.).

 publikacja: 05 marca 2014 r.

Podsumowanie działalności Gminnego Systemu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie w 2013 r.

W 2013 r. kontynuowane były działania w ramach Gminnego Systemu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie. Celem programu jest ograniczenie zjawiska przemocy w rodzinie – poprawa bezpieczeństwa rodzin zagrożonych tych problemem. W ramach systemu cały czas działa gminna infolinia dla osób doznających przemocy, znajdujących się w sytuacjach kryzysowych, oraz ich otoczenia. Dzwoniąc pod numer telefonu: 668-994-230 mieszkańcy gminy mogą otrzymać podstawowe informacje o możliwościach otrzymania przemocy, a w sytuacjach zagrożenia „gorąca przemocą” otrzymać wsparcie w postaci natychmiastowej interwencji w środowisku. W 2013 r. było 15 takich zgłoszeń. W 2013 r. wszczęto 11 procedur „Niebieskie Karty”, oznaczające interwencje wobec uzasadnionych podejrzeń stosowania przemocy w rodzinie, w tym także wobec dzieci. W ramach tej procedury policjanci, pracownicy socjalni, pedagodzy i inni specjaliści działając w Zespole Interdyscyplinarnym i grupach roboczych planowali pomoc w konkretnych przypadkach występowania przemocy. Rozmawiali z osobami doznającymi przemocy, wzywali osoby stosujące przemoc, kierowali na dalsze specjalistyczne konsultacje. W ubiegłym roku udzielono w sumie 165 porad w zakresie specjalistycznej pracy socjalnej, poradnictwa prawnego, psychoterapeutycznego i psychologicznego. Od 19.03 – 03.04.2013 r. prowadzono program profilaktyczny z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie dla uczniów Powiatowego Zespołu Szkół Zawodowych i Ogólnokształcących nr 6 w Brzeszczach. Wzięło w nim 191 uczniów z dziewięciu klas. Przemoc w rodzinie jest wielowymiarowym i złożonym zjawiskiem. Dlatego aby dzielnicowi, pedagodzy, psycholodzy, przedstawiciele ochrony zdrowia, pracownicy socjalni i inni specjaliści właściwie je diagnozowali i podejmowali efektywne działania, konieczne jest ciągłe podnoszenie kwalifikacji i superwizja udzielanej pomocy. W 2013 r. w szkoleniach i superwizji wzięło udział 15 przedstawicieli instytucji pomocowych. W 2014 r. kontynuowane jest poradnictwo dla osób uwikłanych w przemoc, interwencja i pozostałe działania w ramach Gminnego systemu przeciwdziałania przemocy w rodzinie.

 publikacja: 05 marca 2014 r.

Przemoc wobec młodszych dzieci

Dziecko wychowujące się w rodzinie z problemem przemocy doświadcza wielu cierpień. Każde takie doświadczenie zapisuje się w jego pamięci emocjonalnej i powoduje trwałe straty rozwojowe. Dzieci, aby prawidłowo przejść do następnego etapu rozwojowego, potrzebują stabilizacji emocjonalnej, a także stymulacji do rozwoju. Do zaniedbań wobec dzieci dochodzi już w okresie prenatalnym. Jako zaniedbanie prenatalne (maltretowanie prenatalne) definiuje się sytuację, w której kobieta w ciąży świadomie lub przez zaniedbanie, naraża swoje nienarodzone dziecko na zagrożenie życia lub zdrowia fizycznego i psychicznego. Najczęstsze formy zaniedbań prenatalnych to: picie alkoholu, zażywanie narkotyków, palenie papierosów, nadużywanie leków, brak odpowiedniej opieki medycznej. Problemy współwystępujące w tych rodzinach to: uzależnienie alkoholowe rodziców/przyszłych rodziców, zaburzenia psychiczne, bezradność. Najczęstsze skutki zaniedbań w okresie prenatalnym to:

FAS (ang. Fetal Alcohol Syndrom, Poalkoholowe Uszkodzenie Płodu)
Zaburzenia rozwoju dziecka, wady wrodzone.
Uszkodzenia obwodowego układu nerwowego, przejawiające się opóźnionym rozwojem, zaburzeniami emocjonalnymi i obniżonym poziomem intelektu

Najczęstsze formy zaniedbań dzieci do ukończenia przez nie pierwszego roku życia to brak kontaktu emocjonalnego i fizycznego z dzieckiem: noszenia go, tulenia, zabawy, mówienia do niego, uśmiechania się oraz brak reakcji rodzica na sygnały dziecka, że jest głodne lub spragnione czułości. Powoduje, że dziecko pod względem emocjonalnym i fizycznym nie rozwija się prawidłowo. Te zaniedbania mogą prowadzić do powstania objawów określanych mianem zespołu nieorganicznego zaburzenia rozwoju z niedostatecznym przyrostem wagi i wzrostu oraz opóźnieniem ogólnego rozwoju dziecka. Niestety często dochodzi do przemocy fizycznej bicia i potrząsania (zespół dziecka potrząsanego). Problemami współwystępującymi w takich sytuacjach jest często uzależnienie alkoholowe rodziców, depresja poporodowa (obniżony nastrój matki, brak motywacji, unikanie karmienia) i bezradność. W przeciwdziałaniu przemocy wobec młodszych dzieci istotna jest edukacja rodziców/przyszłych rodziców, profilaktyka zdrowotna, kampanie społeczne w mediach, ale przede wszystkim reagowanie społeczności lokalnej i sprawna interwencja ze strony policji, pomocy społecznej i innych instytucji.

 publikacja: 17 grudnia 2013 r.

Kliknij tutaj aby przeczytać więcej informacji w ramach Gminnego Systemu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie przeniesionych do archiwum wiadomości.c

Nawigacja

Wiadomości

Przemoc wśród dzieci i młodzieży

CYBERPRZEMOC – RODZAJE, SKALA ZJAWISKA, PROFILAKTYKA

Czym jest cyberprzemoc?

Jak rozpoznać przemoc w rodzinie

Zespół stresu pourazowego (PTSD) jako jeden z elementów doświadczania przemocy w rodzinie

1. Fizyczne

Gminny system przeciwdziałania przemocy w rodzinie,

podsumowanie działań w 2014 roku

Psychoterapia osób doznających przemocy

„od wsparcia do zmiany”

Pomoc osobom pokrzywdzonym przestępstwem

Konwencja Rady Europy o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej

Dziecko w rodzinie z problemami przemocy i uzależnienia.

Mobilizacja osoby uzależnionej do leczenia. Terapia, leczenie przymusowe.

Przemoc a uzależnienie alkoholowe

Podsumowanie Programu profilaktycznego przeciwdziałania przemocy w rodzinie dla uczniów Powiatowego Zespołu Szkół Zawodowych i Ogólnokształcących nr 6 w Brzeszczach prowadzonego w dniach od 7 – 23.04.2014 r.

Instrumenty prawne wobec sprawców przemocy w rodzinie

Podsumowanie działalności Gminnego Systemu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie w 2013 r.

Przemoc wobec młodszych dzieci

Archiwa